Sau những động thái “đường mật” dành cho nhau trong mối quan hệ gần gũi giữa chính quyền của Tổng thống Philippines Duterte và Trung Quốc suốt thời gian qua, dư luận người dân Philippines đã bị sốc sau khi xảy ra vụ việc một tàu cá của nước này đã bị tàu cá Trung Quốc đâm chìm hôm 9/6 và bỏ mặc. Họ chỉ may mắn sống sót khi được tàu Việt Nam phát hiện và cứu vớt.
Diễn biến vụ việc tàu cá Philippines bị tàu TQ đâm chìm rồi bỏ mặc
Báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana 12/6 cho biết một tàu cá Trung Quốc đã đâm vào một tàu đang neo đậu của Philippines mang số hiệu F/B GIMVER 1 hôm 9/6 ở khu vực gần bãi Cỏ Rong trên Biển Đông (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam).Cú đâm của tàu cá Trung Quốc “khiến tàu Philippines bị chìm”, khi đó trên tàu có 22 thuyền viên. Nghiêm trọng và đáng phê phán hơn là tàu Trung Quốc đã “bỏ mặc 22 ngư dân” Philippines giữa biển, thay vì giải cứu họ.
Trung Quốc cũng được biết đến với nhiều hành động vô nhân đạo trước đó đối với ngư dân Philippines khi thường xuyên cướp bóc ngư cụ và cá của tàu Philippines tại bãi cạn Scarborough, vùng biển phía Tây của Philippines. Tại đảo Thị Tứ (vốn thuộc chủ quyền Việt Nam hiện do Philippines chiếm đóng), Trung Quốc đã đồn trú tàu thuyền quân sự và dân sự cải trang nhằm ngăn chặn việc tiếp tế cho các cơ sở của Philippines.
Philippines lên án, chỉ trích hành động của TQ và cám ơn sự giúp đỡ của Việt Nam
Phản ứng đầu tiên từ Bộ Quốc phòng. “Chúng tôi lên án hành động của tàu cá Trung Quốc khi ngay lập tức rời khỏi hiện trường và bỏ mặc 22 ngư dân Philippines. Đây không phải là hành động của những người có trách nhiệm và thiện chí”, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana tuyên bố. Bộ trưởng Quốc phòng Philippines cũng gửi lời cảm ơn tới thuyền trưởng và thủy thủ đoàn của một tàu cá Việt Nam vì đã tới giải cứu các ngư dân Philippines gặp nạn. Ông Lorenzana cũng kêu gọi mở một cuộc điều tra về vụ va chạm, đồng thời khẳng định “các biện pháp ngoại giao” nên được tiến hành để ngăn chặn một vụ việc tương tự tái diễn.
Lực lượng Vũ trang Philippines cho rằng hành động của tàu Trung Quốc không phải ngẫu nhiên và được xem là chiêu “đánh rồi chạy”. Bởi theo lẽ thường, tàu Trung Quốc nên dừng lại và cứu ngư dân Philippines chứ không phải “cố tình tắt đèn để tránh bị nhận dạng”. Trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại, người phát ngôn Cảnh sát biển Philippines, Đại úy Arman Balilo, cho biết lúc xảy ra vụ va chạm, tàu Philippines đang đậu gần bãi Cỏ Rong. Vụ việc xảy ra chưa đầy 2 tháng sau chuyến thăm lần thứ tư của Tổng thống Philippines Duterte tới Trung Quốc. Trong chuyến thăm này, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình được cho là đã nói rõ về “tầm quan trọng của láng giềng tốt” và “cách hành xử đúng đắn” về các vấn đề ở biển Đông, theo Rappler.
