Trong tuyên bố được phát đi tối 18-4, Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh Washington cảm thấy lo ngại về “các hành động khiêu khích” lặp đi lặp lại của Trung Quốc đối với các hoạt động khai thác dầu khí trên Biển Đông.
Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh truyền thông Malaysia cùng ngày 18-4 đưa tin tàu khảo sát địa chất Hải Dương 8 của Trung Quốc đang đeo bám tàu khoan West Capella của Tập đoàn dầu khí Petronas (Malaysia) trên Biển Đông.
Tờ The Star của Malaysia dẫn 3 nguồn tin an ninh giấu tên xác nhận sự việc. Theo trang Marine Traffic, hộ tống tàu Hải Dương 8 lần này là tàu hải cảnh lớn nhất của Trung Quốc mang số hiệu 5901 với tải trọng hơn 12.000 tấn và được trang bị pháo 76mm.
Một quan chức thuộc cơ quan thực thi hàng hải Malaysia cho biết nhóm tàu Trung Quốc có hơn 10 chiếc, và hiện ở trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này.
“Mỹ lo ngại trước các thông tin về những hành động khiêu khích lặp đi lặp lại của Trung Quốc nhắm vào các hoạt động khai thác dầu khí của các bên tuyên bố chủ quyền. Trung Quốc nên chấm dứt thói bắt nạt của mình và kiềm chế các hành động khiêu khích, gây bất ổn như vậy”, Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh trong tuyên bố được phát đi tối 18-4 (giờ Việt Nam).
Hải Dương 8 và nhóm tàu hộ tống hồi năm ngoái cũng đã vào vùng biển Việt Nam, bất chấp sự phản đối của Việt Nam cùng cộng đồng quốc tế, ngang nhiên tiến hành các hoạt động khảo sát trái luật pháp quốc tế.
Trong lần này, trước khi tiến xuống phía nam Biển Đông, Hải Dương 8 đã đi vào vùng biển Việt Nam. Bộ Ngoại giao Việt Nam khẳng định đã theo dõi sát mọi hoạt động của đoàn tàu trong thời gian này.
Hôm 15-4, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã ngang ngược gọi hành vi đi vào vùng biển nước khác của nhóm tàu Hải Dương 8 là “các hoạt động bình thường” và cáo buộc Mỹ đang cố tình bôi nhọ Trung Quốc.
Tuy nhiên, các hành vi này đã bị chỉ trích bởi cộng đồng quốc tế trong bối cảnh đại dịch COVID-19 khởi phát từ Trung Quốc đang hoành hành nhiều nước. Các chuyên gia và chính trị gia cáo buộc Bắc Kinh đang lợi dụng tình hình dịch bệnh để thúc đẩy các yêu sách vô lý trên Biển Đông.
Trước đó vào đầu tháng này, tàu hải cảnh Trung Quốc đã đâm chìm tàu cá của Việt Nam trên Biển Đông, một động thái vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Việt Nam, Mỹ. Philippines, quốc gia từng là nạn nhân của Trung Quốc năm 2019, cũng lên tiếng bày tỏ sự đoàn kết với Việt Nam.