Sau khi Mỹ điều tàu tàu USS Preble (DDG-88) được trang bị tên lửa Tomahawk đã đi dọc theo bãi cạn Scarborough ở Biển Đông, Trung Quốc đã đưa ra tuyên bố phản đối.
Hôm qua (19/5), tàu USS Preble (DDG-88) được trang bị tên lửa Tomahawk đã đi dọc theo bãi cạn Scarborough ở Biển Đông nhằm thách thức những yêu sách của Trung Quốc tại khu vực này. Đây là lần thứ hai tàu chiến Mỹ tuần tra ở Biển Đông trong tháng 5/2019. Trước đó, hôm 6/5, hai tàu khu trục của Hải quân Mỹ đã đi vào khu vực 12 hải lý quanh đá Gaven và đá Gạc Ma (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam) hiện bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép. USS Preble cũng là 1 trong hai tàu khu trục tham gia tuần tra tự do hàng hải thời điểm đó.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng (20/5) cho biết: “Theo tình hình mà tôi đã nắm được, vào sáng ngày 20 tháng 5, giờ Bắc Kinh, tàu chiến Mỹ Prebel đã vào vùng biển tiếp giáp với đảo Hoàng Nham/Scarborough mà không có sự cho phép của chính phủ Trung Quốc. Hải quân Trung Quốc đã tiến hành xác định và xác minh tàu Mỹ theo luật pháp và cảnh báo yêu cầu tàu Mỹ rời khỏi khu vực trên. Tôi phải nhấn mạnh một lần nữa rằng các hành động liên quan của tàu chiến Mỹ đã vi phạm chủ quyền của Trung Quốc và phá hoại hòa bình, an ninh và trật tự tốt ở các vùng biển liên quan. Phía Trung Quốc kiên quyết phản đối điều này. Trung Quốc luôn tôn trọng và bảo vệ quyền tự do hàng hải và hàng không được các nước ở Biển Đông hưởng theo luật pháp quốc tế. Tuy nhiên, chúng tôi kiên quyết phản đối bất kỳ lợi ích chủ quyền và an ninh nào của quốc gia này dưới danh nghĩa hàng hải và hàng không. Hoa Kỳ phớt lờ ý chí chung của các nước trong khu vực để duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông và liên tục đóng sầm cái gọi là “tự do hành trình và vượt biên” để phá vỡ hòa bình và ổn định khu vực. Những thực hành này là không phổ biến. Chúng tôi mạnh mẽ kêu gọi Mỹ dừng ngay lập tức các hành động khiêu khích đó để không làm tổn hại đến quan hệ Trung – Mỹ và hòa bình và ổn định khu vực. Trung Quốc sẽ tiếp tục thực hiện tất cả các biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia và duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông”.
Phản ứng lần này của Trung Quốc được cho là kiềm chế hơn so với lần Mỹ điều 2 tàu khu trục tuần tra đá Ga Ven và đá Gạc Ma. Khi đó, Người phát ngôn Chiến khu Nam Bộ quân đội Trung Quốc (PLA), Đại tá Lý Hoa Mẫn tuyên bố lực lượng quân sự Trung Quốc sẽ được đặt trong “tình trạng báo động cao” và sẽ “áp dụng mọi biện pháp cần thiết” để bảo vệ cái mà Bắc Kinh gọi là “chủ quyền quốc gia”. Tuy nhiên, ông Lý Hoa Mẫn không nói rõ các “biện pháp cần thiết” này là gì, nhưng cho biết PLA đã triển khai nhiều tàu chiến và máy bay để “xua đuổi” tàu khu trục USS Preble và USS Chung Hoon của hải quân Mỹ khi chúng tiến vào phạm vi 12 hải lý quanh đá Ga Ven và Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Đây là lần đầu Bộ Quốc phòng Trung Quốc lên tiếng “phản đối” và đưa ra thông điệp cứng rắn về hoạt động tuần tra tự do hàng hải của Mỹ ở Biển Đông trong năm 2019.
Trong khi đó, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng (6/5) cho rằng hai tàu khu trục USS Preble và USS Chung Hoon của Mỹ tiến vào “vùng biển xung quanh Đá Ge Ven và Đá Gạc Ma ở quần đảo Trường Sa của Trung Quốc mà không được chính phủ Trung Quốc cho phép. Hải quân Trung Quốc đã tiến hành nhận diện hợp pháp và cảnh báo tàu Mỹ rời khỏi khu vực trên”; ngang nhiên cho rằng các hành động liên quan của tàu chiến Mỹ đã “vi phạm chủ quyền” của Trung Quốc và “phá hoại hòa bình, an ninh và trật tự” ở các vùng biển liên quan. Phía Trung Quốc bày tỏ sự không hài lòng mạnh mẽ và phản đối kiên quyết hành động trên của Mỹ. Theo ông Cảnh Sảng, hiện tại, với những “nỗ lực chung” của Trung Quốc và các nước ASEAN, tình hình Biển Đông đã ổn định. Trung Quốc kêu gọi Mỹ chấm dứt các hành động “khiêu khích”, tôn trọng “chủ quyền và lợi ích an ninh” của Trung Quốc và tôn trọng các nỗ lực của các nước trong khu vực nhằm duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông. Trung Quốc sẽ tiếp tục thực hiện tất cả các biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia và duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông.
Giới truyền thống quốc tế và khu vực nhận định hành động của Washington diễn ra sau tuyên bố tuần trước của Trung Quốc rằng sẽ áp thuế 25% lên hàng Mỹ trị giá 60 tỉ USD để đáp trả thuế của Tổng thống Mỹ Donald Trump đánh vào hàng Trung Quốc trị giá 200 tỉ USD.