Theo chuyên gia Nicolas Regaud tại Viện Nghiên cứu chiến lược thuộc Học viện Quốc phòng Pháp (IRSEM), cùng với năng lực và các hoạt động trên nhiều lĩnh vực, Pháp đang có nhiều đóng góp cho an ninh hàng hải ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Chuyên gia Nicolas Regaud cho rằng cam kết về an ninh hàng hải của Pháp trong khu vực này xoay quanh 3 trục chính: đóng góp về cấu trúc cho nhận thức khu vực trên biển (MDA), tham gia các diễn đàn hợp tác và thiết lập đối thoại toàn cầu với các nước mạnh về hàng hải và thúc đẩy xây dựng năng lực và môi trường an ninh.
Bên cạnh đó, dự kiến vào tháng 7, Pháp sẽ đảm nhiệm chức Chủ tịch Hội nghị Hải quân Ấn Độ Dương nhiệm kỳ 2020 – 2022. Cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên, được tổ chức tại La Réunion, đã bị hoãn lại từ cuối tháng 6 đến tháng 11. Việc Pháp đảm nhiệm Chủ tịch là một biểu tượng quan trọng của sự hội nhập khu vực ngày càng tăng của Pháp và cac vùng lãnh thổ ở Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Việc Pháp ngày càng đóng vai trò quan trọng trong các vấn đề an ninh hàng hải ở Ấn Độ-Thái Bình Dương là do:
Đầu tiên, với gần 2 triệu người sống trong khu vực và vùng đặc quyền kinh tế 9 triệu km2, việc bảo vệ không gian hàng hải quốc gia và tài nguyên của Pháp tạo thành một nhiệm vụ quan trọng đối với 7.000 binh sĩ Pháp được triển khai trên năm căn cứ La Réunion, Djibouti, Abu Emirates, Nouméa, Papeete. Thứ hai, đảm bao an ninh hàng hải, thông tin liên lạc trên biển (SLOC) thông qua một phần ba giao dịch ngoại thương (không bao gồm các sàn giao dịch nội khối EU), Pháp đã có sáng kiến của hoạt động châu Âu Atalanta để chống vi phạm bản quyền Vịnh Aden và vùng ngoại vi của nó, đã góp phần rất lớn vào việc giảm mối đe dọa về an ninh. Dựa trên kinh nghiệm này và rút ra từ cam kết của mình trong cuộc chiến chống cướp biển ở Vịnh Guinea, Pháp đã bắt tay vào một quy trình pháp lý ngoại giao nhằm cho phép nước này sớm tham gia thỏa thuận ReCAAP. Thứ ba, tái khẳng định các cam kết của Bộ trưởng Quốc phòng Pháp tại Đối thoại Shangri-La, Pháp dự định bảo vệ tự do hàng hải và hàng không trong không phận quốc tế nơi nó bị phá hoại hoặc bị đe dọa, đặc biệt là bởi sự hiện diện thường xuyên của hải quân Trung Quốc ở Biển Đông hay ở Eo biển Hormuz.
Cam kết của Pháp đối với an ninh hàng hải ở Ấn Độ-Thái Bình Dương xoay quanh ba trục chính: đóng góp về cấu trúc cho nhận thức khu vực trên biển (MDA), tham gia các diễn đàn hợp tác và thiết lập đối thoại toàn cầu với các nước mạnh về hàng hải và thúc đẩy xây dựng năng lực và môi trường an ninh. Tuy nhiên, do tính phức tạp và những rủi ro đe dọa an ninh hàng hải (cuộc chiến chống lại các hoạt động bất hợp pháp, bảo vệ môi trường, tìm kiếm cứu nạn), khiến Pháp thúc đẩy hợp tác MDA. Đây là lý do tại sao Pháp đã triển khai các sĩ quan liên lạc đến các trung tâm hợp nhất thông tin hàng hải (IFC) trong khu vực (IFC ở Singapore và IFC-IOR gần New Delhi), đã giúp thành lập IFC Hàng hải khu vực ở Madagascar – do EU tài trợ – và được đưa vào phụ trách Trung tâm An ninh Hàng hải của EU – Sừng châu Phi (MSC-HoA) để hỗ trợ Chiến dịch Atalanta sau Brexit. Do đó, sự tham gia của Hải quân Pháp tại các trung tâm hàng hải chính của thế giới và trong các IFC khu vực này đã dẫn đến việc công bố báo cáo đầu tiên của Trung tâm Nhận thức & Thông tin Hàng hải (Trung tâm MICA) về các hành vi cướp biển và cướp trên toàn thế giới, cung cấp một công cụ thống kê và phân tích hữu ích cho tất cả các bên liên quan an ninh hàng hải.
