Australia và Philippines lên tiếng ủng hộ tự do hàng hải ở Biển Đông sau khi Mỹ ra tuyên bố bác bỏ hầu hết yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở vùng biển này.
Thủ tướng Australia Scott Morrison (Ảnh: AFP)
Phát biểu với truyền thông ngày 16/7, Thủ tướng Australia Scott Morrison nói, Australia tiếp tục ủng hộ “rất mạnh mẽ” tự do hàng hải ở Biển Đông. “Australia sẽ tiếp tục lập trường rất nhất quán”, ông Morrison cho biết khi trả lời câu hỏi liệu Australia có ủng hộ lập trường của Mỹ về Biển Đông hay không. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh thêm: “Chúng tôi sẽ ủng hộ lập trường đó bằng hành động, ý tưởng và tuyên bố theo cách của Australia”.
Những bình luận trên được đưa ra sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ ra tuyên bố bác bỏ hầu hết yêu sách chủ quyền “phi pháp” của Trung Quốc ở Biển Đông, cam kết đảm bảo tự do hàng hải ở khu vực.
Trong thông cáo ngày 13/7, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo nêu rõ: “Các yêu sách của Bắc Kinh đối với các tài nguyên ngoài khơi ở hầu hết Biển Đông là hoàn toàn bất hợp pháp do các hành động đe dọa để kiểm soát các nguồn tài nguyên đó. Thế giới không cho phép Bắc Kinh coi Biển Đông như đế chế hàng hải của riêng họ”. Mỹ cũng ủng hộ phán quyết năm 2016 của Tòa trọng tài thường trực bác bỏ yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh dựa trên cái gọi là “đường chín đoạn” ở Biển Đông.
Trước Australia, Philippines cũng bày tỏ quan điểm ủng hộ tuyên bố lập trường của Mỹ về Biển Đông đưa ra hồi đầu tuần. Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana hôm 14/6 nói: “Chúng tôi hối thúc Trung Quốc tuân thủ phán quyết (năm 2016) của Tòa trọng tài thường trực và tuân thủ Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS)”.
Tuyên bố 750 chữ của Bộ Ngoại giao Mỹ đánh dấu một bước chuyển chính sách đáng kể của Washington khi lần đầu tiên nói thẳng các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh ở Biển Đông là “hoàn toàn phi pháp”, điều mà trước đó Mỹ chỉ đề cập đến là những hành vi “khiêu khích, nguy hiểm”.
Gregory B. Poling, giám đốc Sáng kiến Minh bạch Hàng hải thuộc Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), nhận định: “Giới chức Mỹ hy vọng tuyên bố này có thể tạo nền tảng cho nỗ lực lâu dài nhằm kêu gọi cộng đồng quốc tế phản đối các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, ủng hộ các đối tác ở Đông Nam Á và gây sức ép cả về ngoại giao và kinh tế với Bắc Kinh”.