Tuần qua (1-5/10), Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin để trao đổi về việc tăng cường hợp tác quốc phòng và an ninh.
Nga có thể sẽ đề xuất bán vũ khí cho Philippines. Việc này có khả năng sẽ giảm ảnh hưởng quân sự của Mỹ trên biển nhưng sẽ được tiến hành sao cho không làm ảnh hưởng tới sự hiện diện của người bạn lâu năm của Nga là Trung Quốc.
Aaron Rabena, nhà nghiên cứu tại Asia-Pacific Pathways to Progress Foundation (Viện nghiên cứu Hướng Phát triển cho Châu Á-Thái Bình Dương) tại Manila, cho rằng ảnh hưởng của Mỹ tại Philippines là rất lớn, do vậy việc Nga bán vũ khí cho Philippines chính là hành động gia tăng ảnh hưởng chính trị. Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ lo ngại về loại vũ khí mà Philippines sẽ mua từ Nga và chúng sẽ được sử dụng ở đâu. “Nếu mà chúng được sử dụng ở Biển Đông thì Trung Quốc chắc sẽ không vui.”[1]
Khả năng cao là Trung Quốc sẽ không cần phải lo ngại gì trước việc Philippines mua vũ khí từ Nga. Ngày 5/10, Tổng thống Duterte phát biểu trước cộng đồng người Philippines tại Nga rằng Philippines sẽ không thể thực hiện các quyền của mình tại Biển Tây Philippines với Trung Quốc vì đó giống như một cuộc chiến mà Philippines “không thể thắng.” “Chúng ta chưa sẵn sàng để phát động chiến tranh. Chúng ta không có đủ khả năng và chúng ta không thể thắng. Họ [Trung Quốc] có tên lửa có thể bay tới Manila trong vòng 7 phút.”
Về thắng lợi của Philppines tại Tòa Trọng tài Quốc tế năm 2016, Phủ Tổng thống Malacanang cũng đã nói rằng thắng lợi này “không thể thực thi được.”
Tổng thống Duterte cũng nói rằng Hiệp định Phòng thủ chung Mỹ-Philippines (MDT) cần phải xem xét lại vì nó sẽ chỉ được kích hoat “khi có chiến sự xảy ra” – cách duy nhất chính là Philippines tuyên bố chiến tranh với Trung Quốc. Trước đó Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana cũng yêu cầu xem xét lại hiệp định 70 năm tuổi này vì các điều khoản “không rõ ràng, không có tính cam kết.”[2]
Rõ ràng rằng với chiến lược hiện nay của Trung Quốc – xâm lấn từ từ, không gia tăng căng thẳng đến mức gây ra chiến tranh hoặc khiến các nước ASEAN đoàn kết lại chống Trung Quốc, Hiệp định Phòng thủ Chung Mỹ – Philippines sẽ không thể có cơ hội được kích hoạt.