Cỗ máy xuất khẩu to lớn của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang chậm lại khi xung đột thương mại với Mỹ ngày càng nóng lên.
Tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc đã giảm từ 12% trong tháng 7.2018 xuống còn dưới 10% trong tháng 8.2018, CNN dẫn số liệu của chính phủ công bố hồi cuối tuần qua cho biết. Hiệu suất xuất khẩu cũng thấp hơn đáng kể so với mức trung bình của nước này trong năm nay.
Tình hình có thể sẽ còn tệ hơn vào những tháng tới khi cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung tiếp tục leo thang. Tổng thống Donald Trump hôm 7.9 cho biết ông đã chuẩn bị sẵn sàng để tung ra làn sóng thuế quan khổng lồ khác nhắm vào 267 tỉ USD giá trị hàng hóa của Trung Quốc. Vòng áp thuế này đang được xem xét và có khả năng Washington sẽ áp dụng thuế mới lên toàn bộ 505 tỉ USD giá trị hàng hóa mà Mỹ đã nhập khẩu từ quốc gia Đông Á trong năm ngoái.
Nếu trường hợp đó xảy ra, tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc “có thể giảm mạnh xuống còn một chữ số và thậm chí rơi vào vùng tiêu cực trong những tháng tới”, các chuyên gia phân tích tại ngân hàng đầu tư Nomura viết trong một lưu ý. Kết quả tất yếu là nền kinh tế vốn đang phải chiến đấu với những cơn gió ngược nghiêm trọng sẽ phải gánh thêm nhiều áp lực.
Cho đến nay điểm yếu trong thương mại Trung Quốc chủ yếu đến từ sự tăng trưởng chậm trong xuất khẩu sang các đối tác lớn như Liên minh châu Âu và Nhật Bản. Xuất khẩu sang Mỹ thực sự đã tăng lên mức cao kỷ lục trong tháng 8.2018, nhờ vào đà sụt giảm của đồng nhân dân tệ so với đồng USD và sự vội vàng của các hãng vận chuyển hàng hóa trước khi đợt áp thuế tiếp theo được đưa ra.
Thặng dư thương mại lớn giữa Mỹ và Trung Quốc là trung tâm của xung đột thương mại. Trên thực tế, khoảng cách đó vẫn tiếp tục phát triển và “có khả năng tăng thêm ma sát” cho những căng thẳng sẵn có giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới, Louis Kuijs, người đứng đầu bộ phận kinh tế châu Á tại công ty nghiên cứu Oxford Economics, nhận định.
Chứng khoán Trung Quốc và đồng đô la Úc giảm
Tâm lý lo âu về những diễn biến có thể xảy ra tiếp theo đã được phản ánh rõ qua sự sụt giảm trong chứng khoán Trung Quốc hôm 10.9. Đô la Úc, đồng tiền vốn được xem là thước đo sự tự tin của nền kinh tế Trung Quốc vì phần lớn nguyên liệu thô của Úc được mua bởi các công ty Trung Quốc, cũng chịu áp lực. Đô la Úc đã được giao dịch gần mức thấp nhất so với đô la Mỹ kể từ đầu năm 2016.
Theo Nomura, xuất khẩu giảm đã tạo áp lực lên Bắc Kinh trong việc tìm ra những cách thức mới để thúc đẩy tăng trưởng. Quan chức đại lục phải chuyển sang cắt giảm thuế, chi tiêu cơ sở hạ tầng và nới lỏng chính sách tiền tệ. Tăng trưởng chung của nền kinh tế Trung Quốc đã bắt đầu hạ nhiệt trong năm nay và dấu hiệu của sự căng thẳng hiện vẫn nhân lên. Dựa theo dữ liệu tuần trước, các nhà máy của nước này đang mất đơn đặt hàng xuất khẩu, đồng thời phải đối mặt với suy giảm tăng trưởng trong đầu tư cơ sở hạ tầng.
“Xuất khẩu giảm sút cho thấy có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn nữa để tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc phục hồi”, các nhà phân tích của Nomura viết.
Thị trường chứng khoán và tiền tệ của Trung Quốc đã phải chịu đòn liên tục trong những tháng gần đây vì giới đầu tư lo ngại về sức khỏe của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích nói rằng họ nghi ngờ về khả năng giới chức trách Bắc Kinh sẽ cố tình phá giá nhân dân tệ để hỗ trợ tăng trưởng xuất khẩu, vì động thái này có thể khiến khiến dòng vốn trong nước chảy ra ngoài, gây ra trình trạng hỗn loạn trên thị trường tài chính trong khi Trung Quốc đang rất cần ổn định tiền tệ để củng cố niềm tin thị trường.