Hội nghị An ninh Munich (MSC) 2020 diễn ra tại thành phố Munich (Đức) từ ngày 14-16/2 đã thu hút sự tham gia của hàng trăm nhà hoạch định chính sách, nguyên thủ quốc gia, bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao các nước. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh thế giới, khu vực đang phải đối mặt với những thách thức to lớn.
Thành phần, chủ đề, bối cảnh của Hội nghị
Hội nghị An ninh Munich với sự tham gia của khoảng 40 nguyên thủ quốc gia và 100 bộ trưởng từ khắp nơi trên thế giới cùng các đại điện của nhiều tổ chức quốc tế. Sự kiện năm nay tập trung vào các vấn đề quan trọng gồm hòa bình, an ninh thế giới, biến đổi khí hậu và phát triển công nghệ. Báo cáo của MSC 2020 cho thấy, thế giới và các quốc gia phương Tây đang phải đối diện với nhiều khó khăn, nhất là những thách thức chiến lược trong việc định hướng giá trị, mục đích, cũng như nhiều vấn đề an ninh sau sự kiện Anh rời Liên minh châu Âu (EU). MSC 2020 cũng thảo luận tình trạng xung đột căng thẳng thời gian gần đây tại khu vực Trung Đông và Đông Á, những đối đầu trong thương mại giữa EU với Mỹ và cả những bất đồng quan điểm về dự án đường ống khí đốt Dòng chảy Phương Bắc 2 (Nord Stream 2) của Nga. Ngoài ra, những thách thức của biến đổi khí hậu đối với an ninh thế giới cũng là vấn đề quan trọng tại hội nghị năm nay.
Một số phát biểu tại Hội nghị
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Tổng thống Đức Steinmeier nhấn mạnh, thế giới mỗi năm lại càng rời xa mục tiêu tạo ra một thế giới hòa bình hơn thông qua hợp tác quốc tế. Ông đã cùng lúc chỉ trích 3 cường quốc lớn thế giới, là Mỹ, Nga và Trung Quốc trong cách ứng phó với 1 số vấn đề. Cụ thể, theo ông, chính sách “Nước Mỹ trước tiên” của Tổng thống Mỹ D.Trump đã làm đảo lộn trật tự thế giới và làm gia tăng sự bất ổn. Chính sách này đã khiến “đối tác gần gũi nhất” của châu Âu – đã rút khỏi các hiệp ước đa phương trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa các cường quốc quân sự trên thế giới. Nhà lãnh đạo Đức cũng chỉ trích việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea và đưa lực lượng quân sự đến gần biên giới châu Âu, tạo ra sự đối đầu và mất lòng tin. Còn với Trung Quốc, Tổng thống Đức cho rằng Trung Quốc chỉ chấp nhận luật quốc tế một cách có lựa chọn, khi nó không đi ngược lại lợi ích của nước này, đồng thời chỉ trích những hành động của Trung Quốc trên Biển Đông. Theo ông Steinmeier, tất cả những điều này đang làm thế giới bất ổn hơn “thế giới đang rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan về vấn đề an ninh cổ điển. Đó là việc mất lòng tin và trang bị nhiều vũ khí hơn. Sau đó sẽ dẫn đến tình trạng bất ổn an ninh. Đây là những hậu quả không thể tránh khỏi”, ông Steinmeier phát biểu. Sau Tổng thống Steinmeier Ngoại trưởng Đức Heiko Maas cũng có bài phát biểu tại hội nghị, kêu gọi nước Đức và châu Âu cần can dự mạnh mẽ hơn vào các cuộc xung đột quốc tế như tại Iraq, Libya hay ở khu vực Sahel; cùng tham gia vào tiến trình đàm phán để tìm ra giải pháp chính trị cho các vấn đề này.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau, trong bài phát biểu của mình tại Hội nghị, ông đã lên án chủ nghĩa bảo hộ, các cuộc chiến tranh thương mại và các phong trào dân túy:“Chủ nghĩa bảo hộ đang gia tăng, thương mại đang bị vũ khí hóa. Nền dân chủ đang bị đe dọa, các quyền tự do cơ bản đang bị đàn áp và các nhà lãnh đạo độc đoán đang được thúc đẩy. Những mối lo chính trị đang gây ra sự hỗn loạn chưa từng có cho thế giới”, ông Justin Trudeau nói. Về cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, Thủ tướng Canada khẳng định nước này sẽ luôn là đối tác toàn diện của các bên tham gia, luôn thực hiện mọi cam kết đưa ra vì 1 thế giới không còn ô nhiễm. Ngoài ra, Nhà lãnh đạo Canada cũng đã hối thúc Iran tiến hành điều tra một cách toàn diện và độc lập vụ bắn nhầm một máy bay chở khách của Ucraina hôm 8/1 vừa qua, vốn đã khiến toàn bộ 176 người trên máy bay thiệt mạng, trong đó có 57 công dân Canada. Vấn đề này cũng được nhà lãnh đạo Canađa đề cập riêng trong cuộc gặp với Ngoại trưởng Iran Javad Zarif bên lề hội nghị.
Liên quan đến tình hình dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid-19 đang hoành hành tại Trung Quốc và lây sang nhiều quốc gia trên thế giới, hôm qua, tại hội nghị, Người đứng đầu Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), bà Kristalina Georgieva đã kêu gọi chính phủ và Ngân hàng Trung ương các nước chuẩn bị đối phó với các tác động của dịch bệnh đối với nền kinh tế. Cũng đề cập đến vấn đề này bên lề hội nghị, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị khẳng định, chưa thấy nước nào nỗ lực chống dịch toàn diện như Trung Quốc, đồng thời kêu gọi Mỹ ngừng đưa ra các biện pháp đối phó không cần thiết với Covid-19, làm cản trở thương mại, đi lại và du lịch.
Mỹ và TQ tranh luận gay gắt làm “nóng” Hội nghị
Trong bài phát biểu của mình, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper nhấn mạnh, Trung Quốc hiện là mối lo ngại hàng đầu của Mỹ. Lo ngại của Mỹ về Trung Quốc cũng là mối lo ngại của châu Âu. Cộng đồng quốc tế cần phải cảnh giác trước những thách thức do Trung Quốc gây ra. Theo ông Esper, Trung Quốc cần phải tuân thủ các quy tắc quốc tế trong việc thúc đẩy “sức mạnh kinh tế, quân sự và ngoại giao” của mình. Trong khi khẳng định Mỹ “không tìm kiếm xung đột với Trung Quốc”, nhưng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cảnh báo rằng, nếu Trung Quốc không thay đổi chính sách và hành vi, bảo vệ các quy tắc và trật tự quốc tế phải là ưu tiên “tập thể” của cộng đồng quốc tế. Trong bài phát biểu trước đó của mình, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng có những chỉ trích chính sách ngoại giao của Trung Quốc: “Trung Quốc có bất đồng biên giới và hải phận với các quốc gia láng giềng. Nói về vấn đề an ninh mạng, Hoa-uây hay các công ty công nghệ khác của Trung Quốc cũng đang làm lá chắn cho tình báo Trung Quốc”.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng ngay lập tức bác bỏ chỉ trích của Mỹ, cho rằng những cáo buộc này là “dối trá”. “Khi tôi đến đây đã biết thông tin về các quan chức Mỹ nói về Trung Quốc. Một lần nữa họ lại tiếp tục có những chỉ trích nhằm vào Trung Quốc như thường lệ. Tôi xin khẳng định rằng tất cả các cáo buộc nhằm vào Trung Quốc là không đúng sự thực, không dựa vào bất cứ bằng chứng và thực tế nào”, ông Vương Nghị nói.