Hôm thứ Năm (23/7), Thượng viện Mỹ đã thông qua phiên bản Đạo luật uỷ quyền quốc phòng quốc gia (NDAA) của Thượng viện, gồm các điều khoản ngăn chặn Trung Quốc thực hiện việc xâm chiếm “sự đã rồi” đối với Đài Loan và cho phép đảo quốc tham gia vào cuộc tập trận hải quân RIM Thái Bình Dương (RIMPAC) từ 17-31/8.
Đạo luật NDAA trị giá 740 tỷ USD đã được Thượng viện Mỹ thông qua với số phiếu 86 trên 14. Trên cơ sở một dự thảo luật của Uỷ ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, những nội dung liên quan đến Đài Loan được ghi trong Mục 1258 và Mục 1259.
Trong Mục 1258, đạo luật NDAA nhắc tới Đạo luật quan hệ với Đài Loan (TRA) và “6 điều đảm bảo” làm nền tảng của mối quan hệ Mỹ – Đài Loan. Nó chỉ ra rằng TRA không áp đặt các hạn chế trong việc làm sâu sắc mối quan hệ song phương lâu dài, thân thiện và hữu nghị, gồm cả quan hệ quốc phòng giữa hai bên.
Khi liệt kê các bước cho phép Đài Loan có khả năng duy trì năng lực tự vệ, đạo luật đề xuất Mỹ mời Đài Loan tham gia vào RIMPAC, cuộc tập trận chung tại Trung tâm Huấn luyện Quốc gia (NTC) của Quân đội Mỹ ở Fort Irwin, cũng như các cuộc tập trận và huấn luyện hải quân song phương. Ngoài ra, phiên bản của NDAA mà Thượng viện thông qua còn kêu gọi tăng cường trao đổi quan chức quân sự cấp cao giữa Mỹ và Đài Loan, tiến hành các cuộc tập trận để củng cố lực lượng phòng vệ Đài Loan.
Đạo luật cũng nhắc lại yêu cầu trong TRA là Mỹ phải duy trì khả năng của họ để “chống lại bất cứ biện pháp bắt buộc nào hoặc các hình thức ép buộc khác có thể gây nguy hiểm cho an ninh, hoặc hệ thống xã hội hoặc kinh tế của người dân Đài Loan.”
Ngoài ra, Đạo luật có thêm sự bảo đảm của Mỹ đối với việc ngăn chặn Trung Quốc thực hiện xâm chiếm Đài Loan như một “sự đã rồi” – tức việc Quân đội giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) đã áp đảo các lực lượng quốc phòng Đài Loan trước khi quân đội quân sự Mỹ có thể triển khai lực lượng tại khu vực.
> Bộ Quốc phòng Đài Loan tăng gần gấp đôi ngân sách cho hệ thống tên lửa bờ biển
Theo mục 1259, Thượng viện đề xuất Bộ quốc phòng Mỹ nên phái USNS Comfort và USNS Mercy (hai tàu bệnh viện của hải quân Mỹ) để làm bến đỗ ở Đài Loan nhằm tiếp tục phối hợp giữa Mỹ và Đài Loan trong trận chiến chống đại dịch virus corona Vũ Hán (COVID-19). Những lĩnh vực hợp tác đề xuất gồm nghiên cứu và phát triển việc thử nghiệm vắc-xin, thuốc và quyên góp khẩu trang nhằm cải thiện hơn nữa hợp tác giữa Mỹ và Đài Loan trong lĩnh vực y học quân sự, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa.
Đạo luật cũng nhấn mạnh rằng những trao đổi như vậy có thể cho phép Mỹ học hỏi chuyên môn của các đối tác Đài Loan, “vì thành công của Đài Loan trong việc kiểm soát COVID-19.”
Trước đó, Hạ viện cũng đã thông qua phiên bản đạo luật NDAA của Hạ viện hôm 21/7 với tỷ lệ đồng thuận 295/125. Thượng viện và Hạ viện sẽ bàn thảo cùng nhau để cho ra đời phiên bản cuối cùng trước khi nó được đặt lên bàn của Tổng thống để ký thành luật.
Phản ứng trước việc này, người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Đài Loan Shih Shun-wen (Sử Thuận Văn) hôm 28/7 cho biết trong một cuộc họp báo rằng Đài Loan quan tâm đến việc tham gia RIMPAC với tư cách là quan sát viên để học hỏi.
Được biết đến là cuộc tập trận hải quân quốc tế lớn nhất thế giới tổ chức 2 năm một lần, sự kiện RIMPAC năm nay diễn ra trong bối cảnh đại dịch COVID-19 vẫn đang lây lan mạnh trên toàn cầu. Số lượng các quốc gia tham gia đã vượt quá 20 nước kể từ năm 2012.
Đây không phải là lần đầu tiên Đài Loan bày tỏ sự quan tâm đến việc tham gia RIMPAC, mặc dù Đài Loan chưa bao giờ được mời. Trong khi đó, Trung Quốc đã được Mỹ mời tham gia vào năm 2012 và 2016, nhưng đến năm 2018 lời mời đã bị rút lại do căng thẳng giữa hai nước.