Trong bối cảnh Mỹ liên tục đưa ra các tuyên bố chỉ trích Trung Quốc về diễn biến tình hình căng thẳng ở Hồng Công, Trung Quốc (13/8) đã từ chối đề nghị cho tàu vận tải đổ bộ USS Green Bay (LPD-20) vàtàu tuần dương USS Lake Erie (CG-70) của Mỹ thăm đặc khu này.
Tàu vận tải đổ bộ USS Green Bay của Mỹ
Theo thông tin trên, Trung Quốc dường như đã bác yêu cầu của Mỹ về việc đưa 2 tàu chiến thăm cảng Hồng Công trong vài tuần tới.Theo Phó phát ngôn viên của Hạm đội Thái Bình Dương thuộc Hải quân Mỹ Nate Christensen, lịch trình ban đầu cho thấy tàu vận tải đổ bộ USS Green Bay (LPD-20) dự kiến thăm Hồng Công vào cuối tháng 8 và tàu tuần dương USS Lake Erie (CG-70) dự kiến thăm Hồng Côngvào tháng 9. Tuy nhiên, cả 2 chuyến thăm đều đã bị hủy.
Được biết, đây không phải là lần đầu tiên Trung Quốc từ chối cho tàu Mỹ thăm Hồng Công. Năm 2018, Bắc Kinh đã đưa ra quyết định tương tự sau khi Mỹ từ chối để Trung Quốc tham gia một cuộc tập trận quân sự lớn, nhằm đáp trả việc Bắc Kinh triển khai khí tài quân sự tới các đảo nhân tạo ở Biển Đông.Năm 2016, Trung Quốc cũng từng từ chối một biên đội tác chiến do tàu sân bay Mỹ USS John C Stennis dẫn đầu cập cảng Hồng Công trong bối cảnh Biển Đông căng thẳng.
Trong vụ việc lần này, Trung Quốc từ chối cho tàu Mỹ thăm Hồng Công diễn ra trong bối cảnh Chính quyền Bắc Kinh cáo buộc Mỹ và một số nước khác giữ vai trò ủng hộ cho các cuộc biểu tình đang làm rung chuyển Hồng Công trong thời gian gần đây. Xuất phát từ phong trào phản đối một dự thảo luật cho phép dẫn độ cá nhân từ Hồng Công về đại lục Trung Quốc, biểu tình liên tục gia tăng về cả số lượng và quy mô. Đụng độ xảy ra tối 13/8 tại sân bay quốc tế Hồng Côngkhi người biểu tình ngăn đội cứu thương đưa một người đàn ông bị bất tỉnh đi cấp cứu. Cảnh sát chống bạo động buộc phải dùng vũ lực để can thiệp và hỗ trợ đội cứu thương. Được biết, hơn 1.000 người biểu tình tràn vào sân bay quốc tế Hồng Côngtừ chiều 13/8, chiếm giữ các khu vực xung quanh quầy làm thủ tục khiến nhiều chuyến bay bị hủy. Người biểu tình dựng chướng ngại vật tại nhiều lối đi bằng xe đẩy hành lý và đồ vật khác. Trước đó, sân bay quốc tế Hồng Côngngày 12/8 bị đóng cửa khi hơn 5.000 người biểu tình tràn vào.
Trước tình hình căng thẳng ở Hồng Công, giới chức Mỹ liên tục đưa ra các tuyên bố chỉ trích Trung Quốc. Tổng thống Mỹ Donald Trump (14/8) viết trên Twitter cá nhân rằng “tình báo Mỹ đã báo với tôi là chính phủ Trung Quốc đang điều quân đội áp sát biên giới Hồng Công. Mọi người nên bình tĩnh và tính tới an nguy”. Trong một tuyên bố khác khi đến bang New Jersey, Tổng thống Mỹ (13/8) mô tả sự việc ở Hồng Công là “khó khăn và phức tạp” nhưng hi vọng sự việc có thể được giải quyết một cách êm thấm và không đổ máu. Theo ông Trump, “nhiều người đang đổ lỗi cho Mỹ và cả tôi vì những gì đang xảy ra ở Hồng Công. Tôi thật sự không thể hiểu nổi tại sao”.
Cùng quan điểm với Tổng thống Donald Trump, hàng loạt thượng nghị sĩ Mỹ đã lên tiếng cảnh báo hậu quả nếu “Bắc Kinh can thiệp vào tình hình Hồng Công”. Thượng nghị sĩ Dân chủ Ben Cardin tuyên bố Quốc hội Mỹ sẽ hành động nếu Trung Quốc mạnh tay với người biểu tình, đồng thời chỉ trích ông Trump không quyết liệt trong vấn đề Hồng Công. Ông Cardin cho rằng “Tổng thống Trump đã không rõ ràng trong việc tuyên bố Mỹ sẽ sát cánh cùng người dân Hong Kong trong cuộc đấu tranh bảo vệ quyền tự trị và quyền con người. Ông ấy đã cho Trung Quốc một cái cớ để đàn áp người biểu tình”. Đồng quan điểm, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio cho rằng thông tin quân đội Trung Quốc đang tập trung xung quanh Hồng Công là một điều đáng lo ngại đồng thời kêu gọi ông Trump cứng rắn hơn nữa. Trước đó, lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại thượng viện Mitch McConnell (12/8) cũng lên tiếng cảnh báo Trung Quốc rằng bất kỳ cuộc đàn áp bạo lực nào đối với các cuộc biểu tình ở Hồng Công sẽ là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”. Các tuyên bố này sau đó nhận được sự hưởng ứng của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, đánh dấu một trong những lần hiếm hoi Đảng Dân chủ và Cộng hòa cùng chung tiếng nói.
Đáp trả những tuyên bố, chỉ trích của chính giới Mỹ, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh (13/8) tiếp tục yêu cầu Mỹ không can thiệp vào công việc nội bộ của nước này. Bắc Kinh trước đó cáo buộc Mỹ đứng đằng sau các cuộc biểu tình ở Hồng Công; cho rằng “họ bất chấp sự thật, biến trắng thành đen và tô vẽ cho các hành động bạo lực như một cuộc đấu tranh đẹp đẽ cho nhân quyền và tự do. Mỹ nên lo chuyện của riêng mình thì tốt hơn. Hồng Công không phải là chuyện của các người”. Trước đó, bà Hoa Xuân Oánh cũng đã đưa ra tuyên bố khẳng định “Hồng Công là Hồng Công của Trung Quốc. Người dân Trung Quốc không thể bị xúc phạm hoặc bắt nạt. Chúng tôi hối thúc Mỹ tuân thủ luật pháp quốc tế và các nguyên tắc cơ bản trong quan hệ quốc tế, đồng thời lập tức chấm dứt can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc”; đồng thời nhấn mạnh “Hồng Công là đặc khu hành chính của Trung Quốc và các vấn đề của nó hoàn toàn là các vấn đề nội bộ của Trung Quốc mà bất kỳ quốc gia, tổ chức hay cá nhân nào cũng không thể can thiệp. Nghị quyết của Trung Quốc để bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia và lợi ích phát triển là không thể lay chuyển. Quyết tâm của chúng tôi để duy trì sự thịnh vượng và ổn định ở Hồng Công là không lay chuyển. Thái độ của chúng tôi để chối bỏ sự can thiệp của nước ngoài là không thể lay chuyển”.