Tổng thống Rodrigo Duterte của Philippines hôm thứ Hai (22/7) đã sử dụng bài phát biểu thường niên của ông tại Quốc hội để bảo vệ lập trường mềm yếu của ông đối với Trung Quốc và cuộc chiến chống ma túy gây tranh cãi đã khiến hơn 6.600 người thiệt mạng, theo New York Times.
Phát biểu trước các nhà lập pháp, Tổng thống Duterte nói rằng việc đối phó với Bắc Kinh đã buộc ông phải “thực hiện một hành động cân bằng tinh tế”.
Sự “tinh tế” mà ông Duterte đề cập được cho là ám chỉ chính sách thân Trung Quốc mà ông thực hiện trong 3 năm qua.
Không lâu sau khi lên nắm quyền vào năm 2016, ông Duterte đã phát động chiến dịch càn quét ma túy dẫn đến hàng ngàn người bị giết ngoài vòng pháp luật. Khi Hoa Kỳ và các nước phương Tây khác lên án những vi phạm nhân quyền trong cuộc chiến chống ma túy, ông Duterte phản ứng bằng việc đảo ngược lập trường thân Mỹ của những người tiền nhiệm, tuyên bố “chia tay” Hoa Kỳ để theo đuổi mối quan hệ nồng ấm hơn với Trung Quốc.
Một phụ nữ ôm người thân bị bắn chết trong cuộc chiến chống ma túy của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte (Ảnh: CNN)
Sau đó, ông Duterte nói rằng phán quyết về Biển Đông của tòa án quốc tế chỉ là một “mảnh giấy”, gác bỏ một chiến thắng theo đơn kiện của Philippines chống lại yêu sách đường 9 đoạn của Bắc Kinh trong vùng biển chiến lược. Tháng trước, người phát ngôn của ông cho biết tổng thống cho phép Trung Quốc có thể đánh bắt hải sản tại các vùng biển đặc quyền của Philippines trên Biển Đông.
Cũng trong tháng 6 vừa qua, nhà lãnh đạo Philippines đã khiến công chúng phẫn nộ vì im lặng trước vụ việc tàu Trung Quốc đánh chìm tàu cá Philippines và bỏ mặc 22 ngư dân trên biển. Các ngư dân may mắn được một tàu cá Việt Nam giải cứu và đưa đến một tàu Philippines khác. Trong một bình luận muộn màng sau vụ việc, Tổng thống Duterte nói rằng vụ đánh chìm tàu chỉ là một “tai nạn nhỏ”.
Trong bài phát biểu tại Quốc hội hôm 22/7, ông Duterte giải thích lập trường mềm mỏng với Trung Quốc của ông là để tránh gây chiến với quốc gia đông dân nhất thế giới.
“Một cuộc chiến bằng súng là một cấp số nhân về đau buồn và thống khổ”, ông Duterte nói. “Chiến tranh để lại những góa phụ và trẻ mồ côi. Tôi chưa sẵn sàng hoặc có khuynh hướng chấp nhận sự xuất hiện của sự hủy diệt hơn nữa, nhiều góa phụ hơn và nhiều trẻ mồ côi hơn nếu chiến tranh xảy ra, dù ở quy mô hạn chế.”
Trên cơ sở đó, ông Duterte nói rằng ông quyết tâm hành động một cách hòa bình, và “chú ý đến thực tế rằng niềm tự hào dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ đang bị đe dọa”.
Khả năng Mỹ lập căn cứ ở Philippines chống tham vọng Trung Quốc trên Biển Đông
“Các vị có muốn chiến tranh không?”, ông Duterte chất vấn các đại biểu Quốc hội. Tổng thống Philippines nói rằng khi ông nhận được cảnh báo đó của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, “tôi có thể làm gì chứ?”
Theo AP, ông Duterte cũng nói: “Nếu tôi gửi thủy quân lục chiến của mình đi đánh đuổi ngư dân Trung Quốc, tôi đảm bảo rằng không một ai trong số họ sẽ sống sót trở về nhà”.
“Khi ông Tập nói rằng ‘tôi sẽ đánh bắt [hải sản]’, ai có thể ngăn cản ông ấy?”
Ông Duterte nói rằng chính phủ của ông đã đạt được nhiều thành tích, trong đó có việc chống tham nhũng. Tuy nhiên những bất bình về mối quan hệ với Trung Quốc và cuộc chiến chống ma túy đã làm lu mờ những thành tựu khác, theo NYT.