Trong cuộc hội đàm tại New Delhi hôm 24/2, Tổng thống Mỹ Donald và Thủ tướng Ấn ĐộNarendra Modi đã thảo luận về tình hình Biển Đông, trong đó cho rằng Biển Đông nói chung và việc các nước xây dựng một Bộ quy tắc ứng xử các bên ở Biển Đông (COC) cần phải hiệu lực, hiệu quả và không nên làm phương hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tất cả các quốc gia theo luật pháp quốc tế. Đặc biết, hai nhà lãnh đạo đã phản đối ý đồ của TQ muốn biến COC trở thành công cụ ngăn cản các nước bên ngoài khu vực can dự vào Biển Đông.
Tổng thống Mỹ Donald và Thủ tướng Ấn ĐộNarendra Modi tại New Delhi hôm 24/2. (Nguồn: PTI)
Mỹ coi Ấn Độ là đối tác quan trọng tại khu vực Ấn Độ Dương
Mỹ coi Ấn Độ là đối tác quan trọng tại khu vực Ấn Độ Dương, nơi Trung Quốc đang cố gắng mở rộng ảnh hưởng trong suốt những năm qua. Thủ tướng Narendra Modi và Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã gửi một thông điệp tới Trung Quốc, nhấn mạnh trong một tuyên bố chung rằng mối quan hệ đối tác chặt chẽ giữa hai quốc gia của họ là trung tâm của một khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do, cởi mở, hòa bình và thịnh vượng.
Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Narendra Modi đã thảo luận về các cách để tăng cường hợp tác giữa Ấn Độ và Mỹ cũng như với Nhật Bản và Australia để chống lại tham vọng bành trướng của Trung Quốc tại khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương. Hợp tác giữa Ấn Độ và Mỹ ở cấp độ toàn cầu được thiết lập dựa trên các giá trị và mục tiêu dân chủ chung của chúng ta, đặc biệt là ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương và các cộng đồng toàn cầu khác, Thủ tướng Chính phủ phát biểu họp báo sau cuộc gặp với ông Donal Trump.
Kêu gọi tuân thủ luật pháp quốc tế, cam kết ủng hộ an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông
Một tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc họp Modi-Trump tán thành tính trung tâm của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương và kêu gọi tuân thủ luật pháp quốc tế và quản trị tốt, cam kết ủng hộ an toàn và tự do hàng hải vượt qua chuyến bay và sử dụng hợp pháp khác của biển cũng như thương mại hợp pháp không bị cản trở. Nó cũng kêu gọi giải quyết hòa bình các tranh chấp hàng hải theo luật pháp quốc tế.
Các nhà lãnh đạo Ấn Độ và Mỹ đã lưu ý đến những nỗ lực được thực hiện để xây dựng một bộ quy tắc ứng xử có ý nghĩa ở Biển Đông, vốn là trung tâm của cuộc xung đột leo thang giữa Trung Quốc và các nước láng giềng hàng hải ở Đông Nam Á. Hai bên nghiêm túc thúc giục, rằng COC không nên làm phương hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tất cả các quốc gia theo luật pháp quốc tế.
COC không nên làm phương hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tất cả các quốc gia theo luật pháp quốc tế
New Delhi và Washington lo ngại về động thái gần đây của Trung Quốc nhằm điều chỉnh COC, mà họ đang đàm phán với ASEAN. Bắc Kinh đã muộn tăng cường áp lực để ASEAN đồng ý về COC, có thể hạn chế Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và các quốc gia khác ngoài khu vực tham gia hợp tác an ninh hàng hải với các quốc gia Đông Nam Á và thăm dò các nguồn lực trong Biển Đông. Nếu Trung Quốc quản lý để có được tất cả các điều khoản được đề xuất trong Bộ quy tắc ứng xử, các quốc gia ASEAN có thể phải nhận được sự thông quan trước từ Bắc Kinh cho các cuộc tập trận quân sự chung ở Biển Đông với Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ hoặc bất kỳquốc gia nào khác bên ngoài khu vực. Điều này cũng có thể gây khó khăn cho tập đoàn dầu khí của Ấn Độ và các thực thể tương tự của các quốc gia khác để tiếp tục thăm dò dầu khí và các tài nguyên khác trong và xung quanh vùng biển tranh chấp.
Bộ quy tắc ứng xử là cần thiết sau khi Bắc Kinh bắt đầu xây dựng các đảo nhân tạo ở Biển Đông vào năm 2014. Trung Quốc cũng bắt đầu xây dựng các cơ sở quân sự, bao gồm phi đạo và tháp radar, trên các đảo nhân tạo, rõ ràng là để có được lợi thế chiến lược trong vùng biển tranh chấp. Trung Quốc ban đầu miễn cưỡng hoặc không tham gia vào các cuộc đàm phán COC với ASEAN về Biển Đông. Tuy nhiên, cuối cùng, họ đã đồng ý bắt đầu đàm phán vào tháng 5/2017. Trung Quốc hiện đang cố gắng biến COC thành lợi ích của mình, để có thể tiếp tục thống trị Biển Đông đang tranh chấp.
Chuyến thăm của Tổng thống Donald Trump tới New Delhi đã chứng kiến việc Ấn Độ tuyên bố sẽ mua thêm phần cứng quân sự trị giá hơn 3 tỷ USD từ Mỹ, bao gồm cả máy bay trực thăng Apache và MH-60 Romeo. Tổng thống Mỹ lưu ý rằng một quân đội Ấn Độ mạnh mẽ và có khả năng sẽ hỗ trợ cho hòa bình, ổn định và trật tự dựa trên luật lệ ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương. Chuyến thăm cũng cho thấy Ấn Độ và Mỹ nâng cao mối quan hệ song phương lên Quan hệ đối tác chiến lược toàn cầu toàn diện.