Không những vậy, Pháp cũng tham gia vào Kiến trúc an ninh hàng hải khu vực. Một thành viên đầy đủ của Hội nghị chuyên đề hải quân Tây Thái Bình Dương (WPNS) và IONS cho biết, Pháp cũng tham gia với các đối tác Australia, Mỹ và New Zealand trong cơ cấu hợp tác quân sự tập trung vào an ninh hàng hải, nhằm phối hợp các nỗ lực hỗ trợ các quốc đảo Thái Bình Dương. Vào năm 2019, Pháp cũng đã tham gia HACGAM (Người đứng đầu Hội nghị các Cơ quan Bảo vệ Bờ biển châu Á) với tư cách là người quan sát và nộp đơn xin tham gia vào hai Nhóm làm việc của Chuyên gia ADMM-Plus, bao gồm một nhóm dành cho an ninh hàng hải. Ở Ấn Độ Dương, Pháp là thành viên sáng lập của Ủy ban Ấn Độ Dương, cùng với Comoros, Madagascar, Mauritius và Seychelles, những hoạt động an ninh hàng hải đã tăng cường trong những năm gần đây. Bên cạnh đó, là một đối tác đối thoại của Hiệp hội Vành đai Ấn Độ Dương (IORA), Pháp cũng hy vọng có thể sớm tham gia với tư cách là thành viên đầy đủ của tổ chức này, điều này sẽ thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực an ninh hàng hải trong khu vực.
Cuối cùng, Pháp cũng đã thiết lập các cơ chế đối thoại hàng hải với các cường quốc trong khu vực, đặc biệt là Ấn Độ, Nhật Bản và Indonesia, cho phép các nước tham vấn, thúc đẩy hợp tác về lĩnh vực hàng hải và thúc đẩy sự phát triển hợp tác trong lĩnh vực mới.
Ngoài ra, Pháp cũng thúc đẩy xây dựng năng lực và môi trường an ninh. Trong bối Mỹ – Trung tăng cường cạnh tranh ảnh hưởng dẫn đến sự phân cực đang gia tăng, hầu hết các nước Ấn Độ-Thái Bình Dương đều phản đối, Pháp thường được xem là đưa ra một cách để thoát khỏi tình trạng khó xử này, kể cả trong thị trường vũ khí nhạy cảm về chính trị. Trong lĩnh vực hàng hải, các sản phẩm công nghệ cao của Pháp và kinh nghiệm lâu năm về chuyển giao công nghệ được công nhận rộng rãi, như minh họa khi Ấn Độ, Malaysia và gần đây là Australia đã chuyển sang tàu ngầm do Pháp thiết kế. Trong lĩnh vực giám sát hàng hải, năng lực không gian được phát triển bởi một số công ty Pháp đáng được chú ý vì chúng là duy nhất, đặc biệt là liên quan đến phân tích hình ảnh vệ tinh quang học và radar độ phân giải cao (CLS, Airbus Defense & Space) hoặc thu thập và xử lý dữ liệu điện từ (UnseenLabs.space ) cho phép khắc phục việc tự nguyện tắt hệ thống nhận dạng loại AIS của các tàu tham gia các hoạt động bất hợp pháp. Pháp cũng đổi mới trong lĩnh vực an ninh khí hậu, nơi họ khởi xướng và phối hợp nghiên cứu chung về hậu quả của biến đổi khí hậu đối với quốc phòng và an ninh ở Nam Thái Bình Dương (đặc biệt là về an ninh hàng hải, hoạt động của HADR và cơ sở hạ tầng quan trọng ven biển). Báo cáo và khuyến nghị đã được Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng Nam Thái Bình Dương thông qua vào tháng 5 năm 2019. Một sáng kiến tương tựg đã được đưa ra giữa Pháp và Australia dành cho Ấn Độ Dương, nhằm mục đích dự đoán tác động an ninh biến đổi khí hậu và xác định các biện pháp hành động tập thể trong điều khoản phòng ngừa hoặc thích ứng. Do đó, sẽ rất hợp lý khi Pháp giới thiệu an ninh khí hậu trong công việc sẽ được IONS thực hiện sớm, đây sẽ là lần đầu tiên trong khu vực.
Được biết, không gian Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương đối với Pháp hiện hữu như một thực tế địa chính trị. Nước Pháp hiện diện tại khu vực này với các lãnh thổ hải ngoại của mình và 93% khu vực đặc quyền kinh tế của Pháp nằm tại Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Ngoài ra, 5 lãnh thổ là New Caledonia, Polynesia, Wallis và Futuna, Đảo Reunion và Mayotte của Pháp cũng nằm hoàn toàn trong khu vực này. Đáng chú ý là hơn 1,5 triệu công dân Pháp sống trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Không gian hàng hải của các vùng lãnh thổ vào khoảng 11 triệu km2 – chiếm hơn 2/3 vùng đặc quyền kinh tế của Pháp, lớn thứ hai trên thế giới sau Mỹ. Đó là một không gian mà trong đó Pháp duy trì sự hiện diện quân sự mạnh mẽ, góp phần đảm bảo an ninh khu vực. Khoảng 8.000 nhân viên quốc phòng đang đóng quân trên khắp khu vực, khiến Pháp trở thành cường quốc châu u duy nhất tích cực có mặt không chỉ ở Thái Bình Dương mà còn ở Ấn Độ Dương. Pháp cũng có các liên kết kinh tế quan trọng với Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, một khu vực chiếm hơn 35% tài sản của thế giới. Năm 2018, 9,3% hàng nhập khẩu của Pháp đến từ khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và 10,6% hàng xuất khẩu của Pháp được dành cho khu vực này.