Trong bối cảnh đang vấp phải những chỉ trích, lên án mạnh mẽ từ công luận sau vụ đâm chìm tàu cá của Philippines, Trung Quốc lại ngang nhiên điều các máy bay chiến đấu J-10 tới đảo Phú Lâm trong quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam và luật pháp quốc tế, làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông.
TQ đang cố tình phô trương sức mạnh quân sự ở Biển Đông
Theo những hình ảnh từ vệ tinh do hãng tin CNN của Anh hôm 20/6 công bố cho thấy Trung Quốc đã triển khai ít nhất 4 chiến đấu cơ J-10 tới đảo Phú Lâm trong quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Những bức ảnh được chụp vào hôm 19/6, tức là trong lúc dư luận đang dậy sóng sau vụ tàu Trung Quốc đâm chìm và bỏ mặc ngư dân Philippines trên biển gần bãi Cỏ Rong hôm 9/6. Giới phân tích nhận định việc đậu ngoài trời cùng những thiết bị kèm theo cho thấy các chiến đấu cơ J-10 đã được triển khai đến Phú Lâm khoảng 10 ngày.
Cựu sĩ quan không quân Australia Peter Layton nhận định “có vẻ như Trung Quốc muốn phô trương và gây chú ý đến số chiến đấu cơ này, nếu không thì chúng đã đậu trong nhà chứa máy bay chứ không phải ngoài trời”. Trong khi đó, ông Carl Schuster, Cựu Giám đốc chiến dịch ở Trung tâm Tình báo thuộc Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương Mỹ thì cho rằng việc triển khai J-10 cho thấy Trung Quốc có thể điều máy bay quân sự đến Phú Lâm và mở rộng sức mạnh không quân ở Biển Đông “bất cứ khi nào họ muốn”. Ông Schuster cảnh báo J-10 có tầm tác chiến khoảng 740 km, đủ đặt nhiều khu vực ở Biển Đông trong tầm ngắm.
Cần phải nhắc lại rằng TQ đã chiếm đóng trái phép đảo Phú Lâm của Việt Nam
Đảo Phú Lâm là một trong hai đảo lớn nhất thuộc nhóm đảo An Vĩnh (Amphitrite Group), thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Trong chiến tranh thế giới thứ hai, phát xít Nhật chiếm đóng đảo Phú Lâm. Sau khi phát xít Nhật đầu hàng đồng minh, vào tháng 6/1946, hải quân Pháp đã gửi chiến hạm Savorgnan de Brazza đến chiếm các đảo ở Hoàng Sa. Vì chiến tranh Việt – Pháp bùng nổ dữ dội, vào tháng 9/1946 người Pháp rút quân khỏi Hoàng Sa. Ngày 26/6/1946, dựa trên Tuyên bố Cairo và Tuyên bố Potsdam, 04 tàu chiến của Trung Hoa Dân quốc (chính quyền Tưởng Giới Thạch) đổ bộ lên quần đảo với lý do giải giáp quân đội Nhật, việc lẽ ra phải làm từ năm 1945. Ngày 07/01/1947, chính phủ Trung Hoa Dân quốc tuyên bố họ đã chiếm giữ quần đảo Tây Sa nhưng thực ra mới chỉ chiếm đảo Phú Lâm mà họ gọi là đảo Vĩnh Hưng. Ngày 17/01/1947, pháo hạm Le Tonkinois của Hải quân Pháp đến quần đảo Hoàng Sa để đòi quân đội Tưởng Giới Thạch rút khỏi đây. Khi yêu cầu này bị từ chối, quân Pháp bèn đổ 10 quân nhân Pháp và 17 quân nhân Việt Nam chiếm giữ đảo Hoàng Sa. Đến tháng 4/1950, sau khi Trung Hoa Dân quốc chạy ra Đài Loan, quân đội Tưởng Giới Thạch rút khỏi đảo Phú Lâm và đảo Thái Bình (thuộc quần đảo Trường Sa). Mãi tới 7 năm sau khi làm chủ được lục địa, Trung Quốc mới bí mật cho quân chiếm đóng đảo Phú Lâm vào đêm 20 rạng ngày 21/2/1956. Từ đó đến nay, Trung Quốc đã ngang nhiên xây dựng phi pháp ở đảo Phú Lâm cảng biển, sân bay và hàng loạt các công trình kiên cố khác. Tháng 7/2012, Trung Quốc cho xây dựng trên đảo lớn nhất này trụ sở hành chính của cái gọi là “thành phố Tam Sa”. Hiện nay cơ sở hạ tầng trên đảo Phú Lâm đã hoàn chỉnh và được tổ chức như một thị xã. Với tham vọng bá quyền, Trung Quốc muốn biến Phú Lâm của Việt Nam thành một trung tâm kinh tế và căn cứ quân sự để làm bàn đạp vươn ra thôn tính toàn bộ Biển Đông.
