Sau nhiều lần được Trung Quốc gợi ý và đề xuất, Philippines chính thức đồng ý đề xuất cả hai nước sẽ điều tra chung vụ tàu Trung Quốc cố tình đâm chìm tàu cá Philippines ở bãi Cỏ Rong hôm 9/6.
Người phát ngôn Phủ Tổng thống Philippines Salvador Panelo (21/6) cho biết, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hoan nghênh cuộc điều tra chung giữa Manila và Bắc Kinh về vụ tàu cá Trung Quốc đâm chìm tàu cá Gem-Ver 1 ở Biển Đông tối 9/6. Ông Salvador Panelo đưa ra tuyên bố trên sau khi phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng hôm 20/6 đề nghị một cuộc điều tra chung về vụ chìm tàu Gem-Ver 1.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin (21/6) viết trên Twitter rằng ông phản đối đề nghị về cuộc điều tra chung với Trung Quốc, mà nhấn mạnh là hai nước cần tiến hành cuộc điều tra riêng và độc lập.
Được biết, vụ việc trên đang ngày càng có nhiều diễn biến mới theo chiều hướng Philippines sẽ chấp nhận “xuống nước”, đánh đổi an toàn tính mạng của ngư dân để đổi lấy đầu tư, hợp tác thương mại với Trung Quốc. Điển hình nhất là việc nhóm ngư dân Philippines phải chấp nhận thay đổi lời khai về vụ việc. Theo đó, trong một cuộc họp ngày 19/6, với sự tham dự của Bộ trưởng Nông nghiệp Emmanuel Piñol, thuyền trưởng tàu đánh cá Philippines Gem-Ver 1 đã thay đổi tường trình về vụ chìm tàu cá ở vùng biển bãi Cỏ Rong thuộc quần đảo Trường Sa. Ngược lại với khẳng định trước đó, thuyền trưởng Junel Insigne hiện không chắc chắn liệu tàu Trung Quốc có “cố tình” đâm chìm tàu của họ hay không. Ông Junel Insigne cho biết: “Tôi bối rối vì tôi thực sự không biết liệu chúng tôi có bị đâm không”, đồng thời giải thích rằng trước đó ông đã bị cuốn theo cảm xúc nên mới khẳng định một tàu Trung Quốc đâm tàu Gem-Ver. Đáng chú ý, chỉ trước đó vài tiếng, chính thuyền trưởng tàu cá Philippines còn đề nghị Tổng thống Rodrigo Duterte buộc thuyền trưởng tàu Trung Quốc phải chịu trách nhiệm vì bỏ mặc 22 ngư dân Philippines sau vụ va chạm trên Biển Đông; đồng thời tái khẳng định tàu Trung Quốc “cố ý” đâm vào tàu cá Philippines và bỏ mặc 22 ngư dân Philippines trôi dạt trên biển trước khi được một tàu Việt Nam giải cứu.
Ngoài ra, khi trả lời trong cuộc họp, ngư dân Philippines cho biết “chúng tôi rất biết ơn những người đã giúp đỡ chúng tôi. Điều này là đủ cho nhu cầu hàng ngày của chúng tôi”, đồng thời khẳng định họ sẽ không tiếp tục tìm kiếm công lý, buộc tàu Trung Quốc phải xin lỗi, bồi thương và đưa số thuyền viên Trung Quốc ra xét xử.
Từ những vấn đề trên cho thấy, việc hai nước tiến hành điều tra chung chỉ mang tính hình thức, nhằm trấn an dự luận. Kết quả điều tra vụ việc sẽ chịu sự chi phối, tác động của Trung Quốc. Hay nói cách khác, Trung Quốc sẽ nắm quyền chủ động khi đưa ra kết quả điều tra mà không bị cộng đồng quốc tế phản bác – do đây là kết quả điều tra chung giữa Trung Quốc và Philippines.