Sự đối đầu căng thẳng giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới là Mỹ và Trung Quốc là điểm nóng tại Hội nghị cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á- Thái Bình Dương (APEC) lần thứ 26 tại Papua New Guinea. Trong thời gian qua, tranh cãi thương mại giữa hai nước đã làm rung chuyển các thị trường tài chính và phủ bóng đen lên nền kinh tế toàn cầu.
Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence tuyên bố, nước này sẽ không chấm dứt các biện pháp thuế quan chừng nào Trung Quốc không chịu thay đổi hướng đi của mình. Ông Mike nói điều này sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cảnh báo, bóng tối của chủ nghĩa bảo hộ và chủ nghĩa đơn phương đang đe dọa sự tăng trưởng toàn cầu.
Ông Tập răn đe: tham vọng dựng lên những rào cản và phá vỡ các mối quan hệ kinh tế chặt chẽ là đi ngược lại với các quy tắc kinh tế và xu hướng lịch sử. Đây là một cách tiếp cận ngắn hạn và cuối cùng sẽ thất bại.
Ông kêu gọi các nền kinh tế trên thế giới “nói không với chủ nghĩa bảo hộ và chủ nghĩa đơn phương”: “Thế giới hiện đang trải qua nhiều thay đổi lớn, xu hướng toàn cầu hóa phải tiếp tục, nhưng chủ nghĩa đơn phương cùng chủ nghĩa bảo hộ đang phủ bóng đen lên tăng trưởng kinh tế. Chủ nghĩa bảo hộ không giúp giải quyết bất cứ vấn đề gì. Dù là chiến tranh lạnh, chiến tranh nóng hay chiến tranh thương mại đều không có bên nào giành chiến thắng”.
Màn đáp trả của Mỹ cũng không kém phần gay gắt. Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence khẳng định, Mỹ sẽ không nhượng bộ trong vấn đề thuế quan. Thời gian qua, Mỹ đã áp thuế đối với 250 tỷ đôla hàng hóa Trung Quốc. Con số này sẽ không dừng lại và có thể tăng lên gấp đôi. Chính phủ Mỹ sẽ không thay đổi lập trường chừng nào Trung Quốc không thay đổi.
Mỹ và Trung Quốc trong mấy tháng qua đã liên tục trả đũa lẫn nhau bằng cách liên tiếp áp thuế đối với hàng hóa nhập khẩu của bên kia, không bên nào chịu “xuống thang”. Các tranh cãi thương mại đã làm rung chuyển các thị trường tài chính và chao đảo nền kinh tế toàn cầu.
Hội nghị thượng đỉnh APEC tại Papua New Guinea diễn ra trong bối cảnh cuộc tranh giành ảnh hưởng giữa một Trung Quốc đang ngày càng hiện diện nhiều tại khu vực với một nước Mỹ mà vai trò đã phần nào suy giảm. Có lẽ vì thế mà hôm 16/11 Phó Tổng thống Mike Pence thông báo, Mỹ sẽ tham gia vào kế hoạch phát triển một căn cứ hải quân của Australia tại Papua New Guinea: “Mỹ sẽ hợp tác với Papua New Guinea và Australia theo sáng kiến chung của họ tại căn cứ hải quân Lombrum trên đảo Manus. Chúng tôi sẽ làm việc với hai quốc gia này để bảo vệ quyền chủ quyền và quyền biển trên quần đảo Thái Bình Dương”.
Theo các nhà phân tích, sự vắng mặt của Tổng thống Donald Trump tại hai hội nghị lớn ở châu Á, khiế cho chuyến công du lần này của Phó Tổng thống Mike Pence được đặc biệt chú ý. Ông Mike dự Hội nghị này không nằm ngoài mục đích trấn an các đồng minh và đối tác châu Á của Mỹ về việc Mỹ tiếp tục duy trì hiện diện trong khu vực. Mỹ tiếp tục tìm kiếm cơ hội đề xuất giải pháp thay thế cho tham vọng về cơ sở hạ tầng của Trung Quốc trên toàn cầu.
Sự không “xuống thang” của hai nước lớn với những phát biểu của các nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc tại Hội nghị cấp cao APEC cho thấy cuộc đối đầu thương mại vẫn rất căng thẳng. Đương nhiên cuộc đua giành ảnh hưởng của hai nền kinh tế hàng đầu thế giới tiếp tục trở nên nóng bỏng, khó mà lường trước điều gì sẽ xảy ra.