Quân đội Trung Quốc tuyên bố đặt trong “tình trạng báo động cao” và sẽ áp dụng mọi biện pháp cần thiết để đối phó hoạt động tuần tra tự do hàng hải của Mỹ ở Biển Đông.
Sau khi Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ (6/5) điều hai tàu khu trục trang bị tên lửa dẫn đường USS Preble và USS Chung Hoon tuần tra tự do hàng hải trong phạm vi 12 hải lý quanh Đá Gaven và Đá Gạc Ma, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Người phát ngôn Chiến khu Nam Bộ quân đội Trung Quốc (PLA), Đại tá Lý Hoa Mẫn tuyên bố lực lượng quân sự Trung Quốc sẽ được đặt trong “tình trạng báo động cao” và sẽ “áp dụng mọi biện pháp cần thiết” để bảo vệ cái mà Bắc Kinh gọi là “chủ quyền quốc gia”. Tuy nhiên, ông Lý Hoa Mẫn không nói rõ các “biện pháp cần thiết” này là gì, nhưng cho biết PLA đã triển khai nhiều tàu chiến và máy bay để “xua đuổi” tàu khu trục USS Preble và USS Chung Hoon của hải quân Mỹ khi chúng tiến vào phạm vi 12 hải lý quanh đá Ga Ven và Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Đây là lần đầu Bộ Quốc phòng Trung Quốc lên tiếng “phản đối” và đưa ra thông điệp cứng rắn về hoạt động tuần tra tự do hàng hải của Mỹ ở Biển Đông trong năm 2019.
Trong khi đó, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng cho rằng hai tàu khu trục USS Preble và USS Chung Hoon của Mỹ tiến vào “vùng biển xung quanh Đá Ge Ven và Đá Gạc Ma ở quần đảo Trường Sa của Trung Quốc mà không được chính phủ Trung Quốc cho phép. Hải quân Trung Quốc đã tiến hành nhận diện hợp pháp và cảnh báo tàu Mỹ rời khỏi khu vực trên”; ngang nhiên cho rằng các hành động liên quan của tàu chiến Mỹ đã “vi phạm chủ quyền” của Trung Quốc và “phá hoại hòa bình, an ninh và trật tự” ở các vùng biển liên quan. Phía Trung Quốc bày tỏ sự không hài lòng mạnh mẽ và phản đối kiên quyết hành động trên của Mỹ. Theo ông Cảnh Sảng, hiện tại, với những “nỗ lực chung” của Trung Quốc và các nước ASEAN, tình hình Biển Đông đã ổn định. Trung Quốc kêu gọi Mỹ chấm dứt các hành động “khiêu khích”, tôn trọng “chủ quyền và lợi ích an ninh” của Trung Quốc và tôn trọng các nỗ lực của các nước trong khu vực nhằm duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông. Trung Quốc sẽ tiếp tục thực hiện tất cả các biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia và duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông.
Được biết, thông thường quân đội có 4 cấp báo động sẵn sàng chiến đấu, theo đó: Cấp 1 – sẵn sàng chiến đấu thường xuyên, đây là cấp sẵn sàng chiến đấu thường trực của các đơn vị quân đội ngay cả trong thời bình; Cấp 2 – sẵn sàng chiến đấu tăng cường, đây là cấp báo động sẵn sàng chiến đấu với quân số 100% có mặt tại doanh trại, các hoạt động của đơn vị vẫn diễn ra bình thường; Cấp 3 – sẵn sàng chiến đấu cao, đây là cấp báo động sẵn sàng cơ động, chiến đấu khi có lệnh. Ở cấp này các đơn vị được quán triệt tư tưởng, trang bị được mở niêm cất phục vụ công tác sẵn sàng chiến đấu; Cấp 4 – sẵn sàng chiến đấu toàn bộ, ở cấp này các đơn vị sẵn sàng sơ tán, tránh hỏa lực, sẵn sàng tiến công đánh địch…
Trong những năm gần đây, mỗi khi tàu chiến Mỹ tiến hành các hoạt động tuần tra tự do hàng hải ở Biển Đông, Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Trung Quốc thường đưa ra các phản ứng tiêu cực, tìm cách chỉ trích và đổ lỗi cho Mỹ “gây căng thẳng” trong khu vực, đồng thời lồng ghép khẳng định Trung Quốc có “chủ quyền” không thể tranh cãi ở Biển Đông, cụ thể:
