Tối 20/12, Bộ Quốc phòng Đài Loan thông báo tàu sân bay Sơn Đông của Trung Quốc cùng 4 tàu hộ tống đã băng qua eo biển Đài Loan tiến xuống Biển Đông. Lập tức Đài Loan đã cử 6 tàu hải quân và 8 máy bay theo dõi quá trình di chuyển của biên đội tàu Trung Quốc.
Trước đó, truyền thông Đài Loan đưa tin: “tàu sân bay Liêu Ninh” xuất hiện ở phía bắc eo biển Đài Loan và chuẩn bị băng qua eo biển. Theo tờ China Times, sau khi được báo cáo, Bộ trưởng Quốc phòng Đài Loan Nghiêm Đức Phát và Tổng tham mưu trưởng Hoàng Thự Quang đã thân chinh đến Sở chỉ huy Hành Sơn ngay trong đêm 19/12 để trực tiếp theo dõi.
Tuy nhiên, sau khi có thông tin về tàu Sơn Đông, truyền thông Đài Loan lại đồn đoán có cùng lúc hai nhóm tàu sân bay Trung Quốc chia làm hai hướng, một nhóm là Sơn Đông đi qua eo biển Đài Loan, và nhóm còn lại là Liêu Ninh đi qua eo biển Miyako vòng trở lại Biển Đông thông qua eo Ba Sỹ.
Truyền thông Đài Loan nhầm to! Cho đến rạng sáng 20/12, tàu Liêu Ninh vẫn ở tại căn cứ Thanh Đảo.
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Đài Loan Trương Triết Bình trả lời trước Lập pháp viện rằng, không có dấu hiệu tàu Liêu Ninh xuống phía nam.
Hình ảnh vệ tinh trước đó cho thấy, tàu Sơn Đông đã rời cảng Đại Liên chiều hoặc tối 17/12. Sáng 18/12, biên đội tàu Sơn Đông được phát hiện ở vị trí phía bắc Hoàng Hải trên đường hướng xuống phía nam.
Đây lần thứ hai tàu Sơn Đông trở lại Biển Đông, sau lần đầu đến căn cứ Tam Á, đảo Hải Nam để tổ chức lễ biên chế, với sự tham dự của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Các nhà phân tích đặt câu hỏi, tàu Sơn Đông đến Biển Đông làm gì? Theo lời của phát ngôn viên Hải quân Trung Quốc Lưu Văn Thắng: Biên đội tàu Sơn Đông sẽ tiến hành huấn luyện ở Biển Đông, theo kế hoạch thường niên. Ngược lại, truyền thông Đài Loan nhận định, tàu Sơn Đông có thể di chuyển đến khu vực ấm áp hơn ở phía nam để tiến hành huấn luyện do thời tiết ở phía bắc quá lạnh.
Với bộ óc tỉnh táo, các nhà quân sự Đài Loan tính toán, không loại trừ khả năng tàu Sơn Đông sẽ đến trú đóng tại căn cứ Tam Á trong đợt triển khai này. Ở Tam Á hiện đã có tàu đổ bộ tấn công Type 075 đầu tiên của Trung Quốc. Một cơ sở sửa chữa tàu sân bay cũng đang được xây dựng ở Tam Á trong lúc này.
Không phải ngẫu nhiên tàu Sơn Đông lù lù tiến xuống đến Biển Đông giữa lúc Đài Loan tiến hành đợt tập trận ở quần đảo Pratas trong hai ngày 20/12 và 27/12. Những đồn đoán về việc Trung Quốc có thể đánh chiếm quần đảo chiến lược Pratas do Đài Loan kiểm soát ở Biển Đông lại tiếp tục trở thành đề tài bàn luận sôi nổi.
Để giành quyền kiểm soát quần đảo Pratas, Trung Quốc có nhiều lựa chọn. Hoặc là tiến hành một cuộc đổ bộ bất ngờ, buộc các đơn vị đồn trú của Đài Loan phải đầu hàng. Hoặc là có thể phong tỏa quần đảo bằng đường không và đường biển khiến binh lính Đài Loan kiệt sức. Còn một tình huống nữa: Có thể chỉ cần tuyên bố sơ bộ về một cuộc tấn công hoặc phong tỏa, nhằm buộc các đơn vị đồn trú của Đài Loan phải rút lui.
Còn một cách tiếp cận lâu dài hơn, Trung Quốc có thể sử dụng các hành động can thiệp ngầm chống lại tàu và máy bay Đài Loan để làm tê liệt đường tiếp tế. Hoặc có thể bình thường hóa các cuộc tập trận quân sự quanh quần đảo để tạo áp lực tâm lý cho người dân Đài Loan.
Tàu Sơn Đông băng qua eo biển Đài Loan chỉ một ngày sau khi khu trục hạm Mỹ USS Mustin thực hiện hành trình tương tự để xuống Biển Đông vào sáng 19/12. Ngoài USS Mustin, tại Biển Đông ít nhất còn có khu trục hạm USS Ralph Johnson của Mỹ vừa băng qua eo biển Malacca hướng lên phía bắc tối 18/12.
Động thái mới của Trung Quốc cũng xảy ra giữa một giai đoạn nhạy cảm khi quá trình chuyển giao chính quyền ở Mỹ đang diễn ra. Không loại trừ khả năng Trung Quốc sẽ tiến hành hành động khiêu khích nào đó trong thời điểm chuyển giao hoặc ngay sau đó để thử phản ứng của chính quyền Joe Biden.
Biên đội tàu Sơn Đông xuất hiện ở Biển Đông giữa lúc cơn bão Krovanh hoành hành ở Biển Đông.
Nhưng còn một cơn bão nữa. Cơn bão âm ỉ của thế giằng co giữa Trung Quốc – Đài Loan – Mỹ. Những phép thử vô tiền khoáng hậu, mà những con tàu chỉ là cái cớ để thăm dò và chuẩn bị lực lượng cho một phản đòn lớn trên Biển Đông.