Giới phân tích cho rằng, mặc dù tự tin nhưng Mỹ chưa chắc đã có thể đánh bại được Trung Quốc trong cuộc chiến tranh thương mại.
Mỹ kiên định, Trung Quốc quyết không lùi bước
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 14/5 tuyên bố rằng, ông không muốn vội vàng ký kết thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, vì cho rằng Mỹ đang ở vị thế tốt.
“Chúng tôi có thể thỏa thuận với Trung Quốc vào ngày mai… nhưng lần cuối cùng, khi gặp nhau, họ muốn sửa đổi các điều kiện. Không! Bây giờ chúng tôi đang ở một vị trí có lợi hơn so với thỏa thuận” – Tổng thống Trump viết trên Twitter.
Trump nói rằng liên quan đến các biện pháp mà ông đã thực hiện đối với Trung Quốc, hàng tỷ dollars và việc làm sẽ quay trở lại Mỹ.
“Chúng tôi sẽ thỏa thuận với Trung Quốc khi đến thời điểm. Sự tôn trọng của tôi đối với Chủ tịch Tập Cận Bình và tình bạn với ông ấy là vô tận, nhưng như tôi đã nói với ông ấy nhiều lần, đó phải là một thỏa thuận vĩ đại cho Hoa Kỳ, nếu không sẽ không có ý nghĩa gì” – ông Trump nói thêm.
Trước đó, ông chủ của Nhà Trắng cũng đã tuyên bố rằng, Washington không nên vội vàng trong đàm phán với Bắc Kinh, bởi vì Hoa Kỳ nhận được thuế suất lên tới 25% từ phía Trung Quốc đối với khối lượng hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc trị giá 250 tỷ USD.
“Đàm phán với Trung Quốc đang tiếp tục diễn ra rất thuận lợi và không cần vội vàng, bởi vì bây giờ Trung Quốc trả thuế 25% cho Hoa Kỳ đối với các sản phẩm và hàng hóa trị giá 250 tỷ USD” – nhà lãnh đạo Mỹ nói và nhấn mạnh rằng, những khoản thanh toán quy mô lớn này sẽ được nộp trực tiếp vào kho bạc của Mỹ.
Ông Trump cáo buộc Trung Quốc “đã phá vỡ thỏa thuận” trong các cuộc đàm phán thương mại. “Họ đã làm phá vỡ thỏa thuận. Vì vậy, họ sẽ phải trả giá. Chúng tôi sẽ tăng thuế… và không lùi bước” – ông Trump nói tại Florida với những người ủng hộ ông vào hôm 09/5.
Đáp trả lại những tuyên bố và hành động của Mỹ, Trung Quốc đã đáp trả một cách đanh thép rằng, nước này sẽ “đánh đến cùng” với Mỹ trong cuộc chiến tranh thương mại.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng hôm 14/5 tuyên bố rằng, kinh nghiệm trước đây đã trở thành bằng chứng cho thấy Bắc Kinh không muốn chiến tranh thương mại, nhưng cũng không sợ cuộc chiến này. Nếu Washington mang một cuộc chiến đến trước cửa thì Trung Quốc sẽ đánh đến cùng.
Hậu quả của những tuyên bố cứng rắn giữa hai bên là thỏa thuận thương mại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đang bị đe dọa đổ vỡ. Vòng đàm phán cuối cùng diễn ra ngắn ngủi, hai bên giải tán, mà không đạt được thỏa hiệp nào.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tăng thuế nhập khẩu từ 10 đến 25% đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc. Tổng thống Mỹ cũng ra lệnh chuẩn bị mức thuế 25% cho phần còn lại của hàng nhập khẩu từ Trung Quốc (khoảng 300 tỷ USD), hiện vẫn chưa phải chịu thuế.
Ngay sau khi Hoa Kỳ đưa ra mức thuế mới, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc Cao Phong cho biết, mặc dù không thể có người chiến thắng trong cuộc chiến thương mại, Bắc Kinh sẽ buộc phải đưa ra các biện pháp đối phó với Washington.
Trung Quốc sẽ đáp trả như thế nào?
