Ngày 26/8, Đại hội đồng lần thứ 40 Hội đồng Liên nghị viện các quốc gia Đông Nam Á (AIPA 40) với chủ đề chung “Thúc đẩy quan hệ đối tác nghị viện vì cộng đồng bền vững” đã khai mạc trọng thể tại thủ đô Bangkok, Thái Lan, dưới sự chủ trì của Ngài Chuan Leekpai, Chủ tịch Quốc hội Thái Lan, Chủ tịch AIPA 40. Phát biểu tại phiên họp toàn thể thứ nhất, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân đã nêu những quan ngại về diễn biến tình hình Biển Đông hiện nay, trong đó kêu gọi các nước kiềm chế, không quân sự hóa, không có hành động làm phức tạp tình hình, thực thi đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố DOC.
AIPA có chung quan ngại về các hoạt động đơn phương trên Biển Đông khiến xói mòn lòng tin và tinh thần thượng tôn pháp luật
Ngay sau khi kết thúc phiên khai mạc đã diễn ra phiên họp toàn thể thứ nhất, trong khuôn khổ Đại hội đồng AIPA 40, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, các thành viên AIPA có mặt tại Hội nghị lần này, khẳng định mạnh mẽ AIPA và các nghị sỹ của AIPA sẵn sàng đồng hành cùng ASEAN xây dựng Cộng đồng khối bền vững bao gồm các yếu tố: hòa bình, ổn định, dựa trên luật pháp, lấy người dân làm trung tâm, đoàn kết, thống nhất cùng phát triển.
Chủ tịch Quốc hội Việt Nam cho rằng, một năm qua, thế giới đã trải qua nhiều biến động nhanh chóng và phức tạp. Cộng đồng ASEAN tiếp tục đối mặt với những thách thức ngày càng gay gắt, trong đó nổi lên là vấn đề cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn và các vấn đề an ninh truyền thống, phi truyền thống; kinh tế tiềm ẩn nhiều rủi ro. Mặc dù vậy, ASEAN vẫn đạt được những kết quả khích lệ trên cả 3 trụ cột của Cộng đồng, các nước thành viên đều duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế đáng khích lệ (trung bình ở mức 5,1% năm 2018).
Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, những diễn biến phức tạp ở khu vực thời gian qua cũng khiến chúng ta phải lo ngại. Tại hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 52 vừa qua, các nước đã lên tiếng thẳng thắn về những hoạt động đơn phương trên Biển Đông, vi phạm chủ quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia ven biển, làm xói mòn lòng tin, tác động tiêu cực tới hòa bình, an ninh và ổn định, tự do, an toàn hàng hải, hàng không ở khu vực.
Trong hoàn cảnh đó, Chủ tịch Quốc hội cho rằng: “Chúng ta cần khẳng định lại những nguyên tắc và nhận thức chung đã được các nước ASEAN và cộng đồng quốc tế công nhận rộng rãi đối với Biển Đông, trong đó có đề cao việc tuân thủ luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982”. “Tự kiềm chế, không quân sự hóa, không có hành động làm phức tạp tình hình, thực thi đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố DOC và nỗ lực hoàn tất Bộ Quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế. Xuất phát từ những bối cảnh nêu trên, chúng ta cần tiếp tục nỗ lực củng cố đoàn kết, thống nhất, đề cao vai trò trung tâm của ASEAN, không ngừng làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, để qua đó, khẳng định vai trò của ASEAN là động lực thúc đẩy các tiến trình đối thoại, hợp tác và phát triển ở khu vực”, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, các thành viên AIPA có mặt tại đây hôm nay, khẳng định mạnh mẽ AIPA và các nghị sỹ của AIPA sẵn sàng đồng hành cùng ASEAN xây dựng Cộng đồng khối bền vững bao gồm các yếu tố: hòa bình, ổn định, dựa trên luật pháp, lấy người dân làm trung tâm, đoàn kết, thống nhất cùng phát triển. Trong tiến trình đó, AIPA và các nghị viện thành viên đã và sẽ tiếp tục góp phần xây dựng ngôi nhà chung ASEAN, thúc đẩy hài hòa hóa pháp luật, tăng cường giám sát thực thi các cam kết, các kế hoạch tổng thể xây dựng cộng đồng và chính sách hợp tác của ASEAN.
Việt Nam tiếp tục thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ với các nước, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế
Vì sự phát triển của Cộng đồng ASEAN và của AIPA, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân khẳng định, Việt Nam tiếp tục thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ với các nước, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế. Quốc hội Việt Nam tiếp tục chủ động tham gia tích cực và có trách nhiệm đối với các hoạt động của AIPA, phát huy quan hệ đối tác AIPA-ASEAN.
Với tinh thần đó, Chủ tịch Nguyễn Thị Kim Ngân mong muốn AIPA quan tâm một số vấn đề như: Tiếp tục đề cao tuân thủ luật pháp quốc tế, hình thành và chia sẻ các quy tắc, chuẩn mực ứng xử của ASEAN. Đồng thời, củng cố đoàn kết, thống nhất, giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc an ninh khu vực, ứng phó hiệu quả với các vấn đề tác động đến hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, trong đó có các thách thức an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống.
