Hãng tin Reuters cho biết, Mỹ đang đệ trình Quốc hội kế hoạch ban lô vũ khí trị giá 2 tỷ USD cho Đài Loan.
Theo thông tin trên, lô vũ khí trị giá 2 tỷ USD Mỹ định bán cho Đài Loan có thể gồm 108 xe tăng M1A2 Abrams do Tập đoàn hàng không và quốc phòng Mỹ General Dynamics Corp sản xuất; một số loại vũ khí chống tăng, bao gồm 409 tên lửa Javelin do các tập đoàn quốc phòng Raytheon và Lockheed Martin sản xuất trị giá 129 triệu USD; 1.240 tên lửa chống tăng TOW trị giá 299 triệu USD; 250 tên lửa thường được dùng trong các hệ thống vũ khí phòng không trị giá 223 triệu USD…
Thông tin về thương vụ vũ khí của Mỹ xuất hiện trong bối cảnh Đài Loan đang mong muốn nâng cấp đội xe tăng hiện thời do Mỹ chế tạo cho hòn đảo này, trong đó có các xe tăng M60 Patton. Mỹ cho đến nay vẫn là nhà cung cấp vũ khí chính cho Đài Loan, bất chấp sự phản đối từ Trung Quốc đại lục. Washington dù không có mối quan hệ ngoại giao cấp nhà nước chính thức với Đài Bắc, nhưng có quyền giúp cung cấp cho hòn đảo này các phương tiện tự vệ căn cứ theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan 1979.
Trước đó, Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn hồi tháng Ba đã nói rằng Mỹ đang phản ứng tích cực với các yêu cầu mua vũ khí mới của Đài Bắc để tăng cường khả năng phòng thủ nhằm đối mặt với áp lực gia tăng từ Trung Quốc. Chế độ Bắc Kinh trước nay vẫn coi Đài Loan là tỉnh ngoài khơi xa, lãnh thổ thiêng liêng của mình và chưa bao giờ loại trừ việc sử dụng vũ lực để đưa hòn đào tự trị này sáp nhập vào Đại Lục.
Đài Loan gần đây ngày càng lo ngại về các động thái tăng cường sức mạnh quân sự của Trung Quốc, bao gồm việc tăng 7% ngân sách quốc phòng năm 2019 và triển khai oanh tạc cơ chiến lược H-6 ở căn cứ không quân Hưng Ninh, tỉnh Quảng Đông, cách đảo Đài Loan chỉ 450 km. Khiến Đài Loan đang tìm cách mua thêm các vũ khí hiện đại từ Mỹ, đồng thời đưa các công ty của hòn đảo này vào chuỗi cung ứng công nghiệp quốc phòng của Washington, bất chấp cảnh báo từ Trung Quốc đại lục.
Trong bối cảnh mối quan hệ giữa Đài Loan và Mỹ được đánh giá ở mức gần gũi chưa từng thấy, Đài Loan đã cử một nhóm quan chức quân sự và lãnh đạo ngành công nghiệp phòng vệ tới dự Hội nghị Công nghiệp Phòng vệ Mỹ – Đài Loan thường niên tại Maryland. Tại hội nghị, Đài Loan đã cho thấy nhu cầu về vũ khí của hòn đảo này, đồng thời đề xuất với Mỹ các thỏa thuận và dự án mới liên quan tới vũ khí. Phát biểu tại hội nghị hôm qua, Phó lãnh đạo cơ quan phòng vệ Đài Loan Chang Guan-chung cho biết Đài Loan quyết định chi hàng tỷ USD để mua sắm vũ khí và hiện đại hóa ngành công nghiệp phòng vệ của hòn đảo này. Ông Chan cũng tiết lộ kế hoạch nâng cấp vũ khí của Đài Loan, trong đó Tập đoàn Phát triển Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Đài Loan sẽ chế tạo 66 máy bay huấn luyện T-5 và công bố vào tháng 9 năm sau. Ngoài ra, Đài Loan cũng lên kế hoạch đóng các tàu ngầm, các tàu tuần tra thế hệ mới, các tàu mang tên lửa và ngư lôi để nâng cao năng lực phòng vệ của hải quân. Cũng theo ông Chan, Đài Loan sẽ tiếp tục tăng ngân sách phòng vệ để tạo điều kiện và cải thiện quá trình thu mua vũ khí. Quan chức cơ quan phòng vệ Đài Loan cho biết, Đài Loan một mặt mua vũ khí từ các nước khác, song hòn đảo này cũng cần hiện đại hóa ngành công nghiệp phòng vệ để có thể tự chế tạo những vũ khí mà Đài Loan không thể mua được từ nước ngoài. Ông Chan kêu gọi Mỹ ủng hộ ngành công nghiệp phòng vệ Đài Loan bằng cách cho phép các công ty của hòn đảo này tham gia hợp nhất vào chuỗi cung ứng công nghiệp quốc phòng của Mỹ.
