Hôm 27/8, Lầu Năm Góc phát đi tuyên bố, lên án hành động Trung Quốc bắn tên lửa ra Biển Đông, đồng thời điều tàu khu trục áp sát quần đảo Hoàng Sa.
Hôm 27/8, website Bộ Quốc phòng Mỹ phát đi thông báo, nhấn mạnh sự lo ngại về các hoạt động tập trận của Trung Quốc từ ngày 23-29/8 ở phía Bắc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Theo đó, thông báo của Lầu Năm Góc nhấn mạnh: “Bộ Quốc phòng Mỹ lo ngại về quyết định gần đây của Trung Trung tiến hành các cuộc tập trận quân sự, trong đó cả việc bắn tên lửa đạn đạo, xung quanh quần đảo Hoàng Sa trên Biển Đông.
Cuộc tập trận này là hành động mới nhất trong một chuỗi dài các hành động của Trung Quốc nhằm khẳng định các yêu sách hàng hải trái pháp luật và gây bất lợi cho các nước láng giềng Đông Nam Á trên Biển Đông”.
Bộ Quốc phòng Mỹ cho rằng, các cuộc tập trận quân sự trên vùng lãnh thổ tranh chấp ở Biển Đông là phản tác dụng trong việc xoa dịu căng thẳng và duy trì sự ổn định. Các hành động của Trung Quốc càng gây thêm bất ổn cho tình hình ở Biển Đông.
“Các cuộc tập trận như vậy cũng vi phạm các cam kết của Trung Quốc trong Tuyên bố năm 2002 về ứng xử của các bên ở Biển Đông nhằm tránh các hoạt động làm phức tạp hoặc leo thang tranh chấp và ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định, đồng thời đặt câu hỏi về động cơ của nó với các cuộc đàm phán đang diễn ra về Bộ Quy tắc ứng xử giữa Trung Quốc và ASEAN”, thông cáo của Lầu Năm Góc nhấn mạnh.
Hồi tháng 7, Washington đã cảnh báo sẽ để ý tới hành động của Bắc Kinh trên Biển Đông với hi vọng Trung Quốc sẽ giảm quân sự hóa và cưỡng ép nước khác. Tuy nhiên, “Trung Quốc đã chọn cách leo thang các hoạt động tập trận bằng cách bắn tên lửa đạn đạo. Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên thực hiện kiềm chế và không tiến hành các hoạt động quân sự có thể đe dọa tự do hàng hải và làm trầm trọng thêm các tranh chấp ở Biển Đông”.
Hôm 27/8, Hạm đội 7 Mỹ cũng xác nhận tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS Mustin đã tiến hành hoạt động “đảm bảo tự do hàng hải” ở quần đảo Hoàng Sa, diễn ra chỉ một ngày sau khi Trung Quốc bắn tên lửa. Tuy nhiên, Hạm đội 7 Mỹ không nói rõ tàu chiến Mỹ đã áp sát các thực thể nào bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp ở Hoàng Sa của Việt Nam.
Tờ Thời báo Hoàn Cầu cho biết, tàu khu trục USS Mustin đã tiến vào “vùng lãnh hải” ở Hoàng Sa. Theo tờ báo này, hành động của tàu chiến Mỹ “đã bị lực lượng hải quân và không quân Chiến khu phía Nam theo dõi, xua đuổi”.
Trước đó, trong chuyến thăm Hawaii, Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper khẳng định, Mỹ có trách nhiệm lãnh đạo ở Thái Bình Dương và sẽ không nhượng bộ với bất cứ quốc gia nào. “Mỹ có trách nhiệm lãnh đạo. Chúng tôi là một quốc gia ở Thái Bình Dương, ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương trong một thời gian dài. Chúng tôi sẽ không nhượng bộ ở khu vực này, dù chỉ một tấc với bất cứ quốc gia nào”, ông Esper nhấn mạnh.
Hôm 26/8, Trung Quốc phóng 2 tên lửa đạn đạo ra Biển Đông chỉ một ngày sau khi Bắc Kinh cáo buộc Mỹ điều máy bay trinh sát U-2 vào một “vùng cấm bay” khi nước này tiến hành tập trận quân sự bắn đạn thật.
Cùng ngày, Bộ Thương mại Mỹ áp lệnh trừng phạt 24 công ty và nhiều cá nhân Trung Quốc bị cho là có liên quan tới hoạt động xây dựng và quân sự hóa trái phép các đảo nhân tạo trên Biển Đông.
Trong một tuyên bố riêng, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo thông báo Mỹ sẽ cấm nhập cảnh đối với các công dân Trung Quốc bị cáo buộc có liên quan tới hoạt động quân sự hóa trên Biển Đông.