Người phát ngôn Bộ Quốc phòng CampuchiaChhum Socheat cho biết, tàu chiến Wuhu, Handan và Dong Ping Lake của Trung Quốc (9-12/1) thăm Campuchia nhằm tăng cường quan hệ hợp tác quân sự giữa hai nước.
Phó tư lệnh Hải quân Campuchia Tea Sokha cho biết Trung Quốc là bên đề xuất thực hiện chuyến thăm này để thắt chặt quan hệ quốc phòng song phương. Chuyến thăm diễn ra trùng với thời điểm Campuchia tổ chức các hoạt động chào mừng những công trình mới xây trên đảo Koh Rong, bao gồm một quân cảng. Theo ông Tea Sokha, tàu chiến Trung Quốc đến thăm Campuchia với mục đích “đơn giản và không có ý đồ gì”, cho rằng đây là điều bình thường bởi Campuchia luôn thân thiện với khách nước ngoài chứ không riêng với Trung Quốc, đồng thời cho biết các tàu Trung Quốc sẽ không tham gia hoạt động diễn tập quân sự chung với Campuchia, song sẽ tham gia vào các hoạt động khánh căn cứ hải quân mới của Campuchia gần đảo Koh Rong.
Ủy ban An ninh Hàng hải Quốc gia Campuchia cho biết hai tàu Wuhu và Handan dài 135 m và rộng 16 m với lượng giãn nước 4.100 tấn. Tàu Dong Ping Lake dài 179 m, rộng 25 m với lượng giãn nước 20.500 tấn.
Trung Quốc hiện là nước đầu tư, viện trợ lớn nhất tại Campuchia. Trong hai thập kỷ qua, tền viện trợ của Trung Quốc tại Campuchia vào khoảng 15 tỉ USD, đã giúp nền kinh tế Campuchia trở nên sôi động trong những năm gần đây. Để đổi lại, Campuchia phải chấp nhận ủng hộ lập trường của Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông. Đáng chú ý, sau mỗi lần Campuchia đưa ra các tuyên bố ủng hộ Trung Quốc, đều được Bắc Kinh “lại quả” rất hậu hĩnh. Sau khi Tòa Trọng tài (7/2016) ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan vấn đề Biển Đông, Campuchia đã ra tuyên bố ủng hộ quan điểm của Bắc Kinh, đổi Trung Quốc cho biết họ rất biết ơn sự ủng hộ của Campuchia và “tặng” Campuchia gần 600 triệu USD viện trợ. Hay gần đây, khi Campuchia thành công trong việc giảm sức mạnh của tuyên bố ASEAN, trong đó bỏ qua phán quyết của Tòa Trọng tài, khiến nhiều thành viên ASEAN lo lắng. Trước hành động này, Bắc Kinh tuyên bố sẽ giúp xây dựng tòa nhà hành chính mới cao 12 tầng cho Đảng Nhân dân Campuchia (CPP). Tuy nhiên, Campuchia dần đang đánh mất chính mình và sự phụ thuộc vào tiền bạc của Trung Quốc đang dẫn đến một hệ quả là các nhà đầu tư phương Tây giảm hẳn quan tâm đến Campuchia
Đáng chú ý, tàu chiến Trung Quốc thăm Campuchia trong bối cảnh đang có nhiều đồn đoán về việc Bắc Kinh chuẩn bị xây dựng các căn cứ quân sự ở Campuchia. Hãng tin Asia Times dẫn các nguồn tin ngoại giao và giới phân tích cho biết Trung Quốc đã vận động hành lang Campuchia từ năm 2017 để xây dựng căn cứ hải quân ở tỉnh Koh Kong. Căn cứ này được cho là có thể đón các tàu khu trục, tàu hộ vệ và các tàu khác của Hải quân Trung Quốc. Theo Asia Times, căn cứ hải quân trên là một phần trong dự án do Tập đoàn Phát triển Liên minh Thiên Tân của Trung Quốc xây dựng. Dự án được khởi công từ năm 2008 trên diện tích đất 45.000ha thuộc một công viên quốc gia trong thời hạn 99 năm. Hiện không có nhiều thông tin về dự án trị giá 3,8 tỷ USD này cũng như tiến độ của dự án. Trong khi đó, AFP cho biết, Trung Quốc đã rót hàng tỷ USD dưới dạng các khoản vay ưu đãi, đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng tại Campuchia. Trung Quốc hiện là chủ nợ nắm gần một nửa trong 6 tỷ USD nợ nước ngoài của Campuchia. Trong đó, một phần lớn khoản nợ có liên quan đến các dự án “Vành đai, Con đường” mà Trung Quốc đưa ra.
Trước các đồn đoán trên, Thủ tướng Hun Sen (19/11)đã chính thức lên tiếng phủ nhận việc cho phép bất kỳ căn cứ quân sự nào của nước ngoài được xây dựng trên lãnh thổ Campuchia. Theo ông Hun Sen, thông tin về căn cứ hải quân Trung Quốc trên lãnh thổ Campuchia chỉ là thông tin nhằm “bóp méo sự thật”, đồng thời khẳng định Campuchia “coi tất cả các nước đều là bạn bè” và Campuchia sẽ không bao giờ cho phép bất kỳ lực lượng quân sự nước ngoài nào được tham gia vào các cuộc chiến chống lại nhau trên lãnh thổ Campuchia. Ngoại trưởng Campuchia Prak Sokhonn (17/11/2018) cũng khẳng định Hiến pháp Campuchia không cho phép nước ngoài xây dựng căn cứ quân sự trên lãnh thổ Campuchia, nhấn mạnh Chính phủ hoàng gia Campuchia sẽ không vi phạm hiến pháp. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Campuchia Chum Sucheat cũng ra tuyên bố bác bỏ thông tin trên, cho rằng đó là “tin giả mạo” nhằm đánh lừa công chúng, khẳng định thông tin này mang tính kích động và gây ảnh hưởng đến danh tiếng trong lĩnh vực quốc phòng của Campuchia.
Đáng chú ý, Đại sứ Trung Quốc tại Campuchia Vương Văn Thiên (25/12) chỉ trích phương Tây thêu dệt tin đồn về việc Bắc Kinh xây căn cứ quân sự ở Campuchia, cho rằng một số quốc gia, đặc biệt là các nước phương Tây, luôn hiểu sai về mối quan hệ giữa Trung Quốc và Campuchia. Đây là một thách thức nhưng không quá lớn. Hai nước sẽ tiếp tục duy trì hợp tác chặt chẽ để giải quyết vấn đề này. Nhiều nước luôn cố gắng thổi phồng vấn đề và đổ lỗi cho Trung Quốc.
Kể từ năm 2016, Campuchia đình chỉ vô thời hạn các cuộc tập trận chung với Mỹ nhưng hai lần tổ chức diễn tập chung với Trung Quốc. Quân đội hai nước cũng nhất trí sẽ tiếp tục tổ chức tập trận “Rồng Vàng” vào năm 2019 với quy mô lớn hơn và tăng cường hợp tác song phương.