Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo vừa lên tiếng hoan nghênh lập trường của các nhà lãnh đạo ASEAN ủng hộ việc giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông theo luật pháp quốc tế. Ông Mike Pompeo cũng cảnh báo Trung Quốc không được coi Biển Đông là của riêng mình, đồng thời tuyên bố sẽ “sớm lên tiếng nhiều hơn” về vấn đề Biển Đông.
“Mỹ hoan nghênh lập trường của các lãnh đạo ASEAN rằng các tranh chấp ở Biển Đông cần được giải quyết trong khuôn khổ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982. Trung Quốc không được phép coi Biển Đông là đế chế hàng hải của riêng mình. Chúng tôi sẽ sớm lên tiếng nhiều hơn về chủ đề này”, Ngoại trưởng Mike Pompeo viết trên Twitter ngày 27-6.
Dưới bình luận trên, ông Pompeo đã dẫn lại Tuyên bố “Tầm nhìn về ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng: Vượt lên các thách thức và duy trì tăng trưởng” được các nhà lãnh đạo ASEAN thông qua tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 diễn ra ngày 26-6 tại Hà Nội.
Trong tuyên bố chung được đưa ra sau Hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN bày tỏ quan ngại về tình hình phức tạp trên Biển Đông. Các nhà lãnh đạo ASEAN đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn và tự do hàng hải, hàng không tại Biển Đông, cũng như duy trì luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982, tại Biển Đông.
Các nhà lãnh đạo ASEAN cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc không quân sự hóa, không làm phức tạp, leo thang các tranh chấp, gây ảnh hưởng đến hòa bình, ổn định, đồng thời tránh các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình.
ASEAN cũng kêu gọi các bên cùng nhau thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) và đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, tuân thủ luật pháp quốc tế, UNCLOS, để Biển Đông luôn luôn là một vùng biển hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng có lợi.
Trước đó, tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN – Mỹ hồi tháng 8-2019 tại Thái Lan, khi trao đổi với những người đồng cấp ASEAN về diễn biến căng thẳng ngoài thực địa, Ngoại trưởng Pompeo nhấn mạnh các nước trong khu vực cần có tiếng nói kiên quyết, không nên lảng tránh những vấn đề phức tạp trên Biển Đông. Ông Pompeo cũng khẳng định Mỹ luôn là bạn và là đối tác tin cậy của ASEAN, ủng hộ các nỗ lực của ASEAN đóng góp duy trì hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực.
Ông Pompeo ngày 2-6 thông báo Mỹ đã gửi thư cho Tổng thư ký Liên hợp quốc để “phản đối yêu sách hàng hải phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông”. Mỹ cũng đề nghị Liên hợp quốc chuyển thư này tới tất cả các nước thành viên. “Chúng tôi bác bỏ những yêu sách phi pháp và nguy hiểm này. Các nước thành viên phải đoàn kết để tuân thủ luật pháp quốc tế và tự do trên biển”, ông Pompeo cho biết.