Việc Nhật Bản triển khai tàu khu trục chở trực thăng Izumo tập trận chung với tàu sân bay Mỹ ở Biển Đông và dự kiến sẽ thăm các nước Đông Nam Á trong tháng 6 tiếp tục cho thấy chính sách mở rộng can dự ở khu vực của Chính quyền Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe.
Tàu sân bay Nhật Bản và Mỹ tập trận ở Biển Đông. Nguồn: Kyodo
Tàu khu trục chở trực thăng JS Izumo sắp thăm Việt Nam
Theo thông báo của của Lực lượng phòng vệ biển Nhật Bản (JMSDF), tàu khu trục chở trực thăng JS Izumo của Nhật Bản sẽ ghé thăm Việt Nam trong tháng 6 này. Đây là một phần trong đợt triển khai hoạt động của tàu chiến này tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Thông cáo không nêu rõ thời gian cụ thể cũng như địa điểm tàu Izumo ghé thăm nhưng nhiều khả năng tàu này có thể sẽ vào cảng Cam Ranh ở tỉnh Khánh Hòa.
Chuyến thăm của tàu chiến uy lực Izumo được xem là dấu hiệu cho thấy sự hiện diện ngày càng lớn của hải quân Nhật tại Đông Nam Á và đánh dấu sự tiếp diễn trong hợp tác quân sự giữa Việt Nam và Nhật Bản. Hồi tháng 5/2017, tàu Izumo lần đầu tiên đến Cam Ranh trong khuôn khổ chương trình Đối tác Thái Bình Dương 2017 (PP17) do Mỹ dẫn đầu.
Tokyo đang sở hữu 2 chiến hạm thuộc lớp Izumo là JS Izumo (DDH-183) và JS Kaga (DDH-184). Nhật Bản gần đây công bố kế hoạch cải biến tàu Izumo lại để hoạt động như một tàu sân bay, có thể triển khai chiến đấu cơ tàng hình F-35B, máy bay có khả năng cất cánh trên đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng. Tàu JS Izumo được triển khai từ ngày 30.4 và sẽ hoạt động cho đến ngày 10.7 mới quay về nước. Trong đợt triển khai này, bên cạnh tàu Izumo còn có 2 tàu khu trục JS Murasame và JS Akebone cùng 5 máy bay. Ngoài Việt Nam, chiến hạm Nhật Bản còn tham gia các hoạt động chung với hải quân Brunei, Malaysia, Philippines và Singapore.
Tập trận chung tàu sân bay với Mỹ ở Biển Đông
Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết tàu sân bay trực thăng Izumo của Lực lượng Phòng vệ Hàng hải Nhật Bản đã có cuộc tập trận quân sự với tàu sân bay USS Ronald Reagan của Mỹ ở Biển Đông bắt đầu từ ngày 10/6 đến hết ngày 12/6. Nội dung tập trận gồm huấn luyện chiến đấu chung ở vùng biển và không phận Biển Đông. Đây là cuộc tập trận mới nhất trong một loạt hoạt động tập trận đa phương ở vùng biển. Các khu trục hạm Murasame và Akebono của Lực lượng Phòng vệ Hàng hải Nhật Bản đã tham gia cùng lớp tàu Izumo và Reagan trong cuộc tập trận cùng một số tàu khác của Mỹ. Tàu Izumo, cùng với tàu Kaga, một tàu sân bay trực thăng khác cùng loại, là những chiến hạm lớn nhất của Nhật Bản.
Hồi đầu tháng 5 vừa qua, tàu Izumo cũng đã có cuộc tập trận chung với tàu chiến Ấn Độ, Mỹ và Philippines tại Biển Đông. Giới chuyên gia quốc tế đánh giá cuộc tập trận truyền đi thông điệp mạnh mẽ cho Trung Quốc và mang nhiều ý nghĩa quan trọng đối với vùng biển này. Cuộc tập trận được thông báo sau khi hải quân Mỹ ngày 6/5 đã triển khai 2 tàu khu trục hoạt động xung quanh 2 đá Ga Ven và Gạc Ma trong quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam nhưng bị Trung Quốc chiếm đóng.
Những tín hiệu của Nhật Bản và Mỹ nhắm đến TQ
Về tranh chấp chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán ở Biển Đông, Nhật Bản là quốc gia không liên quan trực tiếp. Tuy nhiên, Biển Đông có vai trò quan trọng trong tuyến hàng hải huyết mạch từ Trung Đông đến lãnh hải Nhật Bản. Do vậy, trong thời gian gần đây, Nhật Bản liên tục thể hiện quan điểm kiên quyết, nhất quán về vấn đề Biển Đông, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc đẩy mạnh việc triển khai hoạt động trên Biển Đông.
Những động thái quân sự gần đây của Nhật Bản tại khu vực Biển Đông, biển Hoa Đông và khu vực Đông Nam Á là những tín hiệu cảnh báo đến chính sách gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc. Theo Japan Times của Nhật Bản, Bắc Kinh có thể nhìn nhận đây là hoạt động nhằm đẩy lùi các động thái của Trung Quốc để triển khai hải quân sâu rộng hơn ở Thái Bình Dương. Cuộc tập trận diễn ra chỉ một ngày sau khi Bộ Quốc phòng nói rằng tàu Liêu Ninh, tàu sân bay hoạt động duy nhất của Trung Quốc, đã đi qua eo biển Miyako giữa đảo Miyako và đảo chính của Okinawa khi đi vào Thái Bình Dương. Các cuộc tập trận chung tuần này diễn ra sau hai cuộc tập trận hải quân bốn bên riêng biệt của hải quân Nhật Bản vào tháng trước với sự tham gia của tàu Izumo cùng các tàu từ hải quân Australia, Pháp, Mỹ, Ấn Độ và Philippines ở Biển Đông và ở vùng biển phía tây Indonesia thuộc đảo Sumatra.
Giới chuyên gia cho rằng mục tiêu quan trọng của Nhật Bản khi can dự vào vấn đề Biển Đông chính là tăng cường sự ảnh hưởng của nước này tại khu vực Biển Đông, tích cực can dự đối với cục diện an ninh khu vực, xây dựng hình ảnh nước lớn ở khu vực. Những năm qua, cùng với đột phá trong việc sửa đổi Hiến pháp, đặc biệt là sau khi nới lỏng nguyên tắc xuất khẩu vũ khí, Nhật Bản đã tích cực bán vũ khí cho các nước Đông Nam Á nhằm một mặt, nâng cao thực lực quân sự của các nước này, đối phó với Trung Quốc đang không ngừng trỗi dậy; đồng thời, không ngừng củng cố, nâng cao vị thế và tầm ảnh hưởng của Nhật Bản ở khu vực này. Ngoài các hoạt động chung với Hải quân Mỹ, Nhật Bản cũng đang tiến hành các bước đi khác nhằm tăng cường sự hiện diện ở trong khu vực thông qua các hoạt động như tham gia các khuôn khổ đa phương. Điển hình là việc Nhật Bản đã cử một đội ngũ khá lớn của Lực lượng phòng vệ quốc gia tham gia vào cuộc tập trận an ninh hàng hải chung trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+). Ngoài việc mở rộng sự hiện diện, Nhật Bản còn tăng cường quan hệ đối tác với các nước ASEAN thông qua hỗ trợ xây dựng năng lực và hợp tác về thiết bị quốc phòng.