Số lượng tàu đánh cá của Trung Quốc tăng đột biến ở Biển Đông, các nước trong khu vực cho rằng Trung Quốc đã âm mưu dùng hải quân đóng giả làm ngư dân hoạt động trên biển
Bộ Quốc phòng Philippines đưa ra lời cảnh báo sớm về một nguy cơ mới xuất hiện trên Biển Đông, rằng: “Chúng tôi biết một sự thật rằng Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đã cử người và tài trợ tiền cho lực lượng dân quân hải quân của nước này để cải trang thành các ngư dân trên hàng chục tàu dân sự trong khu vực. Điều này lý giải vì sao lượng tàu dân sự bỗng bất ngờ tăng đột biến trong khu vực nhóm đảo Kalayaan tại quần đảo Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam)”
Phân tích về sự kiện trên, việc Trung Quốc (TQ) triển khai hàng chục tàu được cho là tàu cá ở khu vực trong hoặc gần vùng đặc quyền kinh tế của các nước Đông Nam Á là cách để Trung Quốc tăng cường sự hiện diện và phô diễn sức mạnh trong khu vực. Quan điểm chung cho rằng các nước trong khu vực cần giám sát sự xuất hiện của các tàu TQ ngay cả khi chúng được ngụy trang thành các tàu dân sự. Khi quan sát các tàu cá nhận thấy, các tàu màu xám của TQ, được cho là các tàu hải quân, thường xuyên xuất hiện trong khu vực.
Ngoài Philippines, Indonesia từ lâu cũng đã theo dõi và nghi ngờ hoạt động của đội tàu cá Trung Quốc ở gần các vùng biển của nước này. Đội tàu cá này theo tố giác của Indonesia là thường xuyên tham gia vào các hoạt động xung đột áp đảo các nước láng giềng nhằm tránh một cuộc đối đầu quân sự. Hồi giữa năm 2018, Trung Quốc đã từng triển khai 3 loại tàu để theo đuổi tham vọng ở biển Đông, gồm: tàu hải quân “thân xám”, tàu cảnh sát biển “thân trắng” và tàu dân quân biển “thân xanh”.
Trong khu vực tiềm ẩn nguy cơ căng thẳng và dễ xung đột vũ trang như Biển Đông, Trung Quốc dường như rất hạn chế sử dụng lực lượng hải quân chính quy hiện đại của mình. Nhưng tàu trắng và tàu xanh của Trung Quốc được cho là quần thảo ở Biển Đông. Trong một thời gian dài, các đơn vị thuộc cảnh sát biển Trung Quốc can dự vào 71% các vụ xảy ra ở vùng biển chiến lược này. Tàu Cảnh sát biển TQ đang ngày càng được đóng với kích thước lớn hơn tàu “thân xám” của hải quân nước này được sơn màu trắng của tàu cảnh sát biển.
Còn với lực lượng dân quân biển, các nhà nghiên cứu đã nói thẳng đây chính là “hải quân trong bóng tối” của quân đội Trung Quốc. “Họ mang vỏ bọc các tàu đánh cá, nhưng các thông tin thu thập được cho thấy những con tàu này chẳng quan tâm gì đến đánh bắt, thậm chí họ còn không mang theo ngư cụ phù hợp. Những con tàu “thân xanh” này chỉ thực hiện nhiệm vụ duy nhất là xâm chiếm các vùng biển đang có tranh chấp trên Biển Đông”. Khi khoác lên mình đồng phục màu xanh, ngư dân TQ trở thành dân quân biển, núp bóng tàu cá để tiến hành trinh sát, do thám cũng như nhiều hành động gây rối.
Sự nhập nhằng giữa tàu cá với tàu dân quân biển của TQ đã khiến lực lượng chức năng các nước trên Biển Đông không khỏi do dự khi đối mặt những lực lượng này và chúng lại càng được đà lấn lướt, coi thường luật pháp quốc tế. Trong khi đó, chiến lược trá hình này của Trung Quốc cũng mang đến những rắc rối nhất định về pháp lý. Các nhà nghiên cứu đã đánh giá: “TQ dựa vào sự nhập nhằng giữa hải quân và dân quân để lách mọi điều luật của luật biển quốc tế. Họ có thể nhởn nhơ và hành động lắt léo như vậy”.
Hạm đội tàu cá của TQ được hợp nhất với Cơ quan Thực thi luật nghề cá của lực lượng dân quân biển. Mối liên hệ này giải thích vì sao tàu Cảnh sát biển TQ xuất hiện nhanh chóng trong những vụ tàu nước này hoạt động phi pháp, bị lực lượng chức năng các nước bắt giữ. Có điều, nếu tàu cá TQ bị bắt giữ, Bắc Kinh có thể viện dẫn điều 95 Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) và yêu cầu miễn trừ vì nó thuộc sở hữu của lực lượng dân quân biển (tức là tàu chiến về mặt kỹ thuật), thậm chí cho rằng vụ bắt giữ này là một hành động gây chiến.
Đúng là giọng điệu và hành động của TQ thuộc loại lưỡi không xương trăm đường lắt léo!