Trung Quốc giận dữ sau khi có tin quan chức an ninh cao cấp nhất của Hoa Kỳ hồi đầu tháng đã gặp gỡ người tương nhiệm phía Đài Loan.
Đây là cuộc gặp an ninh cao cấp lần đầu tiên kể từ khi Mỹ chấm dứt quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan hồi 40 năm trước, năm 1979.
Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng nói Bắc Kinh mạnh mẽ phản đối cuộc họp giữa Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ John Bolton và người đứng đầu, phụ trách an ninh quốc gia Đài Loan David Lee.
Chi tiết cuộc gặp tại Washington được Bộ Ngoại giao Đài Loan xác nhận hôm thứ Bảy, 25/5.
Từ trước tới nay, quan chức an ninh cao cấp nhất từng có các cuộc họp như vậy mới chỉ ở cấp phó cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ.
Trung Quốc coi Đài Loan là một tỉnh phản loạn.
Luôn coi đó là một phần lãnh thổ của mình, Bắc Kinh nói sẽ sử dụng vũ lực nếu cần thiết.
Cơn tức giận của Trung Quốc nổ ra vào thời điểm Bắc Kinh đang có cuộc chiến thương mại căng thẳng với Washington.
“Trung Quốc cực kỳ không hài lòng và cương quyết phản đối việc này,” phát ngôn nhân Lục Khảng nói trong buổi họp báo thường nhật. Ông cũng nói thêm rằng Bắc Kinh phản đối bất kỳ hình thức trao đổi chính thức nào giữa Hoa Kỳ và Đài Loan.
Cuộc họp hiếm hoi, diễn ra trong thời gian ông Lee tới thăm Hoa Kỳ 13-21/5, sẽ được Đài Loan coi như tín hiệu ủng hộ từ phía chính quyền ông Trump đối với Đài Bắc.
Vấn đề then chốt
Đối với Bắc Kinh thì Đài Loan luôn là chủ đề nhạy cảm nhất, quan trọng nhất trong quan hệ với Hoa Kỳ.
Đài Loan đã là vấn đề then chốt mà Hoa Kỳ và Trung Quốc phải thương thảo trước khi thiết lập quan hệ ngoại giao song phương hồi 1979.
Bản quyền hình ảnh Getty Images Image caption Quan hệ chính thức Mỹ-Đài đã bị hủy bỏ cuối 1978, khi chính quyền của Tổng thống Mỹ Jimmy Carter và nhà lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình đàm phán nối lại quan hệ ngoại giao Mỹ-Trung
Sau các cuộc đàm phán căng thẳng, chính quyền Mỹ khi đó dưới thời Tổng thống Carter chấp nhận rằng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là chính phủ hợp pháp duy nhất của Trung Quốc, và công nhận vai trò của Bắc Kinh trong các tổ chức quốc tế.
Washington khi đó cũng cam kết chỉ thiết lập các mối quan hệ với Đài Loan trên cở sở không chính thức.
Vào ngày 15/12/1978, Hoa Kỳ tuyên bố cắt đứt quan hệ với Đài Loan và tái nối lại quan hệ ngoại giao với Trung Quốc vào ngày 1/1/1979.
Ngay sau đó, nhà lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình đã có chuyến thăm chính thức nhằm bình thường hóa quan hệ song phương
Tuy không có quan hệ chính thức với Hoa Kỳ, nhưng các nguồn vũ khí chính của Đài Loan đều đến từ nước này.
Ngũ Giác Đài nói Washington đã bán cho Đài Bắc lượng vũ khí trị giá hơn 15 tỷ đô la Mỹ kể từ 2010.
Hồi 12/2007, nhân dịp kỷ niệm 29 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Mỹ-Trung, cựu Tổng thống Hoa Kỳ Jimmy Carter phát biểu rằng Trung Quốc ý thức rõ việc Hoa Kỳ sẽ cung cấp vũ khí cho Đài Loan bất chấp việc đã bỏ quan hệ ngoại giao chính thức với hòn đảo này.
Chủ đề bán vũ khí cho Đài Loan, bên cạnh một số vấn đề khác, là phần nội dung mà Hoa Kỳ hồi 1979 đã từ chối đáp ứng yêu cầu của Bắc Kinh và duy trì ở trạng thái mập mờ.
Hoa Kỳ gần đây tỏ ý quan ngại về các hoạt động của Bắc Kinh trong thời gian qua tại Eo biển Đài Loan, trong đó có cả việc cho các chiến đấu cơ bay qua đường ranh giới phân chia hai bên, và đã tăng cường tuần tra tại Eo biển Đài Loan, nơi có tầm quan trọng chiến lược, bất chấp sự phản đối từ phía Trung Quốc.