Giới chuyên gia nhận định, Đài Loan đang có tham vọng mua nhiều loại hình vũ khí của Mỹ để nâng cao năng lực tác chiến, đề phòng khả năng bị Trung Quốc tấn công bất ngờ. Trong đó, một số loại vũ khí Đài Loan muốn sở hữu gồm công nghệ tàu ngầm, tiêm kích tàng hình F-35 và xe tăng chiến đấu chủ lực M1 Abrams.
Hệ thống vũ khí và công nghệ tàu ngầm: Đài Loan từ lâu đã tìm cách mua công nghệ và linh kiện để nâng cấp hạm đội tàu ngầm lạc hậu cũng như xây dựng tàu ngầm bản địa. Bất chấp sự phản đối của Bắc Kinh, trong tháng 4, Washington đã cho phép các nhà thầu quốc phòng Mỹ giúp Đài Loan chế tạo tàu ngầm. Tuy vậy, Đài Loan sẽ cần sự trợ giúp của các quốc gia khác để hoàn thành kế hoạch chế tạo tàu ngầm điện diesel, vì Mỹ chỉ chế tạo tàu ngầm hạt nhân.
Tiêm kích tàng hình F-35: Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đài Loan Yen Teh-fa cho biết phiên bản F-35B phù hợp với yêu cầu của Đài Loan về loại máy bay cất hạ cánh ngắn và thẳng đứng. Ông Yen cho biết các cuộc đàm phán về việc mua sắm đã bắt đầu và Đài Bắc sẽ chuyển yêu cầu tới Mỹ sau khi hoàn thành việc đánh giá đề xuất. F-35 là máy bay chiến đấu tàng hình đa chức năng do tập đoàn Lockheed Martin chế tạo. Nó được trang bị một loạt các công nghệ tiên tiến và sẽ trở thành trụ cột của quân đội Mỹ trong tương lai gần. Tuy nhiên, giới phân tích quốc phòng đánh giá thấp khả năng Đài Loan có thể mua được F-35. Hợp đồng bán F-35 được đánh giá là quá nhiều rủi ro cả về ngoại giao lẫn bí mật công nghệ.
Xe tăng chiến đấu chủ lực M1 Abrams: Lực lượng phòng vệ Đài Loan đang sử dụng xe tăng M48, M60 do Mỹ chế tạo. Hạm đội xe tăng của Đài Loan đã lạc hậu và không còn phù hợp với chiến trường hiện đại. Đài Loan từ lâu đã thảo luận kế hoạch thay thế xe tăng cũ bằng M1A2 Abrams do Mỹ chế tạo. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia quốc phòng lo ngại loại xe tăng này không phù hợp với các vùng đất ngập nước ven biển và địa hình nhiều đồi núi ở đảo Đài Loan. Sau hơn một thập kỷ tranh luận, ngày 10/7/2018, chính phủ Đài Loan cho biết muốn mua 108 xe tăng M1A2 Abrams nhưng không rõ khi nào lô hàng đầu tiên được chuyển giao.
Trong khi đó, bất chấp phản đối của chính quyền Trung Quốc đại lục, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đồng ý thông qua 2 thỏa thuận vũ khí với Đài Loan trong vòng chưa đầy 18 tháng. Hai thỏa thuận lần lượt được thông qua vào tháng 6/2017 và tháng 9/2018 với giá trị là 1,4 tỷ USD và 330 triệu USD. Theo Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Mỹ – Đài Loan Rupert Hammond-Chambers, Washington dự kiến sẽ tiếp tục phê chuẩn một thỏa thuận vũ khí nữa với Đài Bắc vào cuối năm nay, dự kiến có giá trị khoảng 50 triệu USD. Nếu được thông qua, đây sẽ là thỏa thuận vũ khí thứ 3 của Mỹ và Đài Loan kể từ khi ông Trump nhậm chức. Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, Mỹ sẽ tiếp tục đánh giá nhu cầu phòng vệ của Đài Loan và bán vũ khí cho hòn đảo này theo đúng quy định trong Đạo luật Quan hệ Đài Loan; nhấn mạnh Mỹ sẽ tiếp tục làm vậy nhằm hỗ trợ an ninh cho hòn đảo và bảo vệ hòa bình, ổn định tại eo biển Đài Loan.
Trước đó, Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách khu vực châu Á-Thái Bình Dương David Helvey cho rằng Đài Loan “cần thêm nguồn lực để hiện đại hóa quân đội, tăng cường huấn luyện sẵn sàng đối phó với nguy cơ xâm lược”. Trong khi đó, Derek Grossman, chuyên gia phân tích quốc phòng của tập đoàn RAND cho biết nếu căng thẳng Mỹ-Trung leo thang, Washington sẽ còn phê chuẩn nhiều thỏa thuận bán vũ khí cho Đài Loan hơn nữa, chứ không chỉ 1-2 lần như hiện nay.