Liên minh Châu Âu (EU) hôm thứ Sáu (22/5) đã kêu gọi Trung Quốc phải tôn trọng quyền tự trị của Hồng Kông. EU lên tiếng như vậy sau khi Bắc Kinh đề xuất luật an ninh quốc gia mới phiên bản Hồng Kông để ứng phó với phong trào biểu tình ủng hộ dân chủ tại hòn đảo bán tự trị này.
Theo AFP, Bộ trưởng Ngoại giao EU Josep Borrell sau khi tham vấn các đồng nghiệp thành viên trong khối đã phát hành một tuyên bố kêu gọi “bảo vệ quyền tự trị cao độ của Hồng Kông”.
Ông Borrell cho hay: “Liên minh Châu Âu có liên quan rất lớn về sự ổn định và thịnh vượng liên tục của Hồng Kông theo nguyên tắc ‘một quốc gia, hai chế độ’”.
“EU cho rằng một điều rất quan trọng là phải duy trì quyền tự trị cao độ của Hồng Kông, phù hợp với Luật Cơ bản và các cam kết quốc tế”, ông Borrell nói thêm.
Theo nguyên tắc “một quốc gia, hai chế độ”, Hồng Kông là một phần của nhà nước Trung Quốc đại lục nhưng được vận hành như một “Khu vực Hành chính Đặc biệt” (Đặc khu) theo Luật Cơ bản. Luật Cơ bản được coi là hiến pháp của Hồng Kông và được áp dụng tại hòn đảo bán tự trị này từ khi nó được Anh Quốc trao trả cho Trung Quốc năm 1997.
Trong tuyên bố hôm 22/5, ông Borrell cảnh báo rằng Liên minh Châu Âu cũng sẽ “tiếp tục theo dõi sát sao diễn tiến [về luật an ninh quốc gia phiên bản Hồng Kông]”.
“EU cho rằng thảo luận dân chủ, tham vấn các bên liên quan chính yếu, và tôn trọng các quyền và tự do được bảo vệ tại Hồng Kông sẽ là cách tốt nhất cho tiến trình thông qua luật an ninh quốc gia”, ông Borrell nói.
Trước đó vào hôm 21/5, cùng ngày khai mạc “Lưỡng hội” tại Bắc Kinh, chính quyền Trung Quốc cũng công bố nghị trình của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc, trong đó bao gồm việc thảo luận về “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông” hoàn toàn mới. Thông tin vừa được công bố đã trở thành tiêu điểm chú ý của quốc tế.
Tờ HK01 đưa tin, tên đầy đủ của Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông là “Quyết định của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc về xây dựng kiện toàn chế độ luật pháp và cơ chế chấp hành nhằm duy hộ an ninh quốc gia khu hành chính đặc biệt Hồng Kông (Dự thảo)”. Dự luật này được ấp ủ từ thời kỳ đầu khi bùng nổ phong trào phản đối Dự luật Dẫn độ tại Hồng Kông hồi năm ngoái. Sau này, cùng với việc phong trào đấu tranh phản đối lan rộng, khiến chính phủ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) quyết định cần thiết phải nhanh chóng ra tay hơn.
Ngoài ra, việc Hồng Kông chậm trễ chưa thể thúc đẩy lập pháp Điều 23 Luật Cơ bản, thêm vào đó ngày càng có nhiều nhân sĩ phe dân chủ Hồng Kông ra nước ngoài vận động hành lang cộng đồng quốc tế chế tài, do đó ĐCSTQ cho rằng Hồng Kông đã trở thành chỗ hổng lớn trong an ninh quốc gia của ĐCSTQ, nên mới dùng phương thức trực tiếp can dự vào “vá lỗ hổng”.
“Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông” chủ yếu nhắm vào 4 loại hình vi, bao gồm: lật đổ chính quyền quốc gia, chia rẽ quốc gia, hoạt động khủng bố và sự can thiệp của thế lực nước ngoài. Trong đó, hoạt động khủng bố không bao hàm trong Điều 23 Luật Cơ bản. Còn trong 7 điểm nội dung được liệt kê trong Điều 23 Luật Cơ bản, phản quốc, kích động phản loạn, đánh cắp bí mật quốc gia không có trong “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông”.
Chính quyền Trung Quốc cho biết, “Luật An ninh Quốc gia phiên bản Hồng Kông” là luật mới và độc lập, liệt rõ hình phạt cụ thể, thông qua việc đưa vào Phụ lục III Luật Cơ bản để thực thi tại Hồng Kông, không qua quá trình lập pháp của Hội đồng Lập pháp Hồng Kông.
Các nhà vận động ủng hộ dân chủ ở Hồng Kông đã đe dọa sẽ xuống đường để làm mới lại các cuộc biểu tình từng làm rung chuyển hòn đảo này trong khoảng bảy tháng năm ngoái, và đã khiến Bắc Kinh tức giận.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo cũng lên án kế hoạch của Bắc Kinh muốn áp đặt luật an ninh quốc gia mới lên Hồng Kông, gọi đây là “hồi chuông báo tử” đối với nền tự do vô cùng quan trọng của thành phố đặc biệt này.
“Hoa Kỳ lên án việc đề xuất của Quốc hội Trung Quốc nhằm đơn phương và tùy tiện áp đặt luật an ninh quốc gia lên Hồng Kông”, ông Pompeo nói hôm thứ Sáu (22/5).
“Quyết định bỏ qua các tiến trình lập pháp đã được thiết lập tỉ mỉ của Hồng Kông và bỏ qua ý chí của nhân dân Hồng Kông sẽ là một hồi chuông báo tử dành cho nền tự trị cao độ mà Bắc Kinh đã cam kết của Hồng Kông theo Tuyên bố chung Trung – Anh, một thỏa thuận được ghi nhận tại Liên Hiệp Quốc”.
“Hoa Kỳ mạnh mẽ thúc giục Bắc Kinh tái xét lại đề xuất thảm họa này, thực hiện theo trách nhiệm quốc tế và tôn trọng nền tự do dân sự, các thể chế dân chủ và nền tự trị cao độ của Hồng Kông. Đây là những tiêu chí quan trọng để duy trì quy chế đặc biệt của Hồng Kông theo luật Mỹ. Chúng tôi ủng hộ nhân dân Hồng Kông”.
“Bất Kỳ quyết định nào làm hại đến nền tự trị và tự do của Hồng Kông, như được đảm bảo trong Tuyên bố chung Trung-Anh và Luật Cơ bản chắc chắn sẽ tác động đến đánh giá của chúng tôi về nguyên tắc một quốc gia, hai chế độ và địa vị của Hồng Kông”.