Hàng loạt những hành động quân sự hóa phi pháp đảo Phú Lâm của TQ thời gian qua
Dư luận không quên việc Trung Quốc nâng cấp một đường băng dài 3.000 m và một cảng nước sâu dài 1.000 m trên đảo Phú Lâm. Đường băng này có khả năng đón nhận ít nhất tám máy bay thế hệ thứ tư như máy bay chiến đấu SU-30MKK và máy bay ném bom JH-7, trong khi các bến cảng có thể tiếp nhận những tàu có trọng tải từ 5.000 tấn trở lên. Hiện nay cơ sở hạ tầng trên đảo Phú Lâm đã hoàn chỉnh và được tổ chức như một thị xã, nhằm phục vụ mục đích quốc phòng và kinh tế của Trung Quốc trong toàn bộ khu vực Biển Đông Việt Nam. Trên đảo còn có đài kiểm báo, kênh đào và nhiều tiện nghi quân sự khác.
Trung Quốc cũng bị phát hiện đã triển khai 02 bệ phóng tên lửa HQ-9 ra bãi biển phía Bắc đảo Phú Lâm, đặt cạnh các hệ thống radar đe dọa an toàn hàng không khu vực. Tất cả đều được phủ lưới ngụy trang. Hệ thống phòng không HQ-9 có tầm bắn 77 km và có sức đe dọa bất cứ máy bay, cả quân sự và dân sự, hoạt động gần đó. Trước đó (2/2016), nhiều đơn vị HQ-9 cũng đã được Trung Quốc triển khai ra Hoàng Sa. Trung Quốc đặt Bộ chỉ huy toàn thể lực lượng quân trú phòng quần đảo Hoàng Sa trên đảo Phú Lâm. Căn cứ quân sự này kiên cố nhất trên Biển Đông. Ngoài ra, Trung Quốc đã triển khai trái phép hệ thống tên lửa chống hạm YJ-62 tới đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Trước sức ép của dư luận, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi đã phải công khai thừa nhận rằng Trung Quốc đã bố trí tên lửa chống hạm YJ-62 ở đảo Phú Lâm. Như vậy sau hệ thống tên lửa phòng không HQ-9, Trung Quốc lại tiến hành thêm một bước leo thang gây căng thẳng bằng việc mang tên lửa đối hạm tầm xa tới bố trí tại đây. YJ-62 là tên lửa chống hạm tầm xa tốc độ cận âm thế hệ mới do Tập đoàn Khoa học và Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASIC) nghiên cứu chế tạo, chính thức được giới thiệu vào năm 2005. Tên lửa có chiều dài 6,1 m; đường kính thân 0,54 m; trọng lượng phóng 1,24 tấn; tầm bắn tối đa 400 km; tốc độ hành trình Mach 0,6 và tên tới Mach 0,8 khi bước vào giai đoạn công kích với độ cao bay 7 – 10 m; mang theo đầu đạn nặng 210 kg. Hệ thống dẫn đường của YJ-62 được kết hợp phương thức bay quán tính với sự tham chiếu qua GPS hoặc Bắc Đẩu trong giai đoạn đầu, đến khi tiếp cận mục tiêu nó sẽ chuyển qua dùng radar chủ động đặt trên tên lửa. Biến thể xuất khẩu của YJ-62 được định danh là C-602 có tầm bắn bị rút ngắn chỉ còn 280 km nhưng trọng lượng đầu đạn được tăng lên 300 kg. Phiên bản tên lửa hành trình tấn công mặt đất CM-602G có đầu đạn lớn nhất, lên tới 400 kg. Trong lực lượng phòng thủ bờ biển, mỗi xe mang phóng tự hành (TEL) mang theo 3 quả YJ-62, còn trên các khu trục hạm Type 052C/D là 8 quả đặt trong 2 cụm 4 ống phóng xiên bố trí ở giữa tàu. Ngoài ra máy bay ném bom H-6K cũng được trang bị YJ-62.
Trước J-10, Trung Quốc đã đưa máy bay chiến đấu J-11 đến đảo Phú Lâm. Đây là loại máy bay tiêm kích thế hệ thứ 4, cũng là máy bay chủ lực của không quân TQ và được coi là phiên bản mô phỏng của máy bay Nga Sukhoi Su-27SK. Theo những hình ảnh vệ tinh mới của ImageSat International (ISI) công bố cho thấy, Trung Quốc cũng đã triển khai máy bay không người lái công nghệ tàng hình ra đảo Phú Lâm. cho thấy một máy bay không người lái do thám tầm xa mang tên Harbin BZK-005 có mặt ở đảo Phú Lâm. Máy bay này có thể hoạt động trong 40 giờ. Trung Quốc cũng thường xuyên tổ chức các cuộc tập trận quân sự tại đảo Phú Lâm. Gần đây nhất, vào tháng 5/2018, Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã công bố đoạn video cho thấy máy bay ném bom chiến lược H-6K đã cất hạ cánh từ một trên những hòn đảo ở Biển Đông. Chiếc H-6K này đã tiến hành các cuộc không kích mô phỏng chống lại lực lượng hải quân đối phương giả định. Trước đó, mạng Tin tức Trung Quốc cho biết khoảng 20 tàu thuyền của các cơ quan chức năng biển của Trung Quốc và tàu của ngư dân, binh lính đóng trái phép trên đảo Phú Lâm đã tổ chức diễn tập. Cuộc diễn tập chia làm ba phần, gồm diễn tập biên đội tàu thủy; giả định xử phạt tàu đánh cá Trung Quốc vi phạm qui định đánh bắt ở biển và xử phạt tàu nước ngoài mà Trung Quốc cho rằng xâm phạm vùng biển nước này cho là thuộc chủ quyền của mình; diễn tập các hoạt động cứu hộ khẩn cấp trong trường hợp có người rơi xuống biển. Ngoài ra, theo Tân Hoa xã cho biết tàu tiếp tế giao thông “Tam Sa số 1” đã được đưa đến đảo Phú Lâm. Đây là tàu tiếp tế cỡ lớn do Trung Quốc đóng sau khi tuyên bố thành lập trái phép cái gọi là thành phố Tam Sa hai năm về trước.
