Theo số liệu thống kê mới nhất, Chính phủ Trung Quốc hiện đang ưu tiên tài trợ và khuyến khích giới chuyên gia, học giả nghiên cứu về các vấn đề liên quan tới luật biển, nhằm tìm cách “biện minh” cho yêu sách chủ quyền phi pháp ở Biển Đông.
Ngô Sỹ Tồn, Viện trưởng Viện nghiên cứu Nam Hải, một trong những chuyên gia hàng đầu của Trung Quốc về Biển Đông
Chính phủ Trung Quốc sử dụng các loại “Quỹ hỗ trợ” để tài trợ kinh phí nghiên cứu luật biển:
Tính đến thời điểm hiện tại, Trung Quốc có rất nhiều Quỹ hỗ trợ cung cấp nguồn tài chính cho các dự án nghiên cứu luật quốc tế liên quan vấn đề Biển Đông, trong đó nổi lên là 03 Quỹ sau: Quỹ Khoa học Xã hội Quốc gia (NSSFC), Quỹ Hỗ trợ của Bộ Giáo dục và Quỹ Hỗ trợ của Bộ Tư pháp. Quỹ NSSFC là một ví dụ có thể nghiên cứu được vì Quỹ này thường đưa ra các thông báo thường niên và một danh sách gợi ý các chủ đề nghiên cứu về các đề xuất nghiên cứu có thể được tài trợ. Trang The People’s Daily báo cáo rằng giới chức trách Trung Quốc có ý định sử dụng Quỹ NSSFC để hỗ trợ cho các nghiên cứu chiến lược về phát triển kinh tế, xã hội và luật biển của Trung Quốc. Phó chủ nhiệm Ủy Ban Thông tin của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Trung Quốc Wang Xiaohui, cho biết các kết quả từ việc nghiên cứu này có thể được sử dụng hữu hiệu trong quá trình đưa ra các quyết định của Chính phủ.
Theo Phó Giáo sư Anthea Roberts, Trường Luật pháp và Quản trị Quốc tế (RegNet) thuộc Đại học Quốc gia Australia, việc sử dụng các thông tin tìm được trên mạng, giới chuyên gia, học giả Trung Quốc đã tổng hợp được một danh sách các chủ đề luật quốc tế bao gồm các chủ đề nghiên cứu được NSSFC gợi ý từ năm 2009 đến 2014 và danh sách các đề xuất nghiên cứu được tài trợ từ năm 2007-2014(về nội dung đầy đủ của các chủ đề này, bao gồm cả các bản dịch) cho thấy, Chính phủ Trung Quốc khuyến khích các học giả luật quốc tế tập trung nghiên cứu vào các lĩnh vực nhất định liên quan tới lợi ích quốc gia, bao gồm chủ yếu là luật kinh tế quốc tế và luật biển quốc tế. Và trong phạm vi các chủ đề này, chính phủ Trung Quốc thường khuyến khích các học giả phát triển cách tiếp cận theo chủ nghĩa dân tộc trong các nghiên cứu của mình. Chính phủ Trung Quốc cũng thường định hướng cho giới chuyên gia các khía cạnh của luật biển, hướng vào chủ nghĩa dân tộc nhằm đảm bảo “lợi ích” của Trung Quốc tại Biển Đông và Biển Hoa Đông. Danh sách các chủ đề được khuyến nghị bao gồm: “Các nghiên cứu về việc bảo vệ lợi ích của Trung Quốc tại Biển Đông thuộc phạm vi quyền tài phán của Trung Quốc” và các đề xuất nghiên cứu được tài trợ bao gồm: “Nghiên cứu pháp lý về việc bảo vệ lợi ích của Trung Quốc tại Biển Đông và Cơ chế hợp tác giữa Trung Quốc Đại lục và Đài Loan” và “Nghiên cứu về chiến lược pháp lý bảo vệ chủ quyền của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa dưới những hoàn cảnh mới”, “Luật Biển Đông và quan hệ quốc tế”; “Tài nguyên môi trường Biển Đông”; “Hợp tác an ninh và tự do hàng hải trong khu vực Biển Đông”; “Luật quốc tế và tranh chấp Biển Đông”, “Con đường tơ lụa trên Biển” thế kỷ 21… Các chủ đề nghiên cứu được khuyến nghị đôi lúc chỉ mang tính ngắn hạn bởi vì những chủ đề này có mục đích hướng vào các nhu cầu cấp bách của Trung Quốc hơn là đặt ra các kế hoạch cho các vấn đề tiềm tàng trong tương lai. Số lượng các đề xuất nghiên cứu được tài trợ liên quan tới Biển Đông tăng đột biến từ năm 2009 đến nay.
