Bộ trưởng Quốc phòng Philippines cho rằng Hiệp ước phòng thủ chung (MDT) giữa Mỹ và Philippines không áp dụng cho sự cố va chạm.
“MDT áp dụng cho một cuộc tấn công. Đây không phải là một cuộc tấn công vũ trang”, ông Delfin Lorenzana trả lời tại một diễn đàn hôm 19/6 khi được hỏi liệu Philippines có thể viện dẫn MDT chống lại Trung Quốc hay không. Ông Lorenzana nói thêm rằng thỏa thuận quốc phòng này không bao gồm sự cố va chạm.
Trước đó, Đại sứ Mỹ tại Manila cho rằng việc tàu Philippines bị tấn công vũ trang ở Biển Đông có thể kích hoạt hiệp ước phòng thủ chung Mỹ – Philippines. Đại sứ Mỹ cũng nhấn mạnh sự cần thiết giải trình đầy đủ sau khi điều tra cẩn thận về sự cố trên bãi Cỏ Rong, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
“Trên thực tế, nếu một tàu Trung Quốc đâm phải một tàu đánh cá Philippines và chạy đi mà không cung cấp bất kỳ sự trợ giúp nào cho ngư dân Philippines, tôi nghĩ đó là một tình huống rất nghiêm trọng và tôi tin đó là lý do tại sao các quan chức chính phủ cấp cao ở đây đã kêu gọi Trung Quốc điều tra đầy đủ và quy trách nhiệm cho những người có trách nhiệm”, ông Sung Kim nói.
Sau khi là người đầu tiên lên án vụ chìm tàu Philippines ở Biển Đông, Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana hiện cho biết đây “có thể chỉ là một tai nạn”.
“Tôi nghĩ đó chỉ là một tai nạn, dựa trên thông tin chúng tôi nhận được từ thành viên tàu. Có lẽ phía bên kia không có ý định đụng phải họ… “, ông Lorenzana nói hôm 19/6, trong diễn đàn ở Malate, Manila.
Những lời của Lorenzana lặp lại tuyên bố của Trung Quốc về vụ việc mà Bắc Kinh mô tả là “một tai nạn giao thông hàng hải thông thường”.
Tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Philippines cũng khác xa so với trước đây khi ông chia sẻ với công chúng rằng chiếc tàu Philippines “va chạm” với tàu Trung Quốc và ngư dân bị bỏ rơi trên biển. “Chúng tôi lên án theo cách mạnh mẽ nhất hành động hèn nhát của tàu Trung Quốc bị nghi ngờ và thủy thủ đoàn khi đã bỏ mặc thủy thủ đoàn Philippines. Đây không phải là hành động được mong đợi từ một người có trách nhiệm và thân thiện”, ông nói hôm 12/6.
Theo ngư dân Philippines, ngày 9/6, tàu cá Gem-Ver bị một tàu Trung Quốc đâm phải gần khu vực bãi Cỏ Rong thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, sau vụ va chạm tàu Trung Quốc rời đi. Tổng thống Rodrigo Duterte đánh giá vụ việc tàu Philippines bị tàu Trung Quốc đâm chìm chỉ là một sự cố hàng hải nhỏ, cho rằng công chúng nên chờ thêm kết quả điều tra từ Trung Quốc.
“Sự cố hàng hải là một sự cố hàng hải. Nó nên được điều tra. Tôi không đưa ra tuyên bố bây giờ vì chưa có điều tra và chưa có kết quả. Thứ duy nhất chúng ta có thể làm là chờ và cho bên kia quyền được lắng nghe”, ông nói.