Ngày 1/3, Cựu Bộ trưởng Nội vụ Malaysia Muhyiddin Yassin, 73 tuổi, đã chính thức nhậm chức Thủ tướng Malaysia, sau khi được Quốc vương Abdullah Sultan Ahmad Shah bổ nhiệm thay thế ông Mahathir Mohamad từ chức. Mặc dù những diễn biến hiện nay cho thấy chính trị Malaysia sẽ không thể ổn định một sớm một chiều, song việc Malaysia có tân Thủ tướng mới cũng là một sự kiện quan trọng đối với người dân nước này.
Tân Thủ tướng Muhyiddin Yassin là ai?
Muhyiddin bin Haji Muhammad Yassin sinh 15/5/1947, trước khi được bổ nhiệm là Thủ tướng thứ 8 của Malaysia, ông từng giữ chức Bộ trưởng Bộ nội vụ. Ông là thành viên của Nghị viện ở Pagoh, thành viên của Hội đồng Lập pháp bang Johor, cựu Phó Chủ tịch của Pakatan Harapan và quyền Chủ tịch của Parti Pribumi Bersatu Malaysia. Ông là Phó Thủ tướng Malaysia từ năm 2009 đến 2015, Phó Chủ tịch của Barisan Nasional và Phó Chủ tịch Tổ chức Quốc gia Mã Lai (UMNO), đảng thành phần chính của Liên minh Barisan Nasional (BN) từ năm 2009 đến 2016.
Muhyiddin lớn lên ở bang Johor và tham gia dịch vụ công của bang sau khi tốt nghiệp Đại học Malaya. Ông đảm nhận vị trí quản lý tại các công ty nhà nước khác nhau. Năm 1978, ông được bầu làm Thành viên Nghị viện cho Pagoh. Trong nhiệm kỳ làm Thành viên Nghị viện, ông được bổ nhiệm làm Thư ký Nghị viện cho Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Thứ trưởng Bộ Lãnh thổ Liên bang và sau đó là Thứ trưởng Bộ Thương mại và Công nghiệp. Là người đứng đầu Johor UMNO, ông đãMenteri Besar của Johor từ năm 1986 đến 1995. Ông trở lại chính trị liên bang vào năm 1995 và được bổ nhiệm vào Nội các với tư cách là Bộ trưởng Thanh niên và Thể thao. Sau cuộc tổng tuyển cử năm 1999, ông được bổ nhiệm Bộ trưởng Bộ Nội thương và trở thành Phó Chủ tịch UMNO vào năm 2000. Theo Thủ tướng của Abdullah Ahmad Badawi, Muhyiddin từng là Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và nông nghiệp dựa (2004-2008) và sau đó là Bộ trưởng Bộ Thương mại Quốc tế và Công nghiệp (2008-2009).
Năm 2008, ông đã tranh cử và giành chức Phó chủ tịch UMNO và được bổ nhiệm làm Phó Thủ tướng và Bộ trưởng Bộ Giáo dục của Thủ tướng Malaysia Najib Razak vào năm 2009. Là Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Muhyiddin đã chấm dứt việc sử dụng tiếng Anh làm phương tiện giảng dạy cho khoa học và toán học ở trường công. Ông cũng thu hút tranh cãi sau khi tự mô tả mình là “người Malay đầu tiên” khi bị phe đối lập thách thức tự phát âm là “người Malaysia đầu tiên”. Trong cuộc cải tổ Nội các giữa kỳ của Thủ tướng Najib vào tháng 7/2015, ông đã bị loại khỏi vị trí của mình và đến tháng 6/2016 thì bị sa thải khỏi UMNO. Vào tháng 8/2016, ông Muhyiddin đăng ký một đảng chính trị mới, được gọi là Parti Pribumi Bersatu Malaysia (gọi tắt là PPBM hoặc Bersatu) cùng với cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad. Muhyiddin trở thành Chủ tịch của đảng trong khi Mahathir và con trai của ông Mukhriz trở thành Chủ tịch và Phó Chủ tịch đại diện Liên minh.
Tình thế chính trị hiện nay tại Malaysia
Việc ông Muhyiddin Yassin được Quốc vương Abdullah Sultan Ahmad Shah chỉ định là Thủ tướng Malaysia thay thế ông Mahathir Mohamad xin từ chức cũng có thể đánh dấu việc chính trường quốc gia này rơi vào khủng hoảng. Trong bối cảnh Liên minh Hy vọng (PH) cầm quyền của ông Mahathir sụp đổ vì đấu đá nội bộ. Ông Mahathir đã lựa chọn từ chức với mục đích củng cố quyền lực để quay lại sau đó. Thế nhưng, quyết định bổ nhiệm ông Muhyiddin đã bất ngờ đảo ngược cục diện, đồng thời với việc ông Muhyiddin Yassin được Quốc vương Abdullah Sultan Ahmad Shah chỉ định là Thủ tướng Malaysia ngoài dự tính của ông Mahathir. Vì vậy, cựu Thủ tướng Malaysia hôm 1/3 tuyên bố sẽ vận động cuộc bỏ phiếu tại quốc hội nhằm thách thức sự ủng hộ đối với tân thủ tướng. Vị cựu Thủ tướng 95 tuổi cho rằng ông Muhyiddin không phải là Thủ tướng hợp pháp vì không có đủ sự ủng hộ cần thiết từ các nghị sĩ. Ông Mahathir khẳng định mình nhận được sự ủng hộ của 114/222 nghị sĩ và sẽ gửi thư cho quốc vương để thông báo.
Malaysia sẽ phát triển theo xu hướng nào?
Về chính trị, giới chuyên gia cho rằng rất khó đoán định, song về kinh tế chính sách của Malaysia sẽ dễ định hình hơn. Chính phủ sẽ đẩy nhanh việc thực hiện các khuyến nghị của Hội đồng xuất khẩu quốc gia, trong đó có hỗ trợ các nhà xuất khẩu, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ để giành được khách hàng mới tại các thị trường mới; tăng cường chương trình xúc tiến xuất khẩu tại 46 nước ở châu Á, châu Âu, Trung Đông và Mỹ; thúc đẩy phát triển du lịch, đồng thời tăng cường tiêu dùng cá nhân và đẩy mạnh đầu tư tư nhân. Chính phủ Malaysia sẽ tiếp tục cải cách và củng cố tài chính, thực hiện các biện pháp tăng doanh thu bằng cách mở rộng cơ sở thuế. Ngoài ra, Chính phủ Malaysia cũng sẽ thực hiện các biện pháp hợp lý hóa chi tiêu bằng cách tối ưu hóa các khoản chi về vật tư và dịch vụ, đặc biệt là các chuyến công du nước ngoài, các sự kiện và dịch vụ chuyên nghiệp; sắp xếp lại việc mua tài sản không quan trọng, đặc biệt là thiết bị văn phòng, phần mềm và các phương tiện xe cộ, để tiết kiệm chi tiêu. Cuối cùng để bình ổn dư luận, chính phủ Malaysia sẽ hỗ trợ người dân nâng cao mức sống, thu nhập, việc làm.