Hải quân Mỹ (7/1) cử tàu khu trục trang bị tên lửa hành trình lớp Arleigh Burke USS McCampell tuần tra đảm bảo tự do hàng hải trong khu vực 12 hải lý quanh đảo Cây, Lincoln và Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam nhằm thể hiện thái độ cứng rắn và quyết tâm chống lại các tuyên bố chủ quyền phi pháp của Trung Quốc trên Biển Đông, cũng như đáp trả các tuyên bố khiêu khích mới đây của Trung Quốc. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng cho biết,“ngay sau khi vụ việc phát sinh, Bắc Kinh đã lập tức cử máy bay quân sự để xác minh và nhận dạng tàu Mỹ, đồng thời cảnh cáo xua đuổi tàu chiến Mỹ và đưa ra giao thiệp nghiêm khắc với phía Mỹ”. Ông Lục Khảng đã ngang ngược cho rằng tàu USS McCampell “tự ý đi vào vùng biển xung quanh quần đảo Hoàng Sa mà chưa được phép của TQ”, cho rằng động thái của tàu chiến Mỹ đã “vi phạm luật pháp quốc tế liên quan…, phá hoại hòa bình, an ninh và ổn định trật tự của vùng lãnh hải này”, đồng thời lớn tiếng cảnh cáo “Trung Quốc kiên quyết phản đối các hành động liên quan của Mỹ và kêu gọi Mỹ ngừng ngay lập tức các hành động khiêu khích tương tự. Trung Quốc sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc”.
Sau khi Hạm đội 7 Mỹ (11/2) điều hai tầu khu trục hạm có gắn tên lửa hành trình USS Spruance và USS Preble tuần tra vùng 12 hải lý bãi đá Vành Khăn, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh tỏ ra bất mãn về việc 2 chiến hạm USS Spruance và USS Preble tuần tra tự do hàng hải bên trong 12 hải lý quanh bãi Vành Khăn, ngang nhiên cho rằng: “Các hoạt động của tàu chiến Mỹ đã gây tổn hại an ninh, hòa bình và trật tự tại các vùng biển liên quan. Phía Trung Quốc bày tỏ sự thất vọng và kịch liệt phản đối động thái này. Trung Quốc luôn tôn trọng và bảo vệ quyền tự do hàng hải cũng như các chuyến bay dựa trên luật pháp quốc tế về Biển Đông, kiên quyết phản đối bất cứ nước nào gây tổn hại chủ quyền và an ninh của các quốc gia ven biển”. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết thêm: “Trong bất cứ hoàn cảnh nào, hành động khiêu khích, gây căng thẳng tại Biển Đông là không chấp nhận được. Trung Quốc hối thúc Mỹ ngay lập tức dừng các hoạt động khiêu khích và tôn trọng những nỗ lực của các quốc gia trong khu vực để duy trì hòa bình và ổn định tại Biển Đông”. Khi được hỏi liệu hoạt động tuần tra tự do hàng hải này của Mỹ có ảnh hưởng đến đàm phán thương mại Trung – Mỹ hay không, bà Hoa Xuân Oánh nói rằng một loạt “mánh khóe” của Mỹ đã cho thấy Washington đang tính toán điều gì. Đồng thời, bà Hoa cũng ngang nhiên cho biết Bắc Kinh tin rằng việc giải quyết xung đột thương mại thông qua đối thoại là vì lợi ích của cả hai nước cũng như đóng góp cho tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Tuy nhiên, bất chấp phản ứng ngang ngược và khiêu khích của Trung Quốc, Mỹ sẽ tiếp tục thực hiện chiến dịch tự do hàng hải ở Biển Đông. Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence (16/11/2018) khẳng định Biển Đông không thuộc về bất cứ một nước nào và Mỹ sẽ tiếp tục hoạt động tự do hàng hải và hàng không ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép cũng như các lợi ích quốc gia của Mỹ yêu cầu. Thời gian qua, Mỹ đã tiến hành một loạt hoạt động thực thi tự do hàng hải ở những khu vực còn tranh chấp ở Biển Đông. Việc này đã chọc giận Trung Quốc do Bắc Kinh cho rằng những hoạt động đó đe dọa chủ quyền của họ. Trước đó, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ John Sullivan (27/9/2018) cũng lên tiếng khẳng định cam kết của Mỹ trong việc duy trì tự do hàng hải và tôn trọng luật quốc tế ở Biển Đông.