Thông qua việc sử dụng một cách chiến lược nguồn kinh phí, cũng như các biện pháp khác, chính phủ Trung Quốc đã tìm cách tăng cường nghiên cứu về các lĩnh vực luật quốc tế và các vấn đề có liên quan trực tiếp tới lợi ích quốc gia của Trung Quốc. Những nguồn động lực này không chỉ ảnh hưởng tới các học giả đã được nhận tài trợ, mà còn cả những học giả đang hình thành đề cương nghiên cứu với mong muốn được nhận tài trợ, được thăng quan tiến chức hoặc mong muốn đạt được những chứng nhận thành công về mặt học thuật. Ở nhiều trường luật, việc được cấp NSSFC hoặc các nguồn tài trợ nghiên cứu chính phủ khác là một điều kiện tiên quyết để đăng ký làm giáo sư và là một yếu tố quan trọng để đạt được những giải thưởng nhất định, ví dụ như giải thưởng trong “Kế hoạch Hỗ trợ các tài năng xuất chúng trong Thế kỷ mới” của Bộ Giáo dục Trung Quốc.
Một kết quả có thể có được từ Quỹ hỗ trợ nghiên cứu này chính là việc Trung Quốc phát triển được một nhóm đáng kể các nhà nghiên cứu luật quốc tế trong các lĩnh vực luật biển. Trung Quốc cũng đã đang tài trợ cho học giả của mình học sau đại học ở các nước phương Tây và đăng bài trên các tạp chí nước ngoài và tạp chí quốc tế. Do đó, khi những vấn đề mà Trung Quốc đặc biệt quan tâm nảy sinh như tính hợp pháp của việc Tòa trọng tài theo UNCLOS quyết định có thẩm quyền trong vụ kiện Biển Đông, Trung Quốc có thể kêu gọi nhiều chuyên gia pháp lý có trình độ cao để viết về những vấn đề này, và hơn nữa là viết bằng tiếng Anh để có thể tiếp cận được các độc giả nước ngoài.
Thời gian qua, Trung Quốc đã thành lập thêm nhiều Trung tâm nghiên cứu về Biển Đông
Trong những năm gần đây, Trung Quốc liên tục thành lập và đưa vào sử dụng hàng loạt trung tâm nghiên cứu về Biển Đông như Viện Nghiên cứu Biển Đông quốc gia Trung Quốc (NISCSS) và Trung tâm Chiến lược và nghiên cứu quốc tế của Indonesia thành lập Trung tâm Trung Quốc – Đông Nam Á Nghiên cứu về Biển Đông (CSARC); thành lập Trung tâm Nghiên cứu Hải dương số 4 thuộc Bộ Tài nguyên thiên nhiên Trung Quốc; thành lập “Trung tâm tư pháp hàng hải quốc tế” nhằm “kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia, các quyền hàng hải và lợi ích cốt lõi khác của Trung Quốc”…
Giới chuyên gia và truyền thông Trung Quốc cho rằng Chính phủ “hậu thuẫn” thành lập, cung cấp tài chính cho các trung tâm nghiên cứu về Biển Đông và cấp kinh phí nghiên cứu về luật quốc tế liên quan vấn đề Biển Đông là nhằm “tăng cường trao đổi học thuật và thể chế đồng thời đẩy mạnh việc duy trì hòa bình và ổn định chung trên biển giữa các nước trong khu vực”. Trong khi đó, Giám đốc NISCSS Ngô Sỹ Tồn khẳng định các Trung tâm trên sẽ là nền tảng cho các thảo luận liên quan đến Biển Đông, là một mô hình hợp tác nghiên cứu hàng hải giữa các nước trong khu vực. Trái ngược với những gì Trung Quốc tuyên bố, giới chuyên gia, học giả quốc tế nhận định, việc Trung Quốc thành lập các Quỹ hỗ trợ tài chính để nghiên cứu về luật biển là động thái tiếp theo nằm trong chuỗi chiến lược củng cố yêu sách “chủ quyền” của Bắc Kinh ở Biển Đông, từng bước phản bác lại lập luận cũng như chứng cứ pháp lý của các nước khác liên quan tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.
Nhìn chung, việc Trung Quốc tăng cường quy mô, nguồn kinh phí cho các Quỹ hỗ trợ kinh phí nghiên cứu về luật biển là để tạo điều kiện thúc đẩy giới chuyên gia tích cực nghiên cứu về vấn đề Biển Đông, từng bước củng cố “yêu sách chủ quyền” của Trung Quốc đối với khu vực. Để bảo vệ chủ quyền biển đảo, Việt Nam cần đẩy mạnh công tác nghiên cứu về luật biển. Công tác nghiên cứu luật biển của Việt Nam thời gian qua đã gặt hái được nhiều thành công, góp phần lớn vào công cuộc bảo vệ chủ quyền biển đảo của tổ quốc. Tuy nhiên, cùng với việc Trung Quốc đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, tuyên truyền sai sự thật về tranh chấp ở Biển Đông, Việt Nam cần đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động nghiên cứu về biển đảo, góp phần tuyên truyền thông tin chính xác cho cộng đồng quốc tế, giúp người dân trên thế giới hiểu được chính sách bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam và lên án những hành động ngang ngược của Trung Quốc ở Biển Đông.