Củng cố, đổi mới hơn nữa tổ chức và hoạt động của AIPA nhằm phát huy vị thế, vai trò của AIPA, một đối tác quan trọng của ASEAN trong quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN bền vững. AIPA tích cực, chủ động hỗ trợ các nỗ lực của ASEAN trong gắn kết tương hỗ giữa triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 với Chương trình nghị sự của Liên hợp quốc vì phát triển bền vững đến năm 2030.
Đồng thời, ủng hộ các sáng kiến của ASEAN về thúc đẩy liên kết khu vực toàn diện và phát triển bền vững, trong đó có bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, chống rác thải nhựa, rác thải biển. Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị các nghị sỹ, nghị viện thành viên AIPA tăng cường rà soát hệ thống các văn bản pháp luật trong nước, thúc đẩy hài hòa hóa pháp luật hoặc công nhận lẫn nhau về pháp lý nhằm phục vụ cho việc triển khai hiệu quả các kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng ASEAN gồm 3 trụ cột với tầm nhìn 2025.
Tăng cường hợp tác về công nghệ thông tin trong ASEAN, khu vực và toàn cầu để tranh thủ nguồn lực, sự hỗ trợ về kỹ thuật, công nghệ, tài chính nhằm nâng cao năng lực quốc gia thích ứng thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, thu hẹp khoảng cách số và ứng phó với các thách thức an ninh mạng. Cần đẩy mạnh tuyên truyền về AIPA, ASEAN tới người dân, đặc biệt tăng cường sự tham gia của các nghị sỹ trẻ AIPA vì một Cộng đồng ASEAN bền vững, hướng đến người dân và lấy người dân làm trung tâm.
Đại hội đồng AIPA 40 có sự tham dự của hơn 1.000 đại biểu là Lãnh đạo Nghị viện, nghị sỹ 10 quốc gia thành viên AIPA và các nước quan sát viên của AIPA cùng các đối tác của nước chủ nhà Thái Lan, trong đó có 6 Chủ tịch Quốc hội. Phát biểu khai mạc Đại hội đồng AIPA 40, Ngài Chuan Leekpai – Chủ tịch Hạ viện Thái Lan, Chủ tịch AIPA 40, vui mừng chào đón các thành viên của AIPA đến Thái Lan. Ngài Chuan Leekpai nhấn mạnh: AIPA đang lớn mạnh là minh chứng thể hiện khát vọng chung cộng đồng. Với sự có mặt đông đủ của các Chủ tịch Quốc hội và các trưởng đoàn Nghị sỹ thành viên, khẳng định mạnh mẽ AIPA và các nghị sỹ của AIPA sẵn sàng đồng hành cùng ASEAN xây dựng Cộng đồng khối bền vững bao gồm các yếu tố: hòa bình, ổn định, dựa trên luật pháp, lấy người dân làm trung tâm, đoàn kết, thống nhất cùng phát triển. Trong tiến trình đó, AIPA và các Nghị viện thành viên đã và sẽ tiếp tục góp phần xây dựng ngôi nhà chung ASEAN, thúc đẩy hài hòa hóa pháp luật, tăng cường giám sát thực thi các cam kết, các kế hoạch tổng thể xây dựng cộng đồng và chính sách hợp tác của ASEAN. Vì sự phát triển của Cộng đồng ASEAN và của AIPA, Nghị viện các nước thành viên trong AIPA cần củng cố, đổi mới hơn nữa tổ chức và hoạt động của AIPA nhằm phát huy vị thế, vai trò của AIPA, một đối tác quan trọng của ASEAN trong quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN bền vững.Trong đó đề cao nguyên tắc pháp quyền, duy trì trật tự xã hội, thúc đẩy người dân tuân thủ luật pháp, mang lại cơ hội cho ngừoi dân để họ tự đứng trên đôi chân mình, đẩy mạnh giám sát, đẩy lùi tham nhũng. Theo Chủ tịch Hạ viện Thái Lan, Chủ tịch AIPA 40, đây chính là một trong những thành công vượt bậc, minh chứng cho khát vọng chung của cộng đồng các quốc gia Đông Nam Á. Dù đó là vấn đề an ninh, kinh tế hay bình đẳng xã hội thì lịch sử cũng đã cho thấy chúng ta ngày càng trở nên mạnh mẽ hơn khi phối hợp, hợp tác cùng với nhau.
AIPA là một khuôn khổ thúc đẩy hợp tác giữa các nghị sỹ, nghị viện ASEAN, từ xuất phát điểm còn đơn lẻ, khiêm tốn, AIPA đã lớn mạnh và có sự tham gia của 10 Nghị viện thành viên của các nước ASEAN, có 12 Nghị viện quan sát viên trên thế giới. Đại hội đồng tiếp theo (AIPA 41) sẽ diễn ra tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, Việt Nam vào cuối tháng 8/2020.