Mỹ cho biết phía Trung Quốc từng hứa hẹn sẽ không quân sự hóa ở Biển Đông, nhưng rốt cuộc lại triển khai tên lửa, xây nhà chứa chiến đấu cơ và có các hoạt động khác đi ngược với lời nói của họ.
Trong một thông cáo đăng trên trang web của Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 27-9 (giờ Mỹ), người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus đã chỉ ra “những lời hứa suông” của Trung Quốc về vấn đề Biển Đông.”Cách đây 5 năm, vào ngày 25-9-2015, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đứng tại Vườn Hồng của Nhà Trắng và phát biểu rằng ‘Trung Quốc không có ý định theo đuổi quân sự hóa’ ở quần đảo Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam) và các tiền đồn mà Trung Quốc xây sẽ ‘không nhắm vào hay tác động đến quốc gia nào'” – thông cáo mở đầu.Tuy nhiên, thông cáo cho biết Trung Quốc đã có những động thái quân sự hóa mang tính khiêu khích ở Biển Đông. “Họ đã triển khai tên lửa hành trình chống hạm, mở rộng năng lực rađa quân sự và tình báo tín hiệu, xây hàng chục nhà chứa chiến đấu cơ và xây các đường băng có khả năng tiếp nhận máy bay chiến đấu” – thông cáo nêu.Ngoài ra, Mỹ cáo buộc Trung Quốc dùng những tiền đồn quân sự hóa này “làm nền tảng ép buộc nhằm áp đặt quyền kiểm soát với những vùng nước mà Trung Quốc đưa ra yêu sách hàng hải bất hợp pháp”.”Chúng là điểm tập kết cho hàng trăm tàu dân quân biển và hải cảnh Trung Quốc thường xuyên quấy rối phương tiện dân sự cũng như cản trở các hoạt động thực thi pháp lực hợp pháp, đánh bắt xa bờ, khai thác dầu khí của các nước láng giềng” – thông cáo nêu.Thông cáo đăng trên trang web Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định: “Trung Quốc không tôn trọng những tuyên bố hay cam kết của họ”.Thông cáo cho biết thêm trong những tháng gần đây, nước Mỹ chứng kiến một “số lượng quốc gia chưa từng thấy” lên tiếng phản đối chính thức các yêu sách hàng hải phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông lên Liên Hiệp Quốc.”Chúng tôi thúc giục cộng đồng quốc tế tiếp tục nêu lên sự phản đối của họ đối với hành vi nguy hiểm và không thể chấp nhận này, để khẳng định rõ với Trung Quốc rằng chúng ta sẽ bắt họ chịu trách nhiệm.Nước Mỹ sẽ tiếp tục sát cánh với các đồng minh và đối tác ở Đông Nam Á trong việc chống lại những nỗ lực mang tính ép buộc của Trung Quốc hòng thiết lập quyền thống trị ở Biển Đông” – thông cáo kết lại.Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân ngày 28-9 nói rằng các hoạt động quân sự của Mỹ mới khiến Washington trở thành “mối đe dọa lớn nhất với hòa bình và ổn định của Biển Đông”.Thời gian qua, Mỹ tăng cường chỉ trích các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông. Hồi tháng 7, Bộ Ngoại giao Mỹ ra tuyên bố chính thức về lập trường của Mỹ ở Biển Đông, bác bỏ gần hết yêu sách của Trung Quốc ở vùng biển này.