Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) muốn đối thoại về kiểm soát vũ khí và tránh chạy đua vũ trang với Nga, trong bối cảnh Hiệp ước INF đổ vỡ.
NATO sẵn sàng tiến hành cuộc đối thoại với Nga về kiểm soát vũ khí và không muốn khởi động một cuộc chạy đua vũ trang mới với Matxcova. Đó là tuyên bố mới nhất của Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tại phiên họp lần thứ 65 của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương tại London.
Theo lời ông Jens Stoltenberg, Hiệp ước các lực lượng tên lửa tầm trung và tầm ngắn (INF) đổ vỡ, Matxcova đang có kế hoạch xây dựng và triển khai các hệ thống tên lửa tầm trung nhằm vào lãnh thổ châu Âu. Điều này khiến cho nhiều nước thành viên NATO lo ngại và có ý định đáp trả lại.
“NATO không có ý định triển khai các tên lửa hạt nhân mặt đất ở châu Âu. Chúng tôi không muốn bắt đầu một cuộc chạy đua vũ trang mới, NATO sẵn sàng đối thoại mang tính xây dựng với Nga và vẫn cam kết kiểm soát vũ khí, cắt giảm và không phổ biến vũ khí”, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg khẳng định.
Vào đầu tháng 8/2019, Hiệp ước INF đã chính thức hết hiệu lực. Trước đó, hồi đầu năm 2019, Washington tuyên bố đơn phương rút khỏi thỏa thuận này và cáo buộc Matxcova vi phạm hiệp ước này trong một thời gian dài.
Tuy vậy, Matxcơva bác bỏ mọi cáo buộc từ phía Mỹ. Đầu tháng 7/2019, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký một sắc lệnh đình chỉ vô thời giạn hiệp ước INF.
Quan hệ NATO và Nga đang rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng sau khi hiệp ước INF bị chấm dứt.
Nga đã nhiều lần tuyên bố rằng, họ hoàn toàn tuân thủ các điều khoản INF. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nhấn mạnh, Matxcơva cũng nêu ra những vấn đề cụ thể đối với việc thực thi INF của Washington. Theo ông, các cáo buộc của Mỹ nhằm vào Nga về việc vi phạm hiệp ước INF là hoàn toàn không có cơ sở.
Cuồi tháng 9/2019, Tổng thống Vladimir Putin gửi một lá thư tới Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương, hối thúc các thành viên khối này tham gia thỏa thuận tạm hoãn của Nga về triển khai tên lửa tầm ngắn và tầm trung ở châu Âu. Tuy nhiên, các NATO từ chối, vì cho rằng Matxcova sản xuất nhiều loại vũ khí cắt giảm theo hiệp ước INF.
NATO khẳng định, tên lửa hành trình 9М729 được triển khai tại khu vực Kaliningrad của Nga (giáp biên giới Ba Lan và Lithuania), vi phạm các điều khoản của INF. Khối NATO yêu cầu Matxcova phải phá hủy những tên lửa này, thì các cuộc đối thoại về lệnh cấm trên mới có thể bắt đầu.
Nga nhiều lần tuyên bố rằng, tên lửa 9М729 có tầm bắn dưới 500 km, và nhấn mạnh, NATO chưa bao giờ giải thích rõ làm thế nào họ đi đến kết luận tên lửa 9M729 của Nga vi phạm INF.
Hiệp ước INF được kí kết giữa Liên Xô và Mỹ năm 1987, trong đó quy định cấm các tên lửa phóng từ mặt đất có tầm bắn từ 500-5500 km ở châu Âu. Hiệp ước này là nền tảng của an ninh châu Âu trong nhiều thập kỷ qua.