Cách tiếp cận của Trung Quốc ở Biển Đông hoàn toàn khác với các quốc gia khác. Nhiều quốc gia khác chỉ thuần túy vì mục đích khoa học hay phát triển khu vực nhưng Trung Quốc mang nhiều tham vọng về lãnh thổ, bài phân tích trên báo Đất Việt.
Ngày 26/11, tờ SCMP dẫn nguồn tin từ các quan chức và nhà khoa học Trung Quốc cho biết, nước này đang lên kế hoạch xây dựng một căn cứ dưới đáy biển với các tàu ngầm không người lái nhằm phục vụ hoạt động khoa học và quân sự tại Biển Đông. Trung tâm này có thể trở thành căn cứ trí tuệ nhân tạo đầu tiên trên thế giới.
Khu vực đặt căn cứ dự kiến nằm trong vùng sâu nhất của đại dương, thường là vực thẳm hình chữ V, ở độ sâu 6.000 tới 11.000 mét. Dự án sẽ tốn 1,1 tỷ nhân dân tệ (160 triệu USD).
Bình luận về thông tin đăng tải trên tờ SCMP, Ths Hoàng Việt, thành viên Quỹ Nghiên cứu Biển Đông cho biết, tại hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 10 vừa tổ chức hồi đầu tháng 11 tại Đà Nẵng, các học giả đều tỏ ý lo ngại về khả năng thời gian tới phương tiện không người lái sẽ xuất hiện ở khu vực Biển Đông cả trên không và dưới đáy biển. Trong khi đó, cho đến nay luật pháp quốc tế vẫn chưa có nhiều quy định cụ thể về vấn đề này.
Đặc biệt, Trung Quốc đang là một trong những quốc gia sử dụng trí tuệ nhân tạo rất lớn trên thế giới. Dù công nghệ phát triển của Trung Quốc vẫn còn nhiều hạn chế nhưng rõ ràng nó là một thành tựu của nước này.
Cách tiếp cận của Trung Quốc ở Biển Đông hoàn toàn khác với các quốc gia khác. Nhiều quốc gia khác chỉ thuần túy vì mục đích khoa học hay phát triển khu vực nhưng Trung Quốc mang nhiều tham vọng về lãnh thổ.
Cho nên, hành động của Trung Quốc cộng với tham vọng lãnh thổ của họ khiến các quốc gia liên quan và có tranh chấp trên Biển Đông lo ngại thực sự”, Ths Hoàng Việt chỉ rõ.
Cũng theo vị chuyên gia, với những thông tin đăng tải trên SCMP, chưa biết căn cứ trí tuệ nhân tạo mà Trung Quốc dự định xây dựng sẽ nằm ở vị trí nào dưới đáy Biển Đông.
Đối với thông tin một số nhà khoa học Trung Quốc dự đoán rằng, căn cứ này có thể được xây dựng ở khu vực rãnh Manila, gần bãi cạn Scarborough, khu vực tranh chấp giữa Trung Quốc và Philippines từ nhiều năm nay cũng mới chỉ là thông tin ban đầu chưa được xác định rõ và cần phải xem xét kỹ càng hơn.
Tuy nhiên, cần lưu ý một chủ trương xuyên suốt của Trung Quốc từ thời Đặng Tiểu Bình đến nay, đó là “chủ quyền thuộc Trung Quốc, gác tranh chấp, cùng khai thác” và Trung Quốc dùng nhiều cách để ép các nước thực hiện điều này.
Chẳng hạn, đối với Philippines, gần đây, nhân chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sang Philippines, Trung Quốc và Philippines muốn có một thỏa thuận khai thác chung dầu mỏ giữa hai nước nhưng dưới sức ép của nội bộ Philippines, họ chưa làm được điều đó. Ban đầu, Chủ tịch Trung Quốc mang món quà 40 tỷ USD viện trợ cho Philippines phát triển kinh tế nhưng vì không ký kết được thỏa thuận nên họ không nhắc đến khoản viện trợ đó nữa”, Ths Hoàng Việt phân tích.
Ông cũng lưu ý, rất có thể thông tin trên SCMP mang tính chất tung hỏa mù như nhiều bài báo trước đây từng đăng tải trên tờ báo này.
Chẳng hạn, đầu tháng 4/2018, SCMP đăng tải thông tin cho biết Trung Quốc đã thành lập nhóm nghiên cứu về đường lưỡi bò vẽ liền nét thay vì 9 đoạn đứt khúc như trước đây.
Theo SCMP, các nhà khoa học Trung Quốc đã nỗ lực tìm kiếm và tự tin cho rằng “bằng chứng không thể chối cãi khẳng định chủ quyền Biển Đông của Trung Quốc” là một bản đồ phụ nằm ở góc của một bản đồ mang tên “Bản đồ phân khu hành chính toàn quốc” xuất bản năm 1951 bởi Quang Hoa và Hội Khoa học Địa chất.
Điều đó sẽ rất nguy hại cho các quốc gia nếu ký kết thỏa thuận hợp tác như vậy với Trung Quốc.
Đối với giả thuyết của các học giả Trung Quốc cho rằng vị trí tiềm năng cho căn cứ của Trung Quốc là khu vực rãnh Manila, có thể chúng nằm trong chiến lược của Trung Quốc để ép Philippines để ép quốc gia này phải chấp thuận hợp tác. Nhưng dù sao vẫn phải chờ xem vì Trung Quốc có rất nhiều chiêu”, Ths Hoàng Việt nhấn mạnh.
Theo ông Lê Việt Trường, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh của Quốc hội, thời gian qua Biển Đông đã có sự thay đổi cơ bản, phức tạp hơn nhiều so với giai đoạn trước và dễ xảy ra xung đột.
Việt Nam phải tiếp tục theo dõi sát sao bởi nếu xảy ra đụng độ giữa các nước lớn thì những nước bị ảnh hưởng, thiệt hại nhiều nhất có khi lại chính là các nước có chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán quốc gia ở Biển Đông như Việt Nam và một số quốc gia khác.
Nếu tình hình Biển Đông diễn biến phức tạp thì có thể ảnh hưởng đến hiện trạng hiện nay. Chúng ta phải tính toán để lường trước kịch bản từ đó có hành động phù hợp, đồng thời phải kiên trì đấu tranh về ngoại giao và pháp lý để bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam ở Biển Đông”, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng an ninh của Quốc hội lưu ý.
Một vấn đề khác mà ông Lê Việt Trường lưu ý, đó là Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC). Cho đến nay, giữa Trung Quốc và ASEAN đã có những tiến bộ nhất định trong đàm phán COC nhưng như các chuyên gia nhận định, đây vẫn còn là một con đường dài vì Trung Quốc vẫn chưa ngừng những hành động của họ trên Biển Đông và bản thân ASEAN chưa thống nhất lập trường về Biển Đông.