Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cho biết đồng tiền kỹ thuật số của họ “có thể nói là đã sẵn sàng” ra mắt, sau năm năm nghiên cứu và phát triển. Tuy nhiên, tiền kỹ thuật số Trung Quốc sẽ không giống như các đồng tiền ảo kiểu bitcoin.
Tham vọng của Trung Quốc về tiền số
Ngay từ năm 2016, tiền kỹ thuật số là dự án lớn của Trung Quốc, nếu được phát hành, sẽ có tác động không nhỏ đến hệ thống tài chính toàn cầu.
Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) Mu Changchun cho biết, đồng tiền số của Trung Quốc sẽ không giống với các loại tiền điện tử phổ biến hiện nay và sẽ có một cấu trúc phức tạp hơn.Theo ông Mu Changchun, đồng tiền số của Trung Quốc sẽ hoạt động trên cấu trúc vận hành được phân chia thành hai cấp, trong đó cấp trên là PBoC và cấp dưới là các ngân hàng thương mại. Mục đích của PBoC là để tiền kỹ thuật số thay thế tiền mặt trong lưu thông. Tiền kỹ thuật số cũng sẽ hỗ trợ lưu thông và quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ (CNY). Đồng thời, mục đích đồng tiền này cũng có sự khác biệt, một mặt giúp Chính phủ Trung Quốc đối phó với quy mô khủng khiếp của nền kinh tế và dân số quốc gia này, mặt khác sẽ là đối trọng với các thách thức lớn đến từ những thế lực mới như Libra, mà ẩn chứa đằng sau là sức mạnh của đồng USD. Nó lại càng có ý nghĩa hơn khi cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung đang trong giai đoạn nóng bỏng nhất từ trước đến nay.
Tuy vậy, Chủ tịch của UnionPay Shaofu Jun lại nói rằng, mục tiêu đồng tiền kĩ thuật số của ngân hàng trung ương sẽ khó đạt được. Mặc dù PBoC có thể giải quyết các vấn đề liên quan đến giao dịch xuyên biên giới nhưng việc thiếu quy trình hoạt động rõ ràng và khung pháp lý về tiền điện tử ở Trung Quốc sẽ là thách thức lớn cần phải khắc phục.
Giới chuyên gia cho rằng, nếu một quốc gia nắm lượng tài sản khổng lồ như Trung Quốc phát hành tiền kỹ thuật số sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hệ thống tài chính toàn cầu. Trước hết, các nền kinh tế đang phụ thuộc ngoại thương vào Bắc Kinh cũng phải chuyển đổi phương thức thanh toán. Trong khi đó, các nước vay nợ và thanh toán nợ định kỳ cho Trung Quốc cũng phải thay đổi hạ tầng tài chính nếu phía Trung Quốc yêu cầu hoặc gây sức ép thanh toán qua kênh này.
Nguy cơ đối với Việt Nam
Một khi Trung Quốc phát hành tiền kỹ thuật số, thì Việt Nam sẽ là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng mạnh nhất vì mối liên quan mật thiết giữa hai kinh tế, văn hóa tiêu dùng và cả những khoản nợ, đầu tư, dự án…Việc chấp nhận tiền kỹ thuật số trong giai đoạn này chưa phù hợp với hiện trạng hạ tầng số của Việt Nam. Bởi sự non trẻ của ngành công nghiệp này cũng làm cho việc đo lường các tác động dài hạn của các quy định gặp khó khăn.
Tuy nhiên, khi kỷ nguyên số bùng nổ, thì tiền kỹ thuật số là một trong hàng ngàn lĩnh vực được chuyển đổi – đó rất có thể là tương lai không xa của lĩnh vực tài chính tiền tệ.Nhiều chuyên gia cho rằng, tiền kỹ thuật số là xu hướng không thể đảo ngược, vấn đề đặt ra là cách quản lý, kiểm soát tiền số. Do đó, Việt Nam nên tập trung xây dựng hạ tầng kỹ thuật số, thay đổi thói quen thanh toán, tránh cú “sốc” khi các quốc gia nắm lợi thế về công nghệ thay đổi cách vận hành tài chính thế giới bởi những mưu toan chính trị.
Việt Nam hiện vẫn là một trong những nước chưa công nhận tính hợp pháp của tiền kỹ thuật số. Nhưng thị trường hoạt động của các loại tiền ảo vô cùng sôi động. Theo thống kê từ các trang tin, sàn giao dịch tiền ảo dẫn đầu thế giới thì Việt Nam hiện nằm trong Top 3 hoặc 4 quốc gia dẫn đầu về lượng truy cập. Bên cạnh đó, thống kê của trang coin.dance, Việt Nam cũng có mặt trong số các nước có lượng giao dịch hàng đầu thế giới. Chưa rõ thời điểm nào Việt Nam sẽ có khung pháp lý thực sự cho lĩnh vực này.
Giới chuyên gia Việt Nam cho rằng, thực tế thì Việt Nam, Trung Quốc hay nhiều quốc gia khác đều cho rằng tiền số là nguy cơ thách thức lớn cho chính sách tiền tệ quốc gia hơn là đem đến lợi ích cho nền kinh tế và các dịch vụ tiêu dùng.Vì vậy các hoạt động, nghiên cứu để Chính phủ đưa ra khung pháp lý đều xoay quanh những yếu tố như làm sao để siết chặt hay kiểm soát các đồng tiền ảo xuất hiện, cấm các hoạt động mua bán sử dụng tiền ảo. Chúng ta cần nhìn nhận rằng, công nghệ Blockchain – xương sống của tiền ảo là xu thế tất yếu và thực sự cần thiết cho các ứng dụng giúp ích cho nền kinh tế trong tương lai gần.Sự tồn tại của tiền ảo trong nhiều khía cạnh khác nhau cũng đem đến rất nhiều lợi thế trong xu hướng phát triển chung của kinh tế số cùng với thời kỳ lớn mạnh về công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Do đó, Việt Nam nên có các ứng xử hợp lý để phù hợp với xu thế phát triển nhưng vẫn đảm bảo yếu tố pháp lý. Một số điểm quan trọng như: Nên kết hợp, khuyến khích các tổ chức, công ty, nhóm công nghệ liên quan đến blockchain, tiền ảo… cùng đóng góp ý tưởng để xây dựng nên các quy định, sớm ban hành khung pháp lý phù hợp. Điều này giúp cho các đơn vị liên quan biết được phạm vi họ có thể nghiên cứu, ứng dụng tiền ảo vào trong các hoạt động kinh doanh, hoạt động sản xuất và cung ứng dịch vụ cho xã hội.