Tại cuộc gặp song phương giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị G20 đã đạt được thỏa thuận: hai bên sẽ có 90 ngày hòa hoãn nhằm tránh đánh thuế bổ sung lẫn nhau.
Mỹ và Trung Quốc đã nhất trí chưa áp đặt các biện pháp đánh thuế bổ sung sau ngày 1/1/2019. Đây mới là sự “đồng thuận” chứ chưa có bước đột phá nào, bởi những khác biệt còn giữa hai bên còn quá lớn.Trang web đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc (CRI) lập tức có bài bình luận. Theo đài này, hai bên đã nhất trí “hãm phanh” leo thang xung đột thương mại để giải quyết các bất đồng thông qua đàm phán. Đây là hướng đi đúng, tiến tới hợp tác đôi bên cùng có lợi.
Chủ tịch Trung Tâm Toàn Cầu Hóa Trung Quốc Vương Huy Diệu bình luận: “Sau nhiều tháng căng thẳng thương mại Mỹ -Trung thì thỏa thuận giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tạm thời giải tỏa xung đột. Tạm dừng áp thuế mới được coi là cam kết mà hai bên cần nỗ lực thực hiện. Vài tháng tới, hai bên sẽ phải cố gắng thu hẹp các bất đồng dù khó khăn tới mức nào bởi nền kinh tế của hai nước rất gắn kết, có quan hệ chặt chẽ, không bên nào có lợi nếu xảy ra tranh chấp. Tôi không dám chắc thời hạn 90 ngày có đạt đươc hay không nhưng về lâu về dài, hai nước sẽ phải giải quyết bằng được các tranh chấp”.
Về phía truyền thông Mỹ, Tờ Thời báo New York bình luận, cái bắt tay thỏa thuận giữa Donald Trump và Tập Cận Bình đã giúp cả hai nền kinh tế tạm dừng các xung đột thương mại kéo dài suốt nhiều tháng qua. Điều này sẽ trấn an thị trường tài chính vốn gặp phải nhiều hoài nghi và bất an. Những người nông dân Mỹ cũng sẽ giảm sự lo lắng trước hậu quả của các đòn trả đũa mà Trung Quốc nhằm vào Mỹ.
Trên thị trường chứng khoán cũng đã nhanh chóng có phản ứng. Chứng khoán châu Á đồng loạt tăng điểm trong phiên giao dịch sáng nay. Chỉ số tổng hợp Thượng Hải và chỉ số Hang Seng (Hồng Kông) lần lượt tăng 2,91% và 2,68%. Trong khi đó, tỷ giá đồng Nhân dân tệ cũng tăng 0,43%.
Trước những diễn biến mới nhanh chóng, đại sứ Trung Quốc tại Mỹ cảnh báo, căng thẳng thương mại Mỹ-Trung leo thang có thể dẫn tới sự lặp lại thảm họa Đại suy thoái của thế kỷ 20. Song các nhà quan sát cảnh báo rằng, 90 ngày hòa hoãn rất khó để hai bên vượt qua được những khác biệt quá lớn về chính sách thương mại. Chiến lược gia về chứng khoán tại công ty Daiwa Capital Markets (Hong Kong), Paul Kitney nói “thỏa thuận chưa phải là tạm dừng cuộc chiến thương mại mà chỉ là sự giảm bớt leo thang. Mức thuế hiện nay đã có tác động tiêu cực đến kinh tế Trung Quốc và tác động đó chưa thể mất đi ngay tức khắc”.
Còn theo các chuyên gia nghiên cứu thị trường chỉ ra rằng 90 ngày sẽ không tạo nên sự khác biệt bởi các công ty đã bắt đầu xem xét lại kế hoạch hoạt động. Theo kết quả khảo sát công bố hôm 3/12, hoạt động của các nhà máy Trung Quốc tăng nhẹ trong tháng 11, và các đơn đặt hàng xuất khẩu mới tiếp tục giảm, do hệ lụy của cuộc chiến thương mại Mỹ- Trung.
Như vậy hoạt động “rút củi đáy nồi” trong ba tháng tới chỉ cốt tránh đổ vỡ về quan hệ chứ không phải là bước đột phá. Hai bên còn khoảng cách quá xa trong các vấn đề căn bản như tiếp cận thị trường và chính sách thương mại. Có một đề nghị của phía Mỹ được Trung Quốc nhất trí, đó là Trung Quốc sẽ mua một lượng lớn hàng nông sản, năng lượng và các sản phẩm khác của Mỹ nhằm giảm thâm hụt thương mại song phương. Điều này là yêu cầu phi thực tế, bởi các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ không đột nhiên nhập khối lượng hàng hóa lớn dù có mức thuế thấp.
Nói là hòa hoãn nhưng không bên nào có ý muốn nhượng bộ, nhất là nội bộ đội ngũ tư vấn thương mại của Tổng thống Mỹ đang có rất nhiều mâu thuẫn.