Philippines nhấn mạnh Tổng thống Rodrigo Duterte đến Bắc Kinh không nhằm mục đích áp đặt, khiêu khích Trung Quốc về vấn đề Biển Đông.
Tối 29.8, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte có cuộc hội đàm kín với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh về nhiều vấn đề, bao gồm Biển Đông. Nội dung cuộc họp chưa được công bố cụ thể nhưng Tân Hoa xã dẫn lời Chủ tịch Tập tuyên bố: “Hiện tình hình quốc tế và khu vực đang có nhiều thay đổi sâu sắc và phức tạp. Tuy nhiên, hòa bình, phát triển, hợp tác đôi bên đều có lợi vẫn là xu hướng không thể cưỡng lại được của mọi thời đại”. Ông khẳng định sẵn sàng phối hợp với Tổng thống Duterte tăng cường phát triển quan hệ song phương “giúp tạo ra năng lượng tích cực cho ổn định và hòa bình khu vực”.
Trong cuộc họp báo cùng ngày, AFP dẫn lời Đại sứ Philippines tại Trung Quốc Jose Santiago Romana cho hay Tổng thống Duterte trao đổi với Chủ tịch Tập về phán quyết của Tòa trọng tài thường trực hồi năm 2016, bác bỏ tuyên bố chủ quyền phi lý “đường lưỡi bò” của Trung Quốc ở Biển Đông. “Trung Quốc và Philippines có lập trường khác nhau về phán quyết này, tuy nhiên Tổng thống Duterte không đến đây để áp đặt hoặc khiêu khích Trung Quốc. Tổng thống sẽ thảo luận để tìm hiểu và thu hẹp bất đồng quan điểm. Chúng ta không thể kỳ vọng nhanh chóng giải quyết vấn đề này”, Đại sứ Romana lưu ý. Trong khi đó, Đại sứ Trung Quốc tại Philippines Triệu Giám Hoa trước đó tiếp tục khẳng định Bắc Kinh vẫn giữ quan điểm không công nhận phán quyết, theo Đài GMA.
Trước khi ông Duterte đến Bắc Kinh, phía chủ nhà bất ngờ có hành động bày tỏ thiện chí khi công bố bức thư của chủ tàu cá Trung Quốc gửi lời xin lỗi sau hơn 2 tháng kể từ vụ tàu cá Gem-Ver 1 của Philippines bị đâm chìm trên Biển Đông. “Giới chức Trung Quốc đã bày tỏ hối tiếc thông qua kênh ngoại giao sau khi tiến hành cuộc điều tra. Tuy nhiên, Philippines vẫn muốn lời xin lỗi chính thức bằng văn bản chứ không phải lời nói. Động thái của chủ tàu là bước tiến triển và vấn đề bồi thường cho ngư dân Philippines cần phải tiếp tục được thảo luận”, Đại sứ Romana nói.
Bình luận về kế hoạch thăm dò dầu khí chung gây nhiều quan ngại ở Biển Đông trong đó Trung Quốc đề xuất tỷ lệ ăn chia 60 – 40 nghiêng về phía Philippines, Đại sứ Romana nói ngắn gọn: “Bắc Kinh sẵn sàng uyển chuyển và thực tế”. Bên cạnh đó, còn một khúc mắc khác trong quan hệ song phương là Bắc Kinh yêu cầu Manila ban hành lệnh cấm đánh bạc trực tuyến để ngăn chặn tình trạng công dân Trung Quốc bị lừa đảo ở Philippines. “Nếu Chủ tịch Tập đề cập vấn đề này thì Tổng thống Duterte sẽ khẳng định quan điểm Trung Quốc không thể áp đặt chúng tôi vì cờ bạc trực tuyến là hợp pháp ở Philippines”, tờ The Philippine Star dẫn lời Đại sứ Romana nhấn mạnh. Dù vậy, cảnh sát Philippines tuyên bố sẽ phối hợp với đối tác để ngăn chặn những vụ lừa đảo và bắt cóc công dân Trung Quốc liên quan đến bài bạc.