Sau đó, Bộ Tài chính của Trung Quốc tuyên bố từ ngày 1 tháng 6, sẽ áp dụng các biện pháp trả đũa đối với việc nhập khẩu hàng hóa trị giá 60 tỷ USD từ Hoa Kỳ. Mức thuế nhập khẩu đối với các loại sản phẩm khác nhau thay đổi từ 5 đến 25%.
Cụ thể, trong danh sách có 2.493 mặt hàng áp thuế tăng ở mức 25%, 1.078 mặt hàng – 20%, 974 mục – 10%, còn đối với 595 mặt hàng khác sẽ giữ nguyên mức thuế 5%.
Tuy nhiên, Trung Quốc cũng có hạn chế trong việc đưa ra con số đáp trả tương xứng vì tình trạng mất cân bằng thương mại giữa hai nước. Nhưng Trung Quốc còn những con bài khác trong túi. Một trong số đó là 1,2 nghìn tỷ dollars trái phiếu chính phủ.
Trung Quốc vẫn là chủ sở hữu trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ lớn nhất thế giới. Nếu Trung Quốc ngừng mua mới, hoặc thậm chí hơn thế, họ bắt đầu bán ra trái phiếu cũ, điều này có thể làm tụt giá chứng khoán của Mỹ. Và tỷ lệ phần trăm lãi suất, ngược lại sẽ tăng mạnh. Do đó, Hoa Kỳ sẽ gặp khó khăn hơn nhiều trong việc xử lý nợ, và các doanh nghiệp cùng cá nhân trong việc vay vốn. Điều này sẽ ảnh hưởng đến sự tăng trưởng hơn nữa của nền kinh tế Mỹ.
Tuy nhiên biện pháp này, Trung Quốc chỉ có thể áp dụng như một phương sách cuối cùng. Thực tế trên thế giới không có sự đầu tư thay thế nào đáng giá hơn so với trái phiếu kho bạc Mỹ. Ngoài ra, chính Trung Quốc cần dự trữ ngoại hối để duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính.
Một chuyên gia của Viện nghiên cứu tài chính Chongyang, Đại học Nhân dân Trung Quốc Liu Ying cho rằng, Bắc Kinh không cần phải buông bỏ nợ của Mỹ.
Lí do thứ nhất là: Trung Quốc không phải châu Âu, Nhật Bản, Đức hay Nga mà Trung Quốc có nền kinh tế lớn hơn nhiều. GDP của Trung Quốc là 90 nghìn tỷ nhân dân tệ, dự trữ vàng là hơn 3 nghìn tỷ.
Hiện nay, vấn đề giữa hai nước không nằm ở thâm hụt thương mại. Không thể nói rằng, trong truờng hợp ngược lại, nếu thâm hụt buôn bán nghiêng về phía Trung Quốc, thì sẽ có chiến tranh thương mại hay không. Bắc Kinh có thể có thặng dư thương mại, còn lợi nhuận vẫn sẽ ở lại Mỹ. Một tình huống như vậy, với cán cân thương mại chênh lệch là kết quả của sự phân công lao động quốc tế, là kết quả của sự liên quan giữa các chuỗi sản xuất.
Đồng dollars là một loại tiền tệ trên thế giới. Chỉ trong điều kiện thâm hụt cán cân thanh toán, bạn mới có thể xuất ra đồng dollars. Có hơn một trăm quốc gia trên thế giới mà Hoa Kỳ mất cân bằng thương mại. Mỹ không thể mở cuộc chiến thương mại với tất cả các nước.
Vì vậy, phát động cuộc chiến thương mại với Trung Quốc là không có ý nghĩa gì. Washington đơn giản là sử dụng cái cớ của một cuộc chiến thương mại để tiến hành các cuộc đàm phán với Bắc Kinh, cố gắng đạt được những điều kiện tốt nhất cho chính mình.
Nguyên nhân thứ hai: Trung Quốc có một nền kinh tế thị trường quy mô lớn, có đủ không gian nội địa cho sự phát triển, triển vọng phát triển tốt, sự ổn định của nền kinh tế cũng rất tuyệt vời.
