Giữa lúc đại dịch covid-19 căng thẳng tại Mỹ, Tổng thống Donald Trump lại “ngoại giao thư tín” với nhà lãnh đạo Kim Jong-un của Triều Tiên. Lý giải thực chất động thái này ra sao? Phân tích của báo Thế giới & Việt Nam.
Nếu không phải hiện tại, dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp covid-19 do chủng mới của virus corona gây ra hoành hành trên khắp thế giới thì sự việc chắc chắn sẽ được giới truyền thông xoay vần hàng đầu. Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump lại gửi thư cho nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un bị covid-19 làm cho chìm nghỉm trong ngút ngàn tin tức về dịch bệnh trên khắp thế giới.
Chuyện chính trị an ninh thế giới thua chuyện dịch virus corona về tính thời sự. Có lẽ chính vì thế mà cái gọi là “ngoại giao thư tín” giữa ông Trump và ông Kim Jong-un vào thời điểm hiện tại có phần gây bất ngờ.
Trì hoãn, câu giờ
Ngay thời dịch bệnh covid-19 chưa bùng phát chứ chưa nói đến lây lan sang tận Mỹ, tiến trình đối thoại hoà bình giữa Mỹ và Triều Tiên đã chững lại gần như hoàn toàn. Có hai lý do giải thích thực trạng này. Thứ nhất, ông Trump phải dành ưu tiên chính sách cho những chuyện khác, cụ thể là cho những hồ sơ động chạm trực tiếp đến cơ may tái đắc cử trong cuộc bầu cử tổng thống sắp tới ở Mỹ. Thứ hai, cả Mỹ lẫn Triều Tiên đều bế tắc ý tưởng giúp hai bên thoát khỏi tình trạng bế tắc hiện tại của tiến trình kia.
Vì thế, cho dù biết rõ Triều Tiên rất sốt ruột, ông Trump vẫn không có sự lựa chọn nào khác ngoài cách tiếp tục tranh thủ cá nhân ông Kim Jong-un để mối quan hệ giữa hai bên không xấu thêm, tiến trình đàm phán hoà bình được duy trì chứ không bị đồ vỡ hay bị đảo ngược. Cũng có thể nói là ông Trump chủ trương câu giờ.
Dịch bệnh hiện tại càng buộc ông Trump phải trì hoãn giải quyết những vấn đề trong thời gian từ nay đến ngày bầu cử tổng thống ở Mỹ không thể giải quyết được. Dịch bệnh này hiện là thách thức lớn nhất đối với cơ may tái đắc cử tổng thống của ông Trump. Chỉ cần nhanh chóng đẩy lùi được dịch bệnh này và vực dậy lại nhịp độ tăng trưởng kinh tế ở Mỹ thì cho dù chưa giải quyết được vấn đề hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên và Iran, chưa xử lý được các mối bất hoà và xung khắc với Trung Quốc, chưa kiềm chế được ảnh hưởng và vai trò của Nga ở Syria và khu vực vùng Vịnh, thậm chí cả cho dù chưa rút được binh lính Mỹ ra khỏi Afghanistan, Syria và Iraq, ông Trump vẫn có cơ may tái đắc cử thực tế hơn tất cả mọi ứng cử viên tổng thống ở Mỹ.
Lạt mềm buộc chặt
Ông Trump biết không thể hoà được với Iran nhưng có thể hoà được với Triều Tiên. Lại gặp ông Kim Jong-un nữa thì chưa thể, thậm chí không thể, bởi gặp thì dễ nhưng để cuộc gặp thành công thì lại rất khó, nếu như không muốn nói là không thể. Bởi vậy, “ngoại giao thư tín” thích hợp và hứa hẹn hiệu quả hơn cả.
Cũng vì thế mà thời gian qua, phía Mỹ không thể hiện phản ứng mạnh mẽ đáng kể gì khi Triều Tiên liên tục phóng vật thể bay và tập trận. Phía Mỹ chủ ý không kích thích thái độ bực mình và tâm trạng mất dần sự kiên nhẫn của phía Triều Tiên. Cũng chính vì thế mà ông Trump lại sử dụng chiêu thức “lạt mềm buộc chặt” với bức thư gửi ông Kim Jong-un.
Đề cao mối quan hệ cá nhân với ông Kim Jong-un, đưa ra một vài ý tưởng nào đấy về thúc đẩy quan hệ song phương, mời chào hợp tác và trợ giúp Triều Tiên ứng phó dịch bệnh, pha trộn xa gần chút cảnh báo và răn đe với cái bánh vẽ về triển vọng tương sáng của quan hệ song phương – nội dung chính của bức thư của ông Trump đại loại như thế. Nó rất chung chung và được cấu trúc như mô thức đã thấy từ lâu nay trong “ngoại giao thư tín” giữa hai bên.
Chỉ như thế thôi thì nó làm sao khai thông mở lối được cho tiến trình đàm phán hoà bình giữa hai nước thoát ra khỏi tình trạng bế tắc lâu nay. Nhưng nó lại có tác dụng ràng buộc ông Kim Jong-un vào việc duy trì mối quan hệ cá nhân với ông Trump và vì thế không thể làm đảo ngược tiến trình kia trong thời gian tới.
Triều Tiên chờ đợi gì?
Khi cho rằng hiện tại chưa phải là thời điểm thích hợp để Triều Tiên và Mỹ có thể cùng nhau tạo nên bước chuyển cơ bản mới trong quan hệ song phương, phía Triều Tiên chắc cũng nhận biết rằng, từ nay tới thời điểm cuộc bầu cử tổng thống ở Mỹ không thể làm nên bước chuyển ấy, vì hai lý do nêu trên và còn cả vì Triều Tiên muốn chờ đợi kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử.
Việc Triều Tiên tuy có động thái này hay động tác nọ nhưng về cơ bản chưa đến mức buộc Mỹ phải thể hiện thái độ cứng rắn hay hành động đáp trả xem ra cũng còn hàm ý bên này thiên về dự đoán rằng ông Trump sẽ tái đắc cử trong cuộc bầu cử tổng thống tới – cho nên phải giữ cầu quan hệ và giữ các con chủ bài cho cuộc chơi với Mỹ sau bầu cử và dịch bệnh.