Trung Quốc, hôm thứ Bảy (22/3), đã ký một bản ghi nhớ (MoU), theo đó Italy chấp thuận tham gia dự án cơ sở hạ tầng Vành đai – Con đường (BRI), một chiến thắng ngoại giao lớn giúp Trung Quốc có một chỗ đứng vững chắc hơn trước sự cảnh giác của Liên minh Châu Âu (EU), theo Nikkei.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Italy Giuseppe Conte đã ký kết bản ghi nhớ tại Rome, trong đó có gần 30 thỏa thuận trị giá ít nhất 7 tỷ euro (7,93 tỷ USD), theo tờ báo Il Sole 24 Ore của người Ý.
Việc lôi kéo một thành viên cốt lõi của EU, thậm chí thuộc nhóm các nước phát triển G7, vào dự án đầy tham vọng BRI – được xem là một hành động táo bạo của Bắc Kinh.
Thành phố cảng biển Genoa của Italy về đêm. (Ảnh: 2018.worldiaday.org)
Bắc Kinh mường tượng Italy như là một nhà ga cuối cùng của tham vọng xây dựng Con đường tơ lụa (Silk Road) mới qua Ấn Độ Dương và Trung Đông. Tại điểm kết thúc, Trung Quốc có kế hoạch hợp tác với Rome trong một loạt các lĩnh vực, bao gồm xây dựng cơ sở hạ tầng, hậu cần, năng lượng và hóa chất. Trong số các thỏa thuận giữa công ty China Communications Construction (CCC) và các cảng gồm Trieste, ở Biển Adrantic, và Genoa, cảng biển lớn nhất của Italy.
Tại cảng Trieste, một địa điểm chiến lược liên kết Địa Trung Hải và các quốc gia Đông Âu không giáp biển, doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc sẽ đầu tư mở rộng nhà ga, các nhà kho, và có kế hoạch tham gia điều hành cảng.
Cảng biển này có vị trí gần trung tâm châu Âu, điều đó mang lại vị thế chiến lược mạnh mẽ giúp Trung Quốc có thể mở rộng ảnh hưởng kinh tế của họ trên lục địa, theo Nikkei.
Italy đồng ý tham gia BRI khi dự án này đối mặt với nhiều chỉ trích và nghi ngờ.
Theo Nikkei, Hoa Kỳ và châu Âu chỉ trích dự án BRI là “gài bẫy” các quốc gia vào “những cái bẫy nợ”, một ví dụ là Sri Lanka không thể trả các khoản nợ phát sinh từ việc xây dựng cảng Hambantota, buộc phải ký một hợp đồng cho Trung Quốc thuê cảng 99 năm từ năm 2017.
Sri Lanka là ví dụ nổi bật về ngoại giao bẫy nợ của Trung Quốc. Sri Lanka buộc phải cho Trung Quốc thuê Cảng nước Hambantota 99 năm, kể từ năm 2017. (Ảnh: The Diplomat)
Các quốc gia khác, bao gồm Malaysia, đã bắt đầu “tránh xa” các dự án liên quan BRI. Bắc Kinh dường như tìm cách chống lại những chỉ trích như vậy trong các cuộc đàm phán của họ với Rome bằng cách hứa hẹn sự cởi mở, minh bạch và quan tâm tới tình hình tài chính của nước này. Trong khi tranh chấp thương mại Trung – Mỹ vẫn đang diễn ra, Trung Quốc dự kiến sẽ trưng bày Italy như một kiểu mẫu về mối quan hợp tác tại một diễn đàn BRI vào tháng tới.
Italy, vốn gặp khó khăn về phương diện kinh tế, là một mục tiêu tương đối dễ dàng đối với Trung Quốc thông qua những lời hứa hẹn về tài chính. Phó Thủ tướng Luigi Di Maio đã thăm Trung Quốc 2 lần trong nhiều tháng qua nhằm “cẩn thận” đặt một nền móng cho Ý tham gia vào BRI.
Theo Reuters, Italy đặt mục tiêu tận dụng đòn bẩy của bản ghi nhớ mới nhất nhằm thúc đẩy xuất khẩu sang Trung Quốc. Bằng cách tăng các chuyến hàng xe hơi và các hàng hóa khác, Rome hy vọng sẽ thu hẹp thâm hụt thương mại 17,7 tỷ euro với Bắc Kinh.
Các thành viên khác của Liên minh châu Âu đã nhanh chóng lên án hành động của Italy. Các nhà lãnh đạo EU tại một cuộc họp ở Brussels hôm thứ Sáu đã kêu gọi chấm dứt sự “ngây thơ” trong phương thức tiếp cận của họ đối với Bắc Kinh. Nói chuyện với các phóng viên sau cuộc họp, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố nước ông không tham gia vào dự án BRI.