Ngay sau khi kết thúc bầu cử Đài Loan, Hải quân Mỹ (16/1) đã điều tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Shiloh, thuộc lớp Ticonderoga đi qua eo biển Đài Loan.
Theo thông tin trên, không đầy một tuần sau chiến thắng vẻ vang của bà Thái Anh Văn trong cuộc bầu cử tổng thống tại Đài Loan, Hải Quân Mỹ lại cho một chiến hạm băng qua eo biển Đài Loan. Hải Quân Mỹ xác nhận rằng tuần dương hạm USS Shiloh, lớp Ticonderoga, đã hoàn thành một nhiệm vụ tuần tra bảo vệ quyền tự do hàng hải qua eo biển Đài Loan. Theo Người phát ngôn Hạm đội 7 hải quân Mỹ Joe Keiley, việc tàu tuần dương USS Shiloh đi qua eo biển Đài Loan là “hoạt động bình thường” nhằm thể hiện cam kết của Mỹ với khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương cởi mở và tự do; nhấn mạnh “Hải quân Mỹ sẽ tiếp tục hoạt động ở bất kỳ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép”. Tuy nhiên, phía Mỹ không cho biết thêm chi tiết về chuyến tuần tra.
Về phần minh, trong một thông cáo công bố ngày 17/01, Bộ Quốc Phòng Đài Loan cho biết là một chiến hạm Mỹ đã đi qua eo biển Đài Loan theo hướng Bắc. Lực lượng võ trang Đài Loan đã theo dõi con tàu trong suốt quá trình vượt eo biển, một hoạt động được cho là “thông thường” và người dân không cần lo lắng.
Trong khi đó, phía Trung Quốc đã có những phản ứng thái quá. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng (17/1) cho biết nước này giám sát tàu tuần dương USS Shiloh đi qua eo biển Đài Loan; đồng thời nhấn mạnh vấn đề Đài Loan là về sự toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc, và là vấn đề quan trọng và nhạy cảm nhất đối với quan hệ Trung Quốc – Mỹ; cho rằng Mỹ nên tuân thủ nguyên tắc một Trung Quốc và kêu gọi nước này xử lý vấn đề Đài Loan một cách phù hợp, tránh làm tổn hại quan hệ song phương cũng như hòa bình, ổn định trên eo biển Đài Loan”. Tuy nhiên, Cảnh Sảng không nói rõ Trung Quốc đã dùng phương tiện, cách thức nào để theo dõi tàu chiến Mỹ.
Được biết, Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ chờ thống nhất, kể cả bằng vũ lực nếu cần thiết và khẳng định việc đi qua eo biển là vi phạm chủ quyền, trong khi Mỹ và nhiều quốc gia xem tuyến đường này là vùng biển quốc tế. Hải quân Mỹ gần đây tăng tần suất hiện diện tại eo biển Đài Loan bất chấp sự phản đối gay gắt từ Trung Quốc.
Trong những năm gần đây, Mỹ đã tăng tần suất đi qua eo biển Đài Loan bất chấp sự phản đối của Bắc Kinh, với ít nhất 9 chuyến đi vào năm 2019. Một trong những con tàu di chuyển gần đây nhất bao gồm tàu tuần dương tên lửa dẫn đường USS Chancellorsville đi qua eo biển này vào tháng 11 năm ngoái. Trong khi đó, Đài Loan hoan nghênh hoạt động tuần tra tự do hàng hải của Mỹ là một dấu hiệu thể hiện sự ủng hộ của Washington đối với Đài Loan, vì quan hệ của họ với Bắc Kinh đã xấu đi kể từ khi bà Thái Anh Văn, từ Đảng Tiến bộ Dân chủ nghiêng về việc muốn Đài Loan độc lập, trở thành nhà lãnh đạo hòn đảo này từ năm 2016.
Giới chuyên gia nhận định, động thái này của Mỹ nhằm biểu thị thông điệp của Washington về việc các nước có quyền tự do hàng hải ở các vùng biển quốc tế chiến lược. Ngoài ra, sau chiến thắng của bà Thái Anh Văn, hành động trên của Mỹ cũng là “liều thuốc an thần” nhằm khẳng định sự ủng hộ và cam kết bảo vệ đồng minh trước những hành động khiêu khích của Trung Quốc.