Trung Quốc liên tục đưa ra phản ứng đối với các hành động, chính sách của Mỹ đối với Đài Loan, nhằm khẳng định vấn đề “lợi ích cốt lõi” của nước này.
Phản ứng từ Bộ Quốc phòng TQ
Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm hôm 30/5 lên tiếng mạn mẽ khi cảnh báo Mỹ đang “đùa với lửa” khi liên tục có động thái gây hấn ở eo biển Đài Loan Trước đó, cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Mỹ, ông John Bolton đã gặp Tổng thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia David Lee. Ngoài ra, quân đội Mỹ cũng gửi hai tàu hải quân qua eo biển Đài Loan. Theo các quan chức quốc phòng Mỹ, “việc tàu chiến qua eo biển Đài Loan chứng tỏ cam kết tự do hàng hải và chính sách cởi mở của nước này đối với khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương”. “Gần đây, phía Mỹ đang nỗ lực trong vô vọng buộc Bắc Kinh phải chịu sự nô lệ bằng chính bàn tay của người Trung Quốc, đây là thứ giấc mơ vô cùng hão huyền và xa rời thực tế … Những hành động này của Mỹ không khác gì trò đùa với lửa, làm suy yếu nghiêm trọng sự phát triển tiến bộ quan hệ Mỹ – Trung, cũng như hòa bình và ổn định trong khu vực”, Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Trung Quốc khẳng định trong buổi họp báo. Phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng nhấn mạnh rằng Đài Loan là một phần của Trung Quốc và đây là vấn đề nội bộ của Bắc Kinh, liên quan đến lợi ích sống còn và tình đoàn kết quốc gia, dân tộc của người dân. Nguyên tắc một Trung Quốc là sự đồng thuận được toàn bộ cộng đồng quốc tế công nhận, đây cũng là cơ sở chính trị quan hệ Mỹ – Trung, ông Ngô Khiêm nhấn mạnh.
Tuyên bố của Bộ Quốc phòng Trung Quốc đưa ra sau khi Quyền trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Đông Nam Á và Thái Bình Dương Patrick Murphy cho các phóng viên ở Canberra, trong chuyến thăm 3 ngày tới Australia biết Mỹ khuyến khích các quốc gia có quan hệ với Đài Loan vẫn duy trì hiện trạng; đồng thời cho rằng Trung Quốc đang âm mưu thay đổi hiện trạng (Thái Bình Dương) và đây là một ví dụ điển hình trong đó Bắc Kinh đang cố gắng làm cô lập quan hệ ngoại giao của Đài Loan trong khu vực; nhấn mạnh rằng “các quốc gia có thể tự đưa ra lựa chọn độc lập cho các đối tác của mình trong quan hệ ngoại giao chứ không nên dựa vào ảnh hưởng từ nước ngoài”. Ông Murphy cho biết, Mỹ rất muốn giúp các quốc gia bảo vệ chủ quyền và độc lập để có những lựa chọn khả thi hơn nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển, nhu cầu cơ sở hạ tầng và xây dựng quốc gia; cho rằng việc Trung Quốc đẩy mạnh quân sự hóa ở khu vực Thái Bình Dương sẽ gây bất ổn giống như như đã làm ở các hòn đảo tranh chấp trên Biển Đông. Theo ông Patrick Murphy, sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc ở bất cứ nơi đâu trong khu vực vốn không hành động dựa trên các chuẩn mực quốc tế là một vấn đề ngày càng nghiêm trọng. Mỹ hiện có rất nhiều lợi ích quốc gia trong khu vực vốn được xây dựng dựa trên nền tảng của sự tự do thương mại, tự do hàng hải và tự do trên các vùng trời. Mỹ có những đối tác chủ chốt và việc Trung Quốc thiết lập sự hiện diện quân sự ở đó thật sự là rất đáng quan ngại.
Phản ứng từ Bộ Ngoại giao TQ
Phản ứng trước thông tin Mỹ và Đài Loan vừa tổ chức cuộc họp về an ninh sau 40 năm và tác động quan hệ hai bờ từ ngày 13 – 21/5/2019, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng (27/5) cho rằngChính phủ Mỹ đã thừa nhận rõ ràng rằng Chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là chính phủ hợp pháp duy nhất đại diện cho Trung Quốc và cam kết Mỹ sẽ chỉ duy trì liên lạc không chính thức với Đài Loan, nên cuộc gặp giữa Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton và người đứng đầu an ninh của Đài Loan David Lee không thể coi là cuộc gặp ngoại giao. Phía Trung Quốc bày tỏ sự không hài lòng và kiên quyết phản đối cuộc gặp trên; tái khẳng định nguyên tắc một Trung Quốc là cơ sở chính trị cho quan hệ Trung-Mỹ; kiên quyết phản đối Chính phủ Mỹ trao đổi chính thức với Đài Loan dưới mọi hình thức và dưới bất kỳ lý do nào. Trung Quốc cũng kiên quyết phản đối mọi nỗ lực tạo ra “hai nước Trung Quốc” hay “một Trung Quốc, một Đài Loan”; đồng thời kêu gọi Mỹ tuân thủ nguyên tắc một Trung Quốc và 3 nguyên tác trong quan hệ Trung – Mỹ, ngừng trao đổi chính thức giữa Mỹ và Đài Loan, hoặc thúc đẩy quan hệ thực chất và xử lý cẩn thận các vấn đề liên quan đến Đài Loan giữa hai nước.
Trước đó, cuộc họp về an ninh sau 40 năm và tác động quan hệ hai bờ từ, trong chuyến đi của ông David Lee tới Mỹ nhằm thắt chặt quan hệ song phương. Tuyên bố trên cho biết, “trong suốt chuyến đi, cùng với các quan chức Chính phủ Mỹ, ông Lee đã gặp đại diện các đồng minh ngoại giao của chúng ta, tái khẳng định sự hỗ trợ và cam kết với một khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và cởi mở”. Đây là cuộc gặp đầu tiên trong 40 năm qua giữa quan chức an ninh của Mỹ và Đài Loan, kể từ khi Đài Bắc và Washington chấm dứt quan hệ ngoại giao chính thức vào năm 1979.
Hai năm trở lại đây, Trung Quốc có chính sách cứng rắn và cho thấy ý định muốn thống nhất Đài Loan. Từ việc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố sẽ không chấp nhận từ bỏ sử dụng vũ lực và bảo lưu phương án sử dụng mọi biện pháp cần thiết để chống lại các thế lực bên ngoài can thiệp vào quá trình thống nhất hòa bình cũng như các hoạt động thúc đẩy độc lập của Đài, nhấn mạnh hòn đảo cuối cùng sẽ thống nhất với đại lục, đến khẳng định “đây cũng là đòi hỏi tất yếu của sự nghiệp phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa trong thời đại mới”. Trong bài phát biểu kỷ niệm 40 năm ngày Bắc Kinh gửi thư cho Đài Loan kêu gọi thống nhất và chấm dứt đối đầu quân sự, để đảm bảo “một quốc gia, hai chế độ” sẽ “đảm bảo lợi ích và sự thịnh vượng của đồng bào Đài Loan”.