Giáo sư chính trị Nga Itsuro Nakamura tại Đại học Tsukuba nhận định, “ông Putin chỉ đem vấn đề lãnh thổ ra như một củ cà rốt hấp dẫn trước mặt ông Abe” hòng chĩa mũi nhọn vào quan hệ đồng minh an ninh Nhật-Mỹ.
Ngày 22/1, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin để tìm cách thúc đẩy giải quyết tranh chấp lãnh thổ kéo dài nhiều thập niên đối với nhóm đảo hiện nằm dưới sự kiểm soát của Nga kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ II.
Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh hai nước thúc đẩy đàm phán về một hiệp định hòa bình thời hậu chiến chưa được hoàn tất do tranh chấp lãnh thổ nêu trên, với trọng tâm là liệu ông Abe có đảm bảo đạt được thỏa thuận chuyển giao 2 trong số 4 đảo tranh chấp ở khu vực ngoài khơi đảo lớn Hokkaido ở cực Bắc của Nhật Bản hay không. Ông Abe muốn giải quyết tranh chấp liên quan quần đảo mà Moscow gọi là Nam Kuril trong khi Tokyo gọi là Vùng lãnh thổ phương Bắc, nhằm đạt được một thỏa thuận hòa bình sau Chiến tranh Thế giới thứ II.
Phát biểu tại cuộc hội đàm với Tổng thống Vladimir Putin ở Moscow, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đánh giá cao kết quả hợp tác giữa hai nước.
Thủ tướng Abe nhấn mạnh: “Tôi vui mừng vì quan hệ hợp tác giữa Nga và Nhật Bản đang mang lại những kết quả cụ thể”. Theo ông Abe, hiện nhiều dự án quốc tế quan trọng đã được lập kế hoạch trong năm 2019 và Tokyo hy vọng sẽ cùng với Moscow nỗ lực biến 2019 trở thành năm phát triển mạnh mẽ quan hệ giữa Nga và Nhật Bản.
Về phần mình, Tổng thống Putin cho rằng các cuộc gặp thường xuyên ở cấp cao tạo điều kiện thảo luận về thực trạng mối quan hệ Nga –Nhật, cũng như tình hình khu vực.
Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Nga quan tâm ký hiệp ước hòa bình với Nhật Bản dựa trên cơ sở Tuyên bố chung năm 1956.
Thủ tướng Nhật Bản Abe, Tổng thống Nga Putin
Phát biểu tại cuộc họp báo sau cuộc hội đàm kéo dài hơn 3 giờ đồng hồ tại Moscow với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Tổng thống Putin nhấn mạnh, tại cuộc hội đàm, hai bên đã dành nhiều thời gian để thảo luận triển vọng ký kết hiệp ước hòa bình. Theo ông Putin, các điều kiện hiệp ước hòa bình giữa Nga và Nhật Bản phải được nhân dân hai nước chấp nhận và được xã hội ủng hộ.
Ông Putin cũng đánh giá cao bầu không khí đàm phán tích cực, đặc biệt cá nhân ông với Thủ tướng Abe duy trì các cuộc tiếp xúc công việc chặt chẽ. Đây là lần thứ 4 mà lãnh đạo Nga – Nhật gặp nhau trong vòng 6 tháng qua.
Bình luận về kết quả của cuộc hội đàm giữa thủ tướng Nhật Bản Abe và Tổng thống Nga Putin, giáo sư chính trị Nga Itsuro Nakamura tại Đại học Tsukuba nhận định, Tổng thống Putin không có ý định nhượng lại bất cứ phần nào trong vùng lãnh thổ tranh chấp này. Ông nói: “Tôi cho rằng ông Putin chỉ đem vấn đề lãnh thổ ra như một củ cà rốt hấp dẫn trước mặt ông Abe” hòng chĩa mũi nhọn vào quan hệ đồng minh an ninh Nhật-Mỹ.
Theo Giáo sư Nakamura, việc ông Abe vội vã tìm cách đạt được kết quả trước khi kết thúc nhiệm kỳ Thủ tướng Nhật Bản vào năm 2021 đã đặt ông này vào vị thế bất lợi. Ông Putin không có lý do gì để nhanh chóng thúc đẩy việc giải quyết tranh chấp vốn tồn đọng hơn 70 năm nay.
Một quan chức cấp cao trong Chính phủ Nhật Bản cũng cho rằng “không đời nào ông Putin chấp nhận trao trả hai đảo Kunashiri và Etorofu”, viện dẫn tầm quan trọng chiến lược của hai đảo lớn hơn này trong số 4 đảo thuộc quần đảo Nam Kuril/Vùng lãnh thổ phương Bắc.
Các chuyên gia Nga tại Nhật Bản cũng ngày càng hoài nghi về sự nghiêm túc của Tổng thống Putin liên quan việc nhượng lại thậm chỉ một phần nhỏ lãnh thổ nước Nga.