Hành động điều máy bay chiến đấu J-10 của TQ ra Phú Lâm đáng bị dư luận khu vưc và thế giới lên án
Giới chuyên gia các nước lên án hoạt động chiếm đóng, quân sự hóa của Trung Quốc tại đảo Phú Lâm nói chung, trong đó có việc đưa J-11, J-10 ra đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam là hành vi vi phạm hàng loạt các hệ thống luật pháp hiện hành, bao gồm cả Hiến chương Liên hợp quốc. Cụ thể, hành động của Trung Quốc đã vi phạm khoản 3, 4 trong Điều 2 Hiến chương Liên hợp quốc, Nghị quyết 2625 của Đại hội đồng Liên hợp quốc ngày 24/10/1970, 7 điều trong Công ước Liên hợp quốc về Luật biển UNCLOS 1982. Việc triển khai máy bay chiến đấu ra Phú Lâm còn đi ngược lại những cam kết giữa các lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc trong đó Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường với người đồng cấp Việt Nam về vấn đề giải quyết mâu thuẫn trên Biển Đông. Giáo Sư Jonathan London tại Đại học thành phố Hồng Kông cho rằng “Hành động của Trung Quốc khi cho việc làm này là trái với tinh thần luật pháp quốc tế và đó là một động thái lộ rõ ý muốn xâm lược của Trung Quốc và là hành vi hết sức ngu xuẩn vì tự cô lập mình”. Mục đích của Trung Quốc là muốn biến Phú Lâm thành căn cứ quân sự phục vụ các hoạt động kiểm soát tòan bộ Biển Đông. Tổ chức Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á (AMTI) nêu rõ đảo Phú Lâm là trung tâm hành chính và là căn cứ quân sự của Trung Quốc. Hoạt động nâng cấp, bố trí vũ khí tại đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa là cơ sở cho công tác bố trí tại những căn cứ trên những đảo khác ở Trường Sa trong thời gian tới.
Hành động của Bắc Kinh tại Biển Đông cũng gây quan ngại cho thế giới và nhiều nước trong khu vực. Lầu Năm Góc chỉ trích “Việc Trung Quốc tiếp tục quân sự hóa các thực thể có tranh chấp tại Biển Đông chỉ làm gia tăng căng thẳng và gây bất ổn khu vực. Trong một tuyên bố, Bộ Quốc phòng Mỹ nêu rõ: “Chúng tôi có bằng chứng rõ ràng cho thấy Trung Quốc đã triển khai các hệ thống tên lửa chống hạm, tên lửa đất đối không và các thiết bị gây nhiễu điện tử tới những thực thể tranh chấp ở quần đảo Trường Sa trên Biển Đông. Việc Trung Quốc hạ cánh máy bay ném bom xuống đảo Phú Lâm cũng làm gia tăng căng thẳng”.
Bộ Ngoại giao Việt Nam đa nhiều lần phản đối mạnh mẽ các hành động của Trung Quốc, tái khẳng định Việt Nam có đầy đủ căn cứ pháp lý và bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế. “Mọi hoạt động được tiến hành tại hai quần đảo này mà không được phép của Việt Nam là hoàn toàn bất hợp pháp, vô giá trị và vi phạm chủ quyền của Việt Nam. Việc Trung Quốc triển khai tên lửa ở đảo Phú Lâm đã xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, làm gia tăng căng thẳng, đe dọa hòa bình và ổn định trong khu vực, cũng như an ninh an toàn, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông”. “Việt Nam đề nghị phía Trung Quốc với tư cách là quốc gia lớn ở khu vực và thế giới, thể hiện trách nhiệm trong việc duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông, không tiến hành quân sự hóa, rút các trang thiết bị quân sự triển khai trái phép trên các cấu trúc thuộc chủ quyền của Việt Nam, tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tuân thủ nghiêm túc Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc và Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông giữa ASEAN và Trung Quốc”, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh.