Liên tục có những hành động gây hấn ở Biển Đông, Bắc Kinh dường như đang muốn hướng lái sự chú ý của dư luận ra các vấn đề bên ngoài lãnh thổ nước này, ở đây là từ vấn đề dịch bệnh Covid-19 sang vấn đề Biển Đông, theo nhận định của giới phân tích hiện nay.
Sự kiện nổi bật nhất có thể nêu lên là việc ngày 2/4, tàu hải cảnh Trung Quốc ngang nhiên sử dụng vòi rồng tấn công và đâm chìm tàu cá QNg 90617 TS của ngư dân Việt Nam khi đang đánh bắt cá hợp pháp trong ngư truyền thống gần đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Cùng với đó là hành loạt những thông tin được giới truyền thông Trung Quốc chủ động tiết lộ như thiết lập trạm nghiên cứu trên đảo Chữ Thập, tập trận quân sự… Và mới đây nhất là thông tin nước này có thể đưa nhóm tàu sân bay Liêu Ninh xuống Biển Đông.
Những thông tin về di chuyển của nhóm tàu sân bay TQ
Hoàn Cầu thời báo hôm 12/4 dẫn thông tin một đội tàu Trung Quốc do tàu sân bay Liêu Ninh dẫn đầu đã đi qua eo biển Miyako tiến ra Thái Bình Dương, trong khi trang tin Đài Loan cho hay nhóm tàu đang hướng về Biển Đông. Lực lượng phòng vệ Đài Loan xác nhận nhóm tàu do tàu sân bay Liêu Ninh dẫn đầu đang ở phía bắc Đài Loan và đang di chuyển xuống phía Nam về hướng Biển Đông. Động thái trên của nhóm tàu Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh hoạt động cấp tập của các tàu chiến và máy bay Mỹ, Trung Quốc tại khu vực kể từ ngày 10/4. Vào sáng 10/4, một nhóm 6 máy bay thuộc không quân Trung Quốc đã dàn đội hình bay từ bờ biển Trung Quốc qua eo biển Ba Sĩ ở phía Nam Đài Loan vào Thái Bình Dương. Đây được xem là sứ mệnh diễn tập tầm xa. Phi đội bao gồm một máy bay ném bom chiến lược Xian H-6, một chiếc cảnh báo sớm KJ-500 và các tiêm kích J-11. Ngay sau khi phi đội này quay về trên cùng hành trình, một máy bay trinh sát điện tử RC-135U của không quân Mỹ xuất hiện tại cùng một khu vực ở Biển Đông. Chiều cùng ngày, khu trục hạm USS Barry mang tên lửa dẫn đường trực thuộc hạm đội 7 của Mỹ đi qua eo biển Đài Loan, thực thi sứ mệnh duy trì an ninh tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Một ngày sau, máy bay trinh sát EP-3E xuất hiện ở phía nam Đài Loan, trong phạm vi Biển Đông, và thêm một chiếc EP-3C được phát hiện ở khu vực này vào sáng 12/4. Lực lượng phòng vệ Đài Loan đã phát lệnh sẵn sàng để khu trục hạm lớp Thành Công nổ máy ở cảng Keelung và một tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường lớp Cơ Long rời cảng Tô Áo vào tối 11/4.
