Ý định thực sự của ông Trump phía sau ý định cắt tiền viện trợ của WHO có phải muốn Trung Quốc đóng góp nhiều hơn?
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 15/4 tuyên bố về việc tạm đỉnh chỉ tài trợ cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong lúc dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến phức tạp
Tuyên bố này đã đặt ra mối lo ngại về khả năng hoạt động của WHO sau khi người Mỹ cắt giảm toàn bộ số tiền hoạt động khoảng 400- 500 triệu USD.
Tuy nhiên, theo thông tin được ông Gennady Gatilov Đại diện thường trực của Nga tại Văn phòng Liên Hợp Quốc Geneva, khoản đóng góp hàng năm của Chính phủ Mỹ ở khoảng là khoảng 120 triệu USD, tương đương 22%. Các quỹ của Mỹ và các tổ chức phi chính phủ mới là các nhà tài trợ lớn của tổ chức WHO.
Đóng góp từ Chính phủ Mỹ cho WHO đã dao động từ 107- 119 triệu USD trong thập kỷ qua. Mỹ cũng đã thực hiện các khoản đóng góp tự nguyện bổ sung, từ 102 – 401 triệu USD/năm, đa phần là từ các quỹ từ nhiện cũng như các tổ chức phi chính phủ của Mỹ.
Như vậy, nếu xét về khoản đóng góp được định sẵn cho mỗi thành viên, Chính phủ Mỹ đã chi hơn gấp đôi so với quốc gia đóng góp thứ 2 là Trung Quốc chứ không gấp 10 lần như cách nói “gộp” của nhiều người. Trong khi đó, Tổng thống Trump cho rằng, dù Mỹ đóng góp nhiều hơn, các quyết định mà WHO đưa ra đều đang chịu sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
 |
| Các quỹ từ thiện và tổ chức phi chính phủ đóng góp phần lớn cho ngân sách của WHO. |
“Vì lý do nào đó, WHO – tổ chức có được tài trợ phần lớn từ Mỹ nhưng lại đang hướng về Trung Quốc. Chúng tôi sẽ xem xét vấn đề này” – Tổng thống Trump nói trong cuộc họp báo.
Một điều đáng chú ý trong tuyên bố chỉ trích WHO cũng như quyết định tạm đình chỉ viện trợ cho tổ chức này là ông Trump nhằm vào cách WHO hoạt động không tròn nghĩa vụ cơ bản của họ là chịu trách nhiệm về đại dịch xuất phát ở Trung Quốc và khi nó đã nhanh chóng lây lan ra toàn thế giới.
Sự chần chừ của WHO đã thực sự khiến đại dịch trở nên phức tạp hơn. Cũng cần chú ý rằng, tại tổ chức này có sự tham gia của đông đảo cố vấn chuyên gia của Mỹ và Washington cũng đã áp dụng các biện pháp nghiêm khắc khi đưa công dân từ vùng dịch Trung Quốc hồi hương ngay từ đầu.
Điều này lý giải cho những chỉ trích của ông Trump nhằm vào giới lãnh đạo của WHO. Khi sự đóng góp bắt buộc không cân bằng, quyết định cần phải đưa ra thật sáng suốt.
 |
| Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus trong cuộc gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh. Ảnh: Reuters |
Khi được hỏi tại sao lại chọn thời điểm hiện tại để cắt ngân sách dành cho WHO, Tổng thống Trump khẳng định Mỹ đã có các vấn đề với WHO trong nhiều năm nay và lẽ ra nên làm điều đó từ cách đây rất lâu. Ông Trump cũng cho biết chính quyền của ông sẽ tiến hành một cuộc điều tra “kỹ lưỡng” kéo dài từ 60-90 ngày xung quanh các khoản viện trợ của Mỹ.
Theo ông Trump: “Đây là giai đoạn đánh giá nhưng trong thời gian đó, chúng tôi sẽ dừng tất cả các khoản đóng góp cho WHO. Chúng tôi sẽ dành khoản tiền đó và chuyển nó cho những khu vực cần nhất”.
Tuyên bố của ông Trump không rõ ràng song nó cho thấy ông đã ẩn ý về việc Trung Quốc cũng phải có sự đóng góp cho tổ chức thế giới này tương đương như Mỹ đang làm nếu họ muốn giành quyền “định hướng” hay phát ngôn thay mặt cho tổ chức.
Những người ủng hộ ông Trump đã chỉ ra rằng WHO phạm phải những sai lầm từ ban đầu, khiến cho tình hình dịch bệnh tại nước Mỹ cũng như trên thế giới ngày càng tồi tệ hơn.
Ngược lại, những người phản đối quyết định của ông Trump phân tích, hành động cắt giảm ngân sách hỗ trợ WHO sẽ ảnh hưởng xấu đến công tác ngăn ngừa đại dịch COVID-19 trên toàn thế giới, trong đó có Mỹ.
 |
| Mỹ khó chấp nhận Trung Quốc đóng góp ít cho ngân sách của WHO nhưng có thể tác động đến lãnh đạo tổ chức. |
Sau khi Mỹ tuyên bố ngừng viện trợ cho WHO, hôm 16/4, Quỹ từ thiện của vợ chồng Bill Gates đã tuyên bố tài trợ WHO thêm 150 triệu USD.
Vợ của tỷ phú Bill Gates, bà Melinda Gates cho biết về khoảng tài trợ: “Chúng ta hiện giờ cần sự phối hợp toàn cầu để chống lại đại dịch, rút viện trợ cho WHO thời điểm này vốn hoàn toàn vô nghĩa. Trong khi việc cần giải quyết ở các nước châu Phi và Nam Á đang nhiều vô kể, đó là lý do chúng tôi tăng viện trợ”.