Nổi bật trong nội dung tuyên bố của PLP là chỉ trích, phê phán TQ “khỏi vòng cong đuôi”, vừa ra khỏi tình thế khó khăn nhất đã quên người chia sẻ, giúp đỡ. Bất lương hơn, TQ chọn đúng thời điểm cả thế giới đang tối mắt với đại dịch Covid-19 để thực hiện những hành vi vô nhân đạo với ngư dân VN.
Tàu TQ hung hãn đâm chìm tàu cá VN
Tuyên bố của Philippines về vụ tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu một tàu tàu cá của Quảng Ngãi, với 8 ngư dân Việt Nam, đang hoạt động tại khu vực đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa vào ngày 02/04tiếp tục được dư luận, nhất là giới nghiên cứu biển Đông, quan tâm, phân tích và đánh giá. Thậm chí, xét về mức độ, tuyên bố của PLP – một quốc gia nhỏ, yếu, hóa ra có dư âm vang, sâu hơn, tuyên bố của Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng về vụ việc này.
Tại sao vậy ?
TQ và Mỹ hẳn là hai đối thủ “kẻ tám lạng, người nửa cân”, luôn “gờm” nhau. Một bên là siêu cường số 1, luôn thể hiện, và thực tế, là nước gần như đóng vai trò duy trì trật tự thế giới, kể cả dùng cưỡng bức. Một bên, sau cơn ngủ đông dài, thức giấc là nghĩ ngay đến giấc mơ đại Hán, không giấu tham vọng soán ngôi vị của Mỹ để thống trị thế giới.
Trong bối cảnh đó, biển Đông, với nguồn tài nguyên khổng lồ, là tuyến hàng hải thương mại quan trọng, trở thành điểm nhạy cảm trong quan hệ giữa hai cường quốc. Mọi động thái của bên này hoặc bên kia đều dẫn đến các trả đũa tương ứng, các màn đấu khẩu om sòm thiên hạ.
Lần này cũng vậy. Ngày 6/4, Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra tuyên bố. Nội dung tuyên bố không chỉ bày tỏ quan ngại vụ đâm tàu, mà còn hối thúc Bắc Kinhnên tập trung vào các nỗ lực toàn cầu chống đại dịch Covid-19.
Ngày 9/4, Bộ Quốc phòng Mỹ lại ra tuyên bố bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về sự việc này; nhấn mạnh: “Mỹ sẽ tiếp tục các nỗ lực hỗ trợ đồng minh và những nước đối tác đảm bảo tự do hàng hải và các cơ hội phát triển kinh tế ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương”; và “ kêu gọi các bên kiềm chế”.
Hai tuyên bố cách nhau chỉ sau 3 ngày. Đó là sự hiếm. Sự hiếm cho thấy, Mỹ khó chịu với TQ như thế nào. Nhưng dù vậy, xét về ngôn từ, chúng không khác mấy so với những lần tuyên bố trước đây của Washington đối với những hành động của TQ trên biển Đông. Có lẽ vì thế, giới nghiên cứu và dư luận chỉ dành sự quan tâm đối với cả hai tuyên bố trên ở chừng mực nhất định.
Ngược lại, Philippines không hấp tấp. Gần một tuần sau vụ việc, Bộ Ngoại giao PLP mới ra thông báo về vụ việc. Nội dung, thái độ “khác lạ” của nó khiến dư luận cực kỳ quan tâm.
Thứ nhất, thông báo của Bộ Ngoại giao PLP – một quốc gia đang được coi là “xa Mỹ, ngả Trung”, lại phê phán TQ và thể hiện lòng biết ơn, thể hiện tình đoàn kết với VN:“Chúng tôi cũng từng có trải nghiệm tương tự (ý nhắc lại vụ Cỏ Rong năm 2019, tàu TQ đã đâm chìm tàu cá PLP)và hoàn toàn hiểu niềm tin về tình hữu nghị đã bị xói mòn như thế nào sau vụ việc này và lòng tin đã được tạo dựng nhiều như thế nào khi VN có hành động nhân đạo là trực tiếp cứu sống các ngư dân Philippines…Chúng tôi luôn ghi nhớ hành động đó, và đó là lý do để chúng tôi đưa ra tuyên bố thể hiện tình đoàn kết này.” Thế nghĩa là, PLP cảm thấy đang giảm sút niềm tin với TQ; ngược lại, niềm tin với VN được tăng lên vì những hành động cao cả, vì con người của VN.
Thứ hai, dường như Manila muốn “nhắc nhỏ” Bắc Kinh rằng: hãy hành xử một cách đạo đức, không nên hành xử kiểu vô ơn, bạc bẽo khi tại Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-TQ về ứng phó dịch bệnh Covid-19 ngày 20/2/2020, toàn thế giới đã chứng kiến ASEAN ủng hộ TQ khi khủng hoảng ở Vũ Hán trong giai đoạn tồi tệ nhất; và rằng “Thiện chí của chúng tôi không đòi hỏi sự đáp lại hào phóng hơn của TQ”.
Thứ ba, dù chỉ nói xa, nói gần, nhưng người ta vẫn có thế thấy rõ, điểm nổi bật nhất trong tuyên bố của PLP là chỉ trích, phê phán TQ “khỏi vòng cong đuôi”, “ăn cháo đá bát”, vừa ra khỏi tình thế khó khăn nhất đã quên người giúp. Bất lương hơn, TQ chọn đúng thời điểm cả thế giới đang tối mắt với đại dịch Covid-19 để thực hiện những hành vi vô nhân đạo, không thể chấp nhận: đâm chìm tàu cá của VN.
Tóm lại, như trên đã nhận xét, tuyên bố của Manila chứa đựng những nội dung khiến dư luận cảm thấy có phần bất ngờ. Bât ngờ nên ấn tượng và để lại dư âm sau đậm.
Và theo đó mà suy, từ việc thấm thía mưu độc, đòn ác, nước này đang cạn dần niềm tin với TQ; đang có xu hương xích lại gần, đoàn kết hơn với VN và các nước láng giếng khác cùng là nạn nhân của lòng tham của TQ.