“Không có các hiệp ước kiểm soát vũ khí với Nga và Trung Quốc, Mỹ sẽ thiết lập lực lượng hạt nhân mạnh nhất thế giới”, Tổng thống Donald Trump mới đây đã tuyên bố như vậy trước các thống đốc của Mỹ tại Nhà Trắng.
“Hiện tại, cùng lúc cả Nga và Trung Quốc đều muốn đàm phán với chúng ta để ngăn chặn tình trạng điên cuồng đầu tư hàng tỉ, hàng tỉ USD vào vũ khí hạt nhân”, ông Trump cho biết. Tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng nhấn mạnh, cho đến khi một thỏa thuận như thế đạt được thì điều duy nhất ông này có thể làm là “tạo ra một lực lượng hạt nhân mạnh nhất thế giới”.
Theo Tổng thống Trump, Mỹ có số lượng cực lớn “các tên lửa siêu nhanh” và nước này cần chúng bởi cả Moscow và Bắc Kinh đều sở hữu trong tay những vũ khí tương tự. “Chúng ta có những tên lửa siêu nhanh – số lượng cực lớn những tên lửa như vậy. Chúng ta gọi chúng là siêu nhanh bởi chúng nhanh gấp 4, 5, 6 lần và thậm chí là 7 lần so với các tên lửa thông thường”, ông Trump nhấn mạnh.
“Chúng ta cần chúng bởi vì Nga cũng có những tên lửa như vậy. Tôi sẽ không nói với các bạn về việc làm thế nào họ có loại vũ khí đó. Tôi cho rằng, họ có nó nhờ vào kế hoạch từ chính quyền Obama – khi chúng ta chẳng làm gì. Và điều đó thật tồi tệ. Điều đó không tốt. Nhưng đó là cách nó diễn ra. Và Trung Quốc, như các bạn biết, cũng đang làm điều đó “.
Những phát biểu trên được Tổng thống Trump đưa ra đúng một năm sau khi ông này bất ngờ đưa ra thông báo về quyết định rút Mỹ ra khỏi Hiệp ước Các Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF).
Kiềm chế Nga và Trung Quốc là mục đích thực sự đằng sau quyết định của Mỹ trong việc rút ra khỏi INF. Hiệp ước INF không còn đáp ứng các lợi ích của Mỹ trong bối cảnh sức mạnh kinh tế và quân sự của Trung Quốc đang gia tăng đồng thời Nga đang khôi phục lại năng lực quân sự trong khi mối quan hệ hợp tác kỹ thuật-quân sự giữa hai nước Nga-Trung đang được mở rộng.
Nga và Trung Quốc đang thực sự lo ngại sau khi Mỹ quyết định phá bỏ hiệp ước INF và bắt đầu tiến hành các vụ thử tên lửa tầm trung cũng như thông báo về một loạt kế hoạch triển khai tên lửa ở Châu Âu, Châu Á. Hành động của Mỹ có thể châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang khốc liệt, tốn kém và chứa đựng nhiều nguy cơ.
INF được ký kết là để giải quyết một cuộc khủng hoảng tên lửa hạt nhân thời Xô-viết nhằm vào các thủ đô phương Tây. Hiệp ước INF được ông Mikhail Gorbachev và ông Ronald Reagan ký năm 1987 cấm Nga và Mỹ phát triển, triển khai và thử nghiệm các tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo được phóng đi từ mặt đất với tầm bắn từ khoảng 300 đến 3.400 dặm (tương đương từ 482km đến 5470km). Hiệp ước này được coi là một thành tựu lớn đạt được trong nỗ lực nhằm “tháo ngòi” căng thẳng trong Chiến tranh Lạnh và giúp hóa giải nỗi lo sợ về vũ khí hạt nhân ở châu Âu.
Nga và Mỹ liên tục cáo buộc lẫn nhau về những vụ vi phạm hiệp ước. Mỹ tố cáo Nga chế tạo các tên lửa bị cấm trong hiệp ước. Trong khi đó, Nga tố ngược lại rằng Mỹ không tuân thủ INF khi thiết lập các căn cứ quân sự ở Đông Âu có khả năng không chỉ phòng thủ mà còn tấn công được và có thể nhằm vào Nga.
Hồi tháng 8 năm ngoái, Mỹ đã đơn phương rút ra khỏi hiệp ước INF. Với việc hiệp ước INF bị hủy bỏ, hiện tại, chỉ còn Hiệp ước Cắt Giảm Vũ khí Chiến lược (START MỚI) là bước cản trở cuối cùng đối với viễn cảnh phổ biến vũ khí hạt nhân không kiểm soát. Hiệp ước này có thời hạn đến năm 2021 và Washington chưa quyết định có làm mới nó hay không.