Trong khi tình hình căng thẳng chính trị tại Hồng Công chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, thậm chí còn ngày càng nghiêm trọng hơn, Chính quyền Bắc Kinh và Mỹ liên tục có những động thái trái chiều liên quan vấn đề này.
Thượng viện Mỹ khởi động thông qua Dự luật Nhân quyền và dân chủ Hồng Công
Ngày 14/11, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, Thượng nghị sỹ của đảng Cộng hòa Jim Risch và Thượng nghị sỹ Marco Rubio đã khởi động quá trình để Thượng viện Mỹ nhanh chóng thông qua Dự luật nhân quyền và dân chủ Hồng Công. Thượng nghị sĩ của đảng Cộng hòa Jim Risch, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện và Marco Rubio, cũng của đảng Cộng hòa, muốn thượng viện tiến hành bỏ phiếu để sớm thông qua Dự luật Nhân quyền và Dân chủ Hồng Công. Trước đó hôm 15/10, Hạ viện Mỹ cũng đã thảo luận và thông qua Dự luật nhân quyền và dân chủ Hồng Công.
Nếu được thông qua ở Thượng viện và sự phê chuẩn của Tổng thống Mỹ, Dự luật sẽ chính thức thành Đạo luật. Một khi đạo luật này được hình thành thì sẽ có 3 điểm quan trọng tác động tới Hồng Công: 1) Một là, sẽ chấm dứt tình trạng giao dịch đặc biệt của Mỹ dành cho Hồng Công cho tới khi báo cáo hằng năm của Bộ Ngoại giao xác nhận rằng chính quyền tôn trọng nhân quyền và luật pháp. 2) Hai là, sẽ cấm xuất khẩu các mặt hàng quân sự và trấn áp đám đông như vòi rồng cho Hồng Công. 3) Ba là, một nghị quyết không ràng buộc công nhận mối quan hệ của Hồng Công với Mỹ, lên án “sự can thiệp” của Bắc Kinh trong các vấn đề đối nội và ủng hộ quyền biểu tình của người dân đặc khu.
Về khả năng thông qua Dự luật, theo các nhà phân tích, nhiều khả năng Thượng viện sẽ thông qua nhưng Dự luật sẽ dễ bị ách khi tới Nhà Trắng. Giới quan sát nhận thấy gần đây Tổng thống Donald Trump rất kiệm lời về tình hình tại Hồng Công. Sự im lặng của Tổng thống Trump đã khiến nhiều người bất mãn, bao gồm cả lãnh đạo thiểu số Thượng viện Chuck Schumer (đảng Dân chủ). Tiến sĩ Daniel Kliman thuộc Trung tâm bảo vệ an ninh mới của Mỹ (CNAS) nhận định trong lịch sử gần đây, Quốc hội Mỹ thường trong lên mạnh mẽ về tiếng quyền con người trong Chính sách đối ngoại nhiều hơn nhánh hành pháp. Điều này đã trở nên đặc biệt rõ rệt dưới thời Chính quyền Tống thống D.Trump. Mặc dù tại Hồng Công, một số quan chức cấp cao của Mỹ như Phó Tổng thống Mike Pence và Ngoại trưởng Mike Pompeo đã gọi tên Trung Quốc, trong khi Tổng thống vẫn im lặng.
TQ liên tục đánh tiếng cảnh báo sẽ cứng rắn với Hồng Công
Phản ứng sau khi Hạ viện Mỹ thông qua dự luật trên, Bộ ngoại giao Trung Quốc đã cảnh báo: “Mỹ có lợi ích quan trọng ở Hồng Công. Nếu hành động liên quan trở thành luật, nó sẽ không chỉ gây tổn hại cho lợi ích của Trung Quốc và quan hệ Trung Quốc – Mỹ, mà còn gây tổn hại nghiêm trọng đến lợi ích của Mỹ. Trung Quốc chắc chắn sẽ có biện pháp đối phó mạnh mẽ để đáp trả các quyết định sai lầm của phía Mỹ để bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của mình”. Gần đây nhất, trong khi tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS) lần thứ 11 tại Brazil (14/11), Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã bày tỏ lập trường của chính phủ nước này về tình hình đang hỗn loạn tại Hồng Công. Chủ tịch Trung Quốc cho rằng, các hành vi phạm tội bạo lực kích động dai dẳng ở Hồng Công đã chà đạp “nghiêm trọng” lên luật pháp và trật tự xã hội, làm suy yếu “nghiêm trọng” sự thịnh vượng, ổn định của Hồng Công và thách thức “nghiêm trọng” giới hạn của nguyên tắc “một đất nước, hai chế độ”. Ông nhấn mạnh, ngăn chặn bạo loạn, khôi phục trật tự là nhiệm vụ cấp bách nhất của Hồng Công hiện nay. Trung Quốc sẽ tiếp tục kiên định ủng hộ Trưởng Khu hành chính đặc biệt Hồng Công dẫn dắt chính quyền đặc khu thực hiện quản trị theo pháp luật, kiên định ủng hộ cảnh sát Hồng Công nghiêm minh thực thi pháp luật, kiên định ủng hộ cơ quan tư pháp Hồng Công trừng trị phần tử phạm tội bạo lực theo pháp luật. Ông cũng khẳng định quyết tâm của chính phủ Trung Quốc trong việc bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển quốc gia, quán triệt phương châm “một đất nước, hai chế độ” và phản đối bất kỳ sự can thiệp nào của các thế lực bên ngoài vào Hồng Công.