Kinh tế Trung Quốc cũng không còn phụ thuộc hoàn toàn vào xuất khẩu, nhu cầu trong nước trở thành động lực tăng trưởng. Tiêu thụ trong nước đã đóng góp hơn 60% tăng trưởng GDP, lĩnh vực dịch vụ đã tiếp cận công nghiệp và cũng đang trở thành động lực tăng trưởng.
Điều này đặc biệt quan trọng trong kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo, bởi vì ngành dịch vụ phụ thuộc rất nhiều vào nguồn nhân lực. Do đó, sự phát triển của ngành dịch vụ có tiềm năng lớn.
 |
|
Chuyên gia cho rằng, Mỹ chưa chắc đã đủ lực khuất phục được Trung Quốc |
Ngoài ra, nền kinh tế Trung Quốc dựa vào sự tăng trưởng sáng tạo. Khoa học và công nghệ cũng đóng góp gần 60% tăng trưởng GDP. Do đó, trong điều kiện phát triển của ngành dịch vụ, Bắc Kinh cũng chú ý đến phát triển thị trường, tăng trưởng kinh tế, khoa học và công nghệ. Vì vậy, nước này không sợ một cuộc chiến thương mại với Mỹ.
Nguyên nhân thứ ba: Trung Quốc có hơn 3 nghìn tỷ dollars dự trữ ngoại hối, đó là điều kiện cần thiết.
Trung Quốc là một quốc gia lớn và cần đến dự trữ quy mô lớn. Xuất khẩu và nhập khẩu năm ngoái lên tới 30 nghìn tỷ nhân dân tệ, do đó một lượng dự trữ nhất định phải được duy trì, đủ để vượt qua những giai đoạn khó khăn nhất.
Theo chuyên gia này, Trung Quốc có lẽ sẽ không bị giới hạn trong bất kỳ một biện pháp nào. Ở đây, đề cập đến một cách tiếp cận tích hợp.
Theo cựu phó Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Susan Shirk, người lưu ý rằng các biện pháp hạn chế rất có khả năng liên quan đến việc cung cấp các sản phẩm nông nghiệp từ Hoa Kỳ.
Các biện pháp tương tự đã được Trung Quốc áp dụng trong quá trình suy giảm quan hệ với bất kỳ quốc gia nào. Chẳng hạn, Trung Quốc đã cấm cung cấp hạt cải Canada với số hàng trị giá 2 tỷ USD. Ngoài ra, đình chỉ việc cung cấp thịt lợn từ hai nhà sản xuất lớn nhất Canada. Sau khi mối quan hệ với Úc trở nên phức tạp, các tàu chở than từ Úc đã ngồi chơi ở các cảng Trung Quốc trong hơn một tháng.
Tất nhiên, trong mọi trường hợp, các hạn chế về nguồn cung đã được áp đặt vì những lý do cụ thể. Nông sản Canada không đáp ứng yêu cầu kiểm dịch thực vật. Than Úc cũng đã được kiểm tra việc tuân thủ các quy định về môi trường. Tuy nhiên, tất cả những sự chậm trễ này trùng khớp chính xác với thời gian khó khăn trong quan hệ giữa các quốc gia.
Nguyên nhân thứ tư: Trung Quốc có thể bù đắp những ảnh hưởng của việc áp dụng thuế do sự mất giá của đồng nhân dân tệ.
Theo ông Bo Zhuang, nhà kinh tế tại công ty phân tích TSLombard, được WSJ dẫn lời, nếu 25% thuế được áp dụng cho tất cả hàng xuất khẩu của Trung Quốc, Trung Quốc sẽ phải hạ tỷ giá nhân dân tệ xuống còn 7,6 nhân dân tệ/1 USD.
Trong các vòng đàm phán thương mại trước đây, Bắc Kinh hứa với Washington là sẽ duy trì tỷ giá tiền tệ ở mức ổn định để không tạo ra lợi thế cạnh tranh giả tạo cho các công ty của mình. Tuy nhiên, nếu các quy tắc trò chơi đã thay đổi đáng kể và không đạt được thỏa thuận nào, không có gì ngăn cản Ngân hàng Trung ương Trung Quốc xem xét lại chính sách tiền tệ của mình.