Sau khi có hàng loạt các hành động đơn phương vi phạm luật pháp quốc tế và gây phản ứng mạnh trong dư luận khu vực, quốc tế, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hôm 24/5 lại tuyên bố “Tham vấn về Bộ Quy tắc ứng xử các bên ở Biển Đông (COC) đang tăng tốc và đang có tiến triển một cách tuần tự”, cho biết “ lần đọc thứ hai của bản thảo COC đã được phát động”.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tuyên truyền đàm phán COC) đang tiến triển, khác hẳn tin tức bi quan gần đây. “Tham vấn về COC đang tăng tốc và đang có tiến triển một cách tuần tự”, lời ông Vương Nghị nói với báo chí bên lề kỳ họp thứ 3 khóa 13 Quốc hội Trung Quốc ở Bắc Kinh được Tân Hoa Xã tường thuật hôm 24/5. Ông cho biết thêm rằng “ lần đọc thứ hai của bản thảo COC đã được phát động”.
TQ đang cố tình trì hoãn đề gây sức ép và hướng lái COC
COC là viết tắt của nhóm từ Code of Conduct, tức một bộ quy tắc ứng xử khi tàu chiến các nước gặp nhau trên Biển Đông phải theo để tránh xung đột võ trang liên quan đến tranh chấp chủ quyền biển đảo. Ngoại trưởng Trung Quốc tuyên truyền rằng “Trung Quốc và các thành viên ASEAN thỏa thuận hoàn tất sớm cho bộ COC, một mục đích mà chúng tôi tin và nhất quyết đạt được không có một sự can thiệp nào từ bên ngoài có thể phá hoại những nỗ lực đó”, ám chỉ Mỹ. Mỹ từng nhiều lần khuyến cáo các nước ASEAN nên đoàn kết trong một lập trường chung để đối phó với tham vọng bá quyền bành trướng của Bắc Kinh trên Biển Đông. Bắc Kinh dùng mồi nhử viện trợ kinh tế, thương mại và cả hối lộ để lôi kéo một số nước ASEAN hùa theo lập trường của mình, chống lại một số nước khác trong hiệp hội.
Tuyên bố mới trên của Ngoại trưởng Trung Quốc tuyên truyền trái ngược thực tế đang diễn ra. Theo báo Philippines ABS-CBN News hôm 15/5 đưa tin COC đàm phán suốt nhiều năm qua giữa ASEAN với Trung Quốc dự trù hoàn tất vào năm 2021 nhưng không thấy các bên liên quan thảo luận gì suối nửa năm qua. Nay với tình hình dịch bệnh gây ra bởi siêu vi trùng Covid-19 bao trùm khắp nơi, các cuộc thảo luận lại càng bị mượn cớ để tránh né.
Tuyên truyền, che mắt dư luận
ASEAN và Trung Quốc muốn hoàn tất Bộ COC vào năm 2021, bản thảo duy nhất cho bộ COC để đàm phán được đọc lần đầu tiên hồi năm ngoái tại Penang, Malaysia. Philippines là phối trí viên cho các đối thoại ASEAN-Trung Quốc và là đồng chủ tịch với Trung Quốc trong các cuộc đàm phán về COC. Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cho biết rằng lần đọc thứ hai để đàm phán bản thảo bộ COC đang được phát động, hiểu là đàm phán có tiến triển chứ không dậm chân tại chỗ. Dù vậy, bao lâu nữa sẽ có cuộc họp vẫn là dấu hỏi.
Trong khi các bên liên quan không thương thuyết hay đàm phán gì với nhau, lại xảy ra nhiều biến cố trên Biển Đông. Tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu đánh cá Việt Nam ở Hoàng Sa. Chiến hạm Trung Quốc khóa radar bắn tàu hải quân Philippines. Trung Quốc loan báo thành lập các huyện hành chính tại các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa mà Việt Nam vẫn tuyên bố chủ quyền. Đồng thời, Việt Nam phản bác các công hàm của Trung Quốc tuyên bố chủ quyền “Lưỡi bò” trên Biển Đông.
TQ cần phải nhìn lại thái độ và hành động của họ trên Biển Đông
Các chuyên gia cho rằng Bắc Kinh cần phải chứng tỏ thiện chí chính trị và tạo ra bầu khí thích hợp cho việc theo đuổi một bộ COC, chứ không phải dọa nạt các nước tranh chấp chủ quyền biển đảo với họ qua các hoạt động quân sự hoặc bán quân sự. Để cứu vãn tiến trình đàm phán COC, Trung Quốc cần phải nhìn lại thái độ cũng như hành động của họ trên Biển Đông và họ chứng tỏ sẵn sàng, thiện chí chính trị để tạo ra một bầu khí thuận lợi cho ASEAN hầu thuyết phục là một bộ COC vẫn là một sự đầu tư đứng đắn mà ASEAN cần có.