TQ huy động lực lượng tham gia hộ tống tàu Sân bay của TQ
Tham gia nhóm tàu, ngoài hàng không mẫu hạm Liêu Ninh (16), còn có 2 tàu khu trục Tây Ninh (117) và Quý Dương (119) cùng loại Type-052D (lớp Lữ Dương 3), 2 tàu hộ tống Tảo Trang (542) và Nhật Chiếu (598) cùng loại Type-054A (lớp Giang Khải 2), tàu hậu cần Hồ Hô Luân (965) loại Type-901.Các tàu khu trục và tàu hộ tống trong nhóm tác chiến này đều thuộc thế hệ mới với nhiều trang bị khí tài hiện đại. Thậm chí, tàu khu trục lớp Lữ Dương 3, độ choán nước 7.500 tấn, được Bắc Kinh tự hào giới thiệu đã tích hợp hệ thống phòng thủ tên lửa tương đương hệ thống Aegis trên các khu trục hạm lớp Arleigh Burke và tuần dương hạm lớp Ticonderoga của Mỹ. Tàu khu trục lớp Lữ Dương 3 còn được trang bị 64 ống phóng thẳng đứng có thể khai hỏa nhiều loại tên lửa khác nhau như tên lửa phòng không HHQ-9, tên lửa tấn công tàu chiến hoặc mục tiêu trên đất liền YJ-18, tên lửa chống tàu ngầm CY-5. Kèm theo đó còn có nhiều loại vũ khí và radar, tác chiến điện tử… Tàu hộ tống lớp Giang Khải 2, độ choán nước 4.000 tấn, được trang bị 32 ống phóng thẳng đứng dùng khai hỏa tên lửa đối không HQ-16 và tên lửa chống tàu ngầm Yu-8, kèm theo còn có hệ thống pháo cận chiến, ngư lôi… Với lực lượng như trên thì về cơ bản, nhóm tàu này đã hình thành một nhóm tác chiến tàu sân bay khá đầy đủ.
Nhiều khả năng, nhóm tàu sân bay TQ sẽ tiến hành tập trận ở Thái Bình Dương nhằm thị uy sức mạnh
Trước chuyến hải trình này, tàu Liêu Ninh cùng các tàu làm nhiệm vụ hộ tống đã có 3 lần hoạt động ở vùng tây Thái Bình Dương lần lượt vào tháng 12/2016, 4/2018 và 6/2019. Trong đó, ở lần hoạt động vào tháng 6/2019, tàu sân bay Liêu Ninh di chuyển đến gần khu vực đảo Guam, nơi có căn cứ quân sự cực lớn của Mỹ.Tiến sỹ Satoru Nagao (Viện Nghiên cứu Hudson Mỹ) nhân định nhóm tác chiến tàu sân bay Liêu Ninh có thể sẽ triển khai một cuộc tập trận ở khu vực Thái Bình Dương, và có thể ở khu vực gần đảo Guam hoặc Hawaii. Cuối tháng 2, nhóm 4 tàu chiến Trung Quốc, trong đó có tàu khu trục Hô Hào Hạo Đặc (161) cũng thuộc lớp Lữ Dương 3 và 1 tàu hậu cần, đã tổ chức cuộc tập trận gần Hawaii. Sau khi Bắc Kinh công bố nội dung cuộc tập trận, giới chuyên gia quốc tế nhận xét đây là hoạt động tiền trạm để Bắc Kinh tiến hành một tập trận của nhóm tác chiến tàu sân bay ở vùng Thái Bình Dương và địa điểm thậm chí có thể nằm gần Guam hoặc Hawaii, đều là những nơi mà Mỹ đồn trú lực lượng quân sự khá đông.
Nhiều khả năng hoạt động lần này của nhóm tàu sẽ là bước chuyển mới của hải quân Trung Quốc để theo đuổi tham vọng mà Bắc Kinh đã đề ra. Trong cuộc tập trận hồi tháng 2, khi quay về đến biển Philippines thì gặp máy bay săn ngầm P-8A Poseidon của Mỹ. Khi đó, tàu Trung Quốc đã chiếu laser vào máy bay Mỹ khiến Washington kịch liệt phản đối vì gây nguy hiểm và “thiếu chuyên nghiệp”. Việc tàu sân bay Mỹ USS Theodore Roosevelt đang gặp khó khăn vì ứng phó dịch bệnh Covid-19 thì đây là cơ hội để Trung Quốc thể hiện sức mạnh. Lợi dụng điều này, Bắc Kinh sẽ tổ chức tập trận để đạt được bước ngoặt trong chiến lược dần tăng cường hoạt động ra ngoài chuỗi đảo thứ nhất và thứ hai.