Đây không phải lần đầu tiên các tàu của Trung Quốc và Philippines chạm trán tại bãi Cỏ Rong. Bãi Cỏ Rong được cho là nơi có trữ lượng 5,4 tỷ thùng dầu và 1.560 tỷ m3 khí tự nhiên. Trước đó, vào tháng 6/2018, lực lượng Trung Quốc cũng bị phát hiện bắt giữ ngư dân Philippines tại bãi cạn Scarborough. Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hồi tháng 5 đã bày tỏ sự quan ngại hiếm hoi về các động thái của Trung Quốc trên Biển Đông, khu vực mà ông cảnh báo có thể trở thành “điểm nóng”. Trước đó, hồi tháng 4, tổng thống Philippines cũng từng cảnh báo Trung Quốc tránh xa một đảo tranh chấp trên Biển Đông, thậm chí để ngỏ khả năng xung đột quân sự nếu Bắc Kinh chiếm hòn đảo này.
Phản ứng từ giới chuyên gia Philippines. Trang tin Rappler ngày 12/6 dẫn lời chuyên gia luật hàng hải Jay Batongbacal nhận định: “Đã đủ lý do cho chính quyền Philippines cân nhắc nghiêm túc lại chính sách quan hệ hữu hảo ngả về Trung Quốc”. Antonio Carpio – một trong những chuyên gia hàng đầu về Biển Đông của Philippines nhận định: “Đây có thể gọi là vụ đâm chìm tàu đầu tiên đối với một tàu cá của Philippines gây ra bởi 1 tàu Trung Quốc trên Biển Đông”. Trong khi đó, Jay Batongbacal – Giám đốc của Viện nghiên cứu hàng hải và luật biển của Đại học Philippines cũng nhận định đây là vụ việc là vô tiền khoáng hậu. Ông cho rằng đây là chỉ dấu cho chính sách bành trướng ngày càng gia tăng trên Biển Đông của Trung Quốc.
Tàu TQ cũng thường xuyên hành xử hung hãn, đâm chìm tàu cá các nước trong đó có Việt Nam
Vụ việc gần đây nhất xảy ra hôm 6/3, trong khu vực đảo Đá Lồi thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, tàu cá Quảng Ngãi bị tàu Trung Quốc (BKS 44101) đâm chìm. Khi bị đâm chìm, tàu cá Quảng Ngãi chỉ nổi phần mũi, năm ngư dân trên tàu phải bám vào phần nổi này và sau đó được một tàu cá khác của Việt Nam cứu vớt an toàn, rời khu vực bị nạn để tiếp tục đánh bắt hải sản.
Ngày 2/6 vừa qua một tàu cá của ngư dân tỉnh Quảng Nam khi đang đánh bắt cá ở khu vực gần quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp giữa Việt Nam và Trung Quốc, đã bị tàu của Trung Quốc mang số hiệu 46305 áp sát, tịch thu toàn bộ số mực đánh bắt được lên đến 2 tấn, ước tính thiệt hại là khoảng hơn 250 triệu đồng. Đây là lần thứ 2 trong vòng khoảng 2 tháng qua, tàu cá Việt Nam bị tàu Trung Quốc tấn công khi đang hoạt động trong ngư trường thuộc chủ quyền của Việt Nam.
Để công luận thấy rõ về hành vi của Trung Quốc trên biển, Thành phố Đà Nẵng vừa qua đưa tàu cá của một ngư dân bị tàu sắt Trung Quốc tông chìm năm 2014 đến Nhà trưng bày Hoàng Sa. Con tàu này bị tàu vỏ sắt Trung Quốc tông chìm khi đang đánh bắt hợp pháp ở ngư trường Hoàng Sa vào ngày 26/5/2014, cách giàn khoan Hải Dương 981 Trung Quốc hạ đặt trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam 17 hải lý. Khi ấy, 10 ngư dân ở trên tàu bị hất văng xuống biển. Bên cạnh đó, Trung Quốc còn huy động hàng trăm tàu, trong đó có cả máy bay, tàu quân sự, để đe dọa, uy hiếp, làm hư hỏng nặng các tàu kiểm ngư, cảnh sát biển và các tàu đánh bắt cá của ngư dân Việt Nam.