Từ ngày 19-20/11, diễn ra vòng XIII Nhóm công tác về hợp tác trong các lĩnh vực ít nhạy cảm trên biển Việt Nam – Trung Quốc.
Cuộc họp trên do Vụ trưởng Vụ Biển, Ủy ban Biên giới Quốc gia, Bộ Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Mạnh Đông Đại diện vấn đề Biên giới và Biển, Bộ Ngoại giao Trung Quốc Dương Nhân Hỏa chủ trì. Tại cuộc họp, hai bên đã kiểm điểm tình hình thực hiện các dự án đã ký kể từ đàm phán vòng 12 đến nay, đánh giá tích cực các thành quả đã đat được, khẳng định việc hợp tác góp phần làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Trung Quốc và duy trì hòa bình, ổn định và an ninh trên biển. Hai bên cũng thảo luận về phương hướng hợp tác trong thời gian tới; nhất trí trên cơ sở nghiêm túc thực hiện các nhận thức chung quan trọng đạt được giữa Lãnh đạo hai Đảng, hai nước, “Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam – Trung Quốc”, phù hợp với luật pháp quốc tế và nguồn lực của mỗi bên, tiếp tục thúc đẩy một số dự án hợp tác mới trong lĩnh vực bảo vệ môi trường biển, phấn đấu ký kết “Thoả thuận hợp tác tìm kiếm cứu nạn trên biển” và “Thỏa thuận về việc thiết lập đường dây nóng về xử lý các vụ việc phát sinh đột xuất của hoạt động nghề cá trên biển”. Điều này phù hợp với lợi ích của hai nước và nhân dân hai nước. Hai bên cũng đã trao đổi về tình hình Biển Đông trong thời gian qua, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ nghiêm túc các nhận thức chung của Lãnh đạo cấp cao hai nước, “Thoả thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển” nhằm góp phần duy trì hoà bình, ổn định và trật tự trên biển. Hai bên nhất trí đàm phán vòng XIV Nhóm công tác về hợp tác trong các lĩnh vực ít nhạy cảm Việt Nam – Trung Quốc sẽ được tổ chức vào nửa đầu năm 2020, thời gian và địa điểm cụ thể sẽ thỏa thuận qua đường ngoại giao.
Trước đó, Viêt Nam và Trung Quốc (24-25/4) đã tiến hành đàm phán vòng XI Nhóm công tác về vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ và vòng VIII Nhóm công tác bàn bạc về hợp tác cùng phát triển trên biển. Tại cuộc họp, hai bên đi sâu trao đổi ý kiến về các công việc của hai Nhóm công tác, khẳng định nghiêm túc tuân thủ nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước, trong đó có “Thỏa thuận những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam – Trung Quốc” ký năm 2011, và chỉ đạo của Đoàn đàm phán cấp Chính phủ về Biên giới lãnh thổ Việt Nam – Trung Quốc. Việt Nam – Trung Quốc nhất trí duy trì lộ trình đã thống nhất, cùng nhau thúc đẩy đàm phán phân định vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ, đồng thời trao đổi về hợp tác cùng phát triển tại Biển Đông theo đúng quy định của luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 mà hai nước đều là thành viên. Hai bên nhất trí tổ chức đàm phán vòng XII Nhóm công tác về vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ và vòng IX Nhóm công tác bàn bạc về hợp tác cùng phát triển trên biển vào cuối năm 2019 tại Trung Quốc. Được biết, Việt Nam và Trung Quốc (25/12/2000) đã ký Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ và Hiệp định hợp tác nghề cá trong Vịnh Bắc Bộ. Lễ ký kết được tổ chức với sự chứng kiến của Chủ tịch Trần Đức Lương và Chủ tịch Trung Quốc Giang Trạch Dân.
Trong các vấn đề do lịch sử để lại trong quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc có 3 vấn đề liên quan đến biên giới lãnh thổ là xác định đường biên giới trên đất liền; phân định Vịnh Bắc Bộ và vấn đề trên Biển Đông (mà thực chất là vấn đề chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa cũng như đối với vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam), trong các vấn đề trên, vấn đề biên giới trên đất liền đã được giải quyết bằng việc ký kết Hiệp ước trên đất liền giữa Việt Nam và Trung Quốc ngày 30/12/1999.
Cuộc họp trên diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc mới rút nhóm tàu Hải Dương 8 khỏi vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Liên quan hoạt động trái phép này của Trung Quốc, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam đã nhiều lần lên tiếng phản đối. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết trong những ngày qua, nhóm tàu khảo sát Hải Dương 8 của Trung Quốc đã có hành vi vi phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam ở khu vực phía Nam Biển Đông. Đây là vùng biển hoàn toàn của Việt Nam, được xác định theo đúng các quy định của Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 mà Việt Nam và Trung Quốc đều là thành viên. Việt Nam đã tiếp xúc nhiều lần với phía Trung Quốc ở các kênh khác nhau, trao công hàm phản đối, kiên quyết yêu cầu chấm dứt ngay các hành vi vi phạm, rút toàn bộ tàu ra khỏi vùng biển Việt Nam; tôn trọng quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam vì quan hệ hai nước và ổn định, hòa bình ở khu vực. Các lực lượng chức năng trên biển của Việt Nam tiếp tục triển khai nhiều biện pháp phù hợp thực thi chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán một cách hòa bình, đúng pháp luật nhằm bảo vệ vùng biển Việt Nam; nhấn mạnh lập trường nhất quán của Việt Nam là kiên quyết, kiên trì đấu tranh bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 trước bất cứ hành vi nào xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam trên các vùng biển được xác định phù hợp với Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982. Duy trì trật tự, hòa bình, an ninh ở khu vực Biển Đông là lợi ích chung của các nước trong và ngoài khu vực cũng như cộng đồng quốc tế. Do đó, Việt Nam mong muốn các nước liên quan và cộng đồng quốc tế cùng nỗ lực đóng góp nhằm bảo vệ và duy trì lợi ích chung này.