Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa sáng thứ Hai 21/10 (giờ địa phương) đã nói rằng giải quyết “vấn đề Đài Loan” là lợi ích lớn nhất của Trung Quốc. Ông Ngụy cũng tuyên bố rằng không thế lực nào có thể ngăn chặn việc “tái thống nhất” của Trung Quốc.
Theo Reuters, phát biểu tại phiên khai mạc Diễn đàn Tương Sơn tại Bắc Kinh sáng 21/10, ông Ngụy Phượng Hòa nhấn mạnh rằng những nhà hoạt động ly khai tại Trung Quốc sẽ phải hứng chịu thất bại. Trung Quốc tổ chức Diễn đàn Tương Sơn như một hoạt động nhằm đối trọng với diễn đàn an ninh Đối thoại Shangri-La tổ chức hàng năm tại Singapore.
Căng thẳng giữa Trung Quốc và Đài Loan đang ngày càng leo thang trước cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan vào tháng 1/2020. Đài Loan cũng là vấn đề lãnh thổ nhạy cảm nhất của Trung Quốc.
Hòn đảo Đài Loan dân chủ, tự trị luôn lên án Trung Quốc vì nền cai trị độc đoán của nước này và coi chính quyền Trung Quốc Đại Lục là mối đe dọa đối với hòa bình khu vực, trong khi chế độ Bắc Kinh liên tục gia tăng áp lực lên Đài Loan cả về đe dọa quân sự và bao vây ngoại giao, làm giảm bớt các đồng minh quốc tế của Đài Bắc.
Từ khi bà Thái Anh Văn của Đảng Dân Tiến lên cầm quyền tại Đài Loan năm 2016, chế độ Bắc Kinh vốn e ngại bà Thái sẽ xúc tiến độc lập đầy đủ cho Đài Loan nên gia tăng bao vây ngoại giao quốc tế Đài Loan, dùng “ngoại giao nhân dân tệ” để dụ dỗ các đồng minh của Đài Bắc quay sang thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Bắc Kinh. Chiến lược này của Trung Quốc cho tới nay đã khiến Đài Loan chỉ còn lại 15 đồng minh, hầu hết là các nước nhỏ tại Thái Bình Dương và Caribe.
Trung Quốc luôn coi Đài Loan là lãnh thổ thiêng liêng của mình và sẽ phải trở về dưới sự cai trị của Bắc Kinh, kể cả bằng vũ lực nếu cần. Thông điệp này đã được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đưa ra hồi đầu năm nay.
Ông Tập gần đây cũng tuyên bố có thể thống nhất Đài Loan theo mô hình “một nước, hai chế độ” như đã áp dụng với Hồng Kông và Ma Cao.
Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn hôm 10/10 nhân kỷ niệm 108 năm Quốc Khánh Cộng hòa Trung Hoa (tên chính thức của Đài Loan) đã kêu gọi người dân đồng lòng bác bỏ mô hình “một nước, hai chế độ” mà chế độ Bắc Kinh đang muốn áp đặt lên Đài Loan. Bà Thái nói rằng mô hình đó sẽ đe dọa tới sự tồn vong của hòn đảo tự trị này.
Tổng thống Đài Loan cảnh báo: “Nếu chúng ta chấp nhận [mô hình] một nước, hai chế độ, sẽ không còn không gian cho sự tồn tại của Cộng hòa Trung Hoa.” Bà Thái giải thích thêm rằng:“Là tổng thống, việc đứng lên để bảo vệ chủ quyền quốc gia không phải là [hành vi] khiêu khích, mà đó là trách nhiệm cơ bản của tôi.”
Theo Taiwain News, mới đây Hạ viện Mỹ cũng đã giới thiệu Đạo luật Tăng cường và Bảo vệ Quốc tế Đài Loan (gọi tắt là Đạo luật Đài Loan) để “bày tỏ Mỹ ủng hộ các đồng minh quốc tế trên khắp thế giới của Đài Loan”.
Dân biểu John Curtis, đã từng có ba năm sống tại Đài Loan từ ba thập kỷ trước, đã nói rằng dự luật Đài Loan sẽ trao các cơ hội cho Đài Bắc “về thương mại, và các lợi ích khác, và trong cả việc tự họ thành lập một quốc gia…”
Trong cuộc họp báo hôm 18/10, Dân biểu Curtis nói rằng Đài Loan “là đồng minh quan trọng” của Mỹ và Washington phải “làm tất cả những điều họ có thể để trao quyền cho nền dân chủ và nền kinh tế thị trường tự do của Đài Loan”.
Ông Curtis nói thêm rằng: “Đạo luật Đài Loan là luật lưỡng đảng, không làm tốn kém 1 xu tiền của người nộp thuế Mỹ, và nó chống lại các chiến thuật bắt nạt của Trung Quốc.”