Ngành công nghiệp không khói của Việt Nam đang trong thời kì làm ăn phát đạt. Khách Tây khách Tàu (chỉ Trung Quốc) qua lại nhộn nhịp, nhất là ở các tỉnh biên giới phía bắc, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Lạt, Nha Trang… Có điều, khách Tàu đến thì khách Tây… đi. Chỉ vì khách Tàu đến đâu là phá hỏng môi trường văn hóa, an ninh ở đó.
Trong nửa đầu năm 2018, có tới 2,5 triệu du khách Trung Quốc đã đến Việt Nam, tăng 36% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 32% tổng lượng khách quốc tế tới Việt Nam. Tiếc rằng, những lợi ích mà du khách Trung Quốc mang lại cho Việt Nam có thể không thật sự lớn như con số khô khan nêu trên, thậm chí còn báo hại cho nước sở tại.
Mới đây ông Vương Đình Huệ, Phó Thủ tướng Việt Nam đã phải chỉ thị cho Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và các cơ quan chính phủ có liên quan tìm cách kiểm soát các dịch vụ ví điện tử của Trung Quốc như WeChat Pay và AliPay; kiểm tra các điểm chấp nhận thanh toán thẻ ngân hàng bất hợp pháp tại các điểm tham quan thường xuyên có khách du lịch Trung Quốc lui tới.
Việt Nam đề cao cảnh giác là phải lắm,vìcác giao dịch được thực hiện giữa các tài khoản ngân hàng tại Trung Quốc của khách du lịch và chủ doanh nghiệp, có thể đi vòng qua hệ thống ngân hàng và quy định của Việt Nam, dẫn đến thất thoát nguồn thu thuế và các vấn đề khác khá “nhạy cảm”.
Gia tăng số lượng du khách Tàu nhưng phải giảm các tác động xấu mà họ có thể tạo ra cho đất nước nói chung và nền kinh tế nói riêng. Nhiều khách sạn ở Đà Nẵng, Nha Trang của Việt Nam đã tẩy chay không nhận khách Tàu. Không nhận vì họ gây ra đủ điều phiền phức như phá hỏng đồ dùng khách sạn; chửi bới cãi lộn với nhân viên, gây rối trật tự công cộng. Không những thế hướng dẫn viên du lịch của Trung Quốc còn xuyên tạc lịch sử Việt Nam, cho rằng Trường Sa và Hoàng Sa là của Trung Quốc từ thời thượng cổ, Việt Nam cố tình… nhận vơ (!).
Hàng nghìn khách du lịch Trung Quốc đã đến Việt Nam thông qua cái gọi là “tour không đồng” do các công ty du lịch nước này tổ chức. Du khách Trung Quốc lưu trú tại các khách sạn do người Trung Quốc quản lý, ăn tại các nhà hàng Trung Quốc và mua sắm tại các địa điểm mua sắm của người Trung Quốc. Họ cũng sử dụng hướng dẫn viên du lịch người Trung Quốc thay vì hướng dẫn viên người địa phương. Và như thế đất của họ, trời của họ, tha hồ phách lối, làm càn.
Ăn theo cái gọi là du lịch, các nhà đầu tư Trung Quốc nhờ người Việt Nam đứng tên để mua đất nhằm xây dựng khách sạn phục vụ du khách Trung Quốc. Có những mảnh đất liền kề các cơ sở quân sự, gây ra những bất ổn về an ninh, trật tự. Vào tháng 5/2018, một nhóm khách du lịch Trung Quốc mặc áo phông in hình bản đồ Trung Quốc có đường chữ U gây ra sự căm phẫn trong cộng đồng người dân Việt Nam. Trước đó, vào năm 2016, công chúng Việt Nam vô cùng phẫn nộ khi một hướng dẫn viên Trung Quốc đã trắng trợn nói với du khách Trung Quốc rằng “Đại nội Huế có kiến trúc giống Trung Quốc bởi trước đây xứ này thuộc Trung Quốc”.
Không chỉ làm bậy ở Việt Nam. Những chuyệnnhố nhăng, coi mình là cái rốn của vũ trụ của du khách Tàu có thể thấy ở khắp các quốc gia Đông Nam Á và nhiều nơi khác. Một bài báo gần đây của học giả Campuchia Pheakdey Heng đã nêu lên các vấn đề tương tự ở Campuchia. Tác giả nói rõ: “Người định cư và du khách Trung Quốc tới Campuchia nhưng mua hàng từ các doanh nghiệp Trung Quốc, ăn ở các nhà hàng Trung Quốc và ở tại khách sạn của người Trung Quốc. Tác động lan tỏa tới các doanh nghiệp địa phương là rất nhỏ.”
Ấy là chưa kể khách du lịch Trung Quốc cũng có thể trở thành công cụ chiến lược để Bắc Kinh theo đuổi các mục tiêu chính sách đối ngoại. Bạn đọc nhớ lại, trong cuộc đối đầu năm 2012 tại Bãi cạn Scarborough, Bắc Kinh đã chỉ đạo các công ty du lịch dừng đưa du khách Trung Quốc tới Philippines cốt tạo áp lực lên Manila. Như thế, Trung Quốc không tha gì Việt Nam. Họ sẽ hành động tương tự với Việt Nam nếu như căng thẳng trên Biển Đông leo thang và Hà Nội tiếp tục “cứng đầu”.
Vẫn biết thành công về kinh tế của Trung Quốc trong bốn chục năm qua qua đã giúp gia tăng thu nhập của người dân, ngày càng nhiều người Trung Quốc có điều kiện đi khắp đó đây. Phải thừa nhận họ đã mang lại những cơ hội lẫn thách thức mới cho ngành du lịch các nước trên khắp thế giới, trong đó có nước láng giềng Việt Nam. Nhưng lợi đâu chưa thấy đã nhỡn tiền những cảnh chướng tai ngai mắt. Và đáng lo hơn dòng tiền hút từ du lịch lại có con đường đi riêng, chảy ngược lại